Evhemerus

	Antik fəlsəfə
	Yunan fəlsəfəöncəsi dövrü; (e. ə. VII yüzilliyə qədər) Orfizm • Homer • Hesiod • Ferekid • Yeddi yunan müdriki • Epixarm
	Qədim yunan fəlsəfəsi; (e. ə. VII–IV yüzilliklər) Milet məktəbi; Fales • Anaksimandr • Anaksimen Elea məktəbi; Ksenofan • Parmenid • Eleyalı Zenon • Melissus Müstəqil filosoflar; Heraklit • Anaksaqor • Empedokl Pifaqorçular; Pifaqor • Filolaus • Hippas • Arxitas • Alkmeon Qədim yunan atomçuları; Levkipp • Demokrit Sofistlər; "Böyük" sofistlər → Protaqor • Prodikus • Qorqias • Hippias "Kiçik" sofistlər → Trasimaxus • Likofron • Kritius • Alkidamas Klassik yunan fəlsəfəsi; 1. Sokrat və sokratçılar:; Kiniklər → Antisfen • Diogen • Bion Boristenes • Kerkidas • Kratet və Hipparxia; Kirenaçılar → Aristipp • Hegesias • Annikeris • Teodorus • Evhemerus; Meqaraçılar → Evklides • Stilpon • Evbulides • Diodorus Kronus; Eretriyaçılar → Elidalı Fedon • Eretriyalı Menedem 2. Platon və erkən platonçular:; Spevsippus • Ksenokrates • Polemon • Krates • Heraklides • Eudoksus • Arkesilaus 3. Aristotel və erkən peripatetiklər:; Teofrastus • Evdemus • Straton • Dikearxus • Aristarxus • Demetri • Aristoksenus
	Ellinizm dövrünün fəlsəfəsi; (e. ə. IV–I yüzilliklər) Skeptisizm; Pirron • Enesidemus • Aqrippa Epikürçülük; Epikür • Lukretius Peripatetizm; Rodoslu Andronikus Platonizm; Karneades • Kliptomaxus • Filon Larissalı 'Stoaçılıq'; Erkən dövr → Kitiyalı Zenon • Xrisippus • Kleantes; Orta dövr → Panetius • Posidonius
	Qədim Roma dövrünün fəlsəfəsi; I–V yüzilliklər Skeptisizm; Sekst Empirik Stoaçılıq; Seneka • Epiktet • Mark Avreli • Siseron Peripatetizm; Afrodisialı Aleksandr Orta platonizm; Alkinous • Apuleyus • Qalen • Plutarx • Maksim • Filon • Selsus • Teon Neoplatonizm; Roma məktəbi → Ammonius Sakkas • Plotin • Porfirius • Amelius; Apameya məktəbi → Yamblix • Sopater; Perqama məktəbi → Sallustius • Yulian Avqust; Afina məktəbi → Afinalı Plutarx • Proklus • Marinus • Simplikius • Damaskius; İskəndəriyyə məktəbi → Hierokles • Hipatiya • İoann Filoponus Antik dini təlimlər; Qnostisizm • Hermetizm • Mitraizm; Neopifaqorçuluq → Apollonius • Nikomaxus • Numenius • Moderatus Erkən Xristian fəlsəfəsi; Klement • Origen • Avqustin Avrelius • Boesius • Saxta Dionisius Areopagit

Evhemerus
Evhemerus
Doğum tarixi	e.ə. 340

Evhemerus (yun. Εΰήμερος, təxminən m. ö. 340 – 260) — qədim yunan filosofu, Kirena məktəbinin təmsilçisi.

Fəlsəfəsi

O Messena şəhərindən idi. Bizim zamanımıza onun Panheya adasına səyahəti haqqında “Müqəddəs siyahı” (yun. Ίερά άναγραφή) adlı utopik hekayəsi çatmışdır. Bu əsərin fraqmentləri qədim yunan tarixçisi Siciliyalı Diodorusun (yun. Διόδωρος Σικελιώτης, m. ö. 90 – 30) kitabında verilmişdir[1]. Orada Evhemerus bir məbədin yanındakı sütun üzərində həkk olunan bir yazını görmüşdür. O yazıda yunan tanrılarının siyahısı verilmiş və onların keçmişdə krallar olduqları haqqında məlumat verilmişdir.

Beləliklə, Evhemerus qədim tanrıları inkar edirdi. Onun fikrincə bütün tanrılar əslində ölümlərindən sonra tanrılaşdırılan krallar və qəhrəmanlar idilər[2]. Məsələn, o, baş tanrı Zeusu Krit adasının kralı olduğunu, sonra isə tanrılaşdırıldığını iddia edirdi. Evhemerusun bu fikirləri “euhemerizm” adlanmışdır və buna görə onu ateizmdə suçlamışdılar. Sonralar "evhemerizm" dinşünaslıq elmində bir nəzəriyyə kimi istifadə edilmişdir.

Mənbə

Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 109-110. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Ədəbiyyat

Aydın Əlizadə. Antik fəlsəfə tarixi (PDF). 3 saylı Bakı Mətbəəsi ASC. 2016. s. 109-110. ISBN 5-89968-061-X. 2016 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2016-08-16.

Brown, Truesdell S. "Euhemerus and the Historians" The Harvard Theological Review 39.4 (October 1946), pp. 259–274. Includes a comprehensive redaction of the existing fragments of Euhemerus' Sacred History.

Smith, William. 1870. Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology. (London: C. Little and J. Brown) sub "Evemerus".

G. Vallauri. Euemero di Messene. Turin, 1956.
Круглов Е. А. 2000: К истокам «рационализма» эллинистического учения Эвгемера (культ Аполлона Тельмесского) // Политическая история и историография от античности до современности. Вып. 3. Петрозаводск, 21-33.

Həmçinin bax

Kirena məktəbi

Xarici bağlantılar

Harry Thurston Peck, Harpers Dictionary of Classical Antiquities 1898: Euhemerus
Ante-Nicene Fathers, vol V: Cyprian, "On the Vanity of Idols" e-text
The Ancient Library Arxivləşdirilib 2005-10-26 at the Wayback Machine

Диодор Сицилийский. ИСТОРИЧЕСКАЯ БИБЛИОТЕКА. Книга VI (Фрагменты)

İstinadlar

Диодор Сицилийский. Греческая мифология (Историческая библиотека) Arxivləşdirilib 2023-07-10 at the Wayback Machine / Перевод О. П. Цыбенко. М.: Лабиринт, 2000, s. 108-110.
Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods Arxivləşdirilib 2021-06-12 at the Wayback Machine / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, p. 71.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Диодор Сицилийский. Греческая мифология (Историческая библиотека) Arxivləşdirilib 2023-07-10 at the Wayback Machine / Перевод О. П. Цыбенко. М.: Лабиринт, 2000, s. 108-110.

[2] Marcus Tullius Cicero. On the Nature of the Gods Arxivləşdirilib 2021-06-12 at the Wayback Machine / Translated by F. Brooks. London: Methuen, 1896, p. 71.