Daşkənd vilayəti

Vilayət mineral xammal ehtiyatları ilə zəngindir. Ərazidə qonur kömür (1965,3 mln. t) və kaolin (1338,2 mln. t) yataqları; dəmir (120 mln. t), mis (18,1 mln. t), qurğuşun (240,7 min t) və sink (239,2 min t), bismut (701,7 t), litium (12,1 mln. t), asbest (5819 t), molibden (220,4 min t), uran (18,2 min t), gümüş (13,5 min t), şüşə xammalı ehtiyatları, sement, üzlük daş və s. istehsalı üçün xammal ehtiyatları var. Bu ehtiyatlar əsasında Daşkənd vilayətinin şəhər və rayonlarında yanacaq energetikası, maşınqayırma, mədən metallurgiyası, kimya sənayesi, tikinti materialları sənayesi və digər sahələr inkişaf etmişdir. Daşkənd vilayəti respublikanın iri sənaye regionudur. Respublikada buraxılan sənaye məhsullarının 20%-i, elektrik enerjisinin – 45%-i, kömürün – 98%-i, sementin – 43%-i və əlvan metalların əsas hissəsi vilayətdə istehsal edilir. Daşkənd vilayətində 87 iri müəssisə, o cümlədən xalq istehlakı mallarının istehsalı üzrə 51 müəssisə fəaliyyət göstərir. Yüngül (13,6%), yeyinti (15,3%) və kimya sənayesi (sənaye istehsalının ümumi həcminin 12,7%-i), tikinti materiallarının istehsalı (7,9%), maşınqayırma və metal emalı (5,5%), yanacaq sənayesi (2,4%) vilayət iqtisadiyyatının aparıcı sahələridir. Almalıq mədən-metallurgiya kombinatı (Mərkəzi Asiyanın ən iri metallurgiya müəssisələrindən biri), “Özbəkmetkombinat” səhmdar istehsalat birliyi, əlvan metalların və metalyayıqların əsas hissəsini istehsal edən Özbəkistan çətin əriyən və istiyədavamlı metallar kombinatı (Çirçik şəhəri) fəaliyyət göstərir. Azot, fosfor gübrələri və digər kimya məhsullarını “Maxam-Chirchiq” ASC (Çirçik ş.) və “Ammofos-Maxam” ASC (Almalıq ş.) müştərək müəssisələri istehsal edir. “Özbəkkimyamaş” və “Çirçikkişmaş” ASC-lərin maşınqayırma müəssisələri vilayətin sənaye istehsalında (qaz-neft-kimya sahələrinin müəssisələri üçün avadanlıq və komplektləşdirici məmulatlar, pambıqsəpən, kultivator, sünbülyığan və kənd təsarrüfatı istehsalı üçün ehtiyat hissələri) aparıcı yerlərdədir. Vilayətdə tikinti materialları (sement, şifer, keramika, şüşə, kərpic, linoleum, dəmir-beton məmulatları və konstruksiyaları) istehsalı inkişaf etmişdir.[1]

Daşkənd vilayətində üzüm bağları

Kənd təsərrüfatı istehsalının əsas resursları bitkiçilik (taxıl, çiyidli pambıq, tərəvəz, meyvə və giləmeyvə, üzüm) və heyvandarlıq (qaramal və davar, donuz, quş və balıq) məhsullarıdır. Vilayətin altı rayonu meyvə-tərəvəz məhsullarının istehsalı üzrə, digərləri isə pambıq və taxıl becərilməsi üzrə ixtisaslaşmışdır. Pambıq və buğda əkinləri məhsuldar torpaqların 3/4-nü təşkil edir. Daşkənd vilayəti respublikada üzümçülük və şərabçılığın qədim mərkəzlərindən biridir. Kənd təsərrüfatı torpaqları 813,9 ha təşkil edir (2010); 425,4 min ha – otlaqlar, 305,1 min ha – suvarılan torpaqlar, 35,7 min ha – dəmyə əkinləri, 38,5 min ha –bağlar və 11,7 min ha – üzümlüklərdir.[1]

Vilayətin ərazisindən Özbəkistanı Mərkəzi Asiya və Şərqi Avropa ölkələri ilə əlaqələndirən dəmir yol nəqliyyat qovşağı keçir. Dəmir yollarının uzunluğu 249,0 km-dir. Beynəlxalq magistrallarda daxil olmaqla, avtomobil yollarının ümumi uzunluğu 3960 km, o cümlədən vilayətin və yerli əhəmiyyətli yolların uzunluğu 2324 km-dir.