Al-qırmızı zoğal
Al-qırmızı zoğal (lat. Cornus sanguinea) — bitkilər aləminin zoğalçiçəklilər dəstəsinin zoğalkimilər fəsiləsinin zoğal cinsinə aid bitki növü.
Al-qırmızı zoğal | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Elmi təsnifat | ||||||||||
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Streptophyta Klad: Embryophytes Klad: Polysporangiophytes Klad: Tracheophytes Klad: Klad: Klad: Eudicots Klad: Core eudicots Klad: Superasterids Klad: Dəstə: Fəsilə: Cins: Növ: Al-qırmızı zoğal |
||||||||||
Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
Təbii yayılması
Cənubi Avropada, Baltikyanı ölkələrdə təbii halda bitir.
Botaniki təsviri
Hündürlüyü 4-6 m-ə çatan, düz gövdəli, şaxələnmiş və ya sallaq budaqlı kol və ya ağacdır. Cavan zoğları çılpaqdır, əvvəlcə yaşıl, sonra qonur-qırmızı rəngli olur. Yaşıl zoğları boz-qırçınlıdır. Yarpaqları saplaqlıdır, uzunluğu 2-9,5 sm, eni 6 sm-ə qədərdir, üst tərəfdən parlaqyaşıl, alt tərəfdən solğundur, hər iki tərəfdən sıx qısa, iki yerə bölünmüş tükcükləri olduğuna görə kələ-kötürdür, yumurtaşəkilli-ellipsvari və ya ellipsvari, qısa sivri sonluqludur; yarpağın qaidə hissəsi dəyirmi və ya enli-pazşəkillidir; yan damarçıqlar hər tərəfdən 4-5 ədəd yerləşmişdir. Çiçək qrupu çox vaxt yastı olur, eni 6 sm-ə qədərdir, çiçək qrupunun saplaq və budağı sıxılmış tüklüdür. Ləçəkləri 5-6 mm uzunluqdadır və neştərtvari formada olub, xaricdən tüklüdür. Çiçəklənməsi may-iyun aylarına təsadüf eləyir. Meyvələri şarşəkillidir, qara rəngdədir, diametri 5-9 mm-dir. Çəyirdəyi şarşəkillidir. Meyvə verməsi sentyabr ayına təsadüf eləyir.
Ekologiyası
Şaxtaya, kölgəyə davamlıdır.
Azərbaycanda yayılması
Böyük Qafqaz(BQ) Quba, BQ şərq, BQ qərb, Kiçik Qafqaz şimal, KQ cənub, KQ mərkəzi, Naxçıvan. dağ., Lənkəran dağ. Orta dağ qurşağına qədər.
Yaşayış mühiti
Meşələrdə, meşənin kənarlarında, kolluqlarda, çayların sahilində,dərələrdə rast gəlinir.
İstifadəsi
Oduncağı yaşılımtıl-ağ və ya qırmızı rəngli, möhkəm olduğu üçün taxta istehsalında istifadə edilir. Dekorativ bitki kimi bağ və parklarda əkilir.
İstinadlar
- Linnaeus C. Species Plantarum (lat.): Exhibentes plantas rite cognitas ad genera relatas. 1753. C. 1. S. 117.