Ceyms Din

Ceyms Din İndiana ştatında anadan olmuşdur. Qısa bir müddət sonra ailəsi Santa Monikaya köçdü. Bundan 6 il sonra Ceyms 5 yaşındaykən atası stomatoloq olmaq məqsədi ilə evi tərk etdi. 1940-cı ilə, anasını xərçəngdən itirənə qədər Brenivud dövlət məktəbində oxumuşdu. Doqquz yaşında olarkən atası Ceymsi əmisi Markus ilə xalası Ortensenin yanına İndianaya göndərdi. Orta məktəbdə oxuyarkən basketbol komandasına qatıldı.

1949-cu ildə Feyrmaunt orta məktəbindən məzun oldu. Kaliforniyaya gedərək atası və ögey anası ilə birlikdə yaşamağa başladı. Santa Monika Kollecinə qəbul olduqdan sonra Kaliforniya Universitetinə keçid edərək burada dram oxudu. Ceyms Uaytmorun dram atelyelərinə qatıldıqdan sonra bəzi seriallarda və teatr tamaşalarında kiçik rollarda yer almağa başladı.

1951-ci ildə Uaytmorun məsləhətinə qulaq asaraq daha ciddi rollar üçün Nyu-Yorka getdi. Brodveydə "See The Jaguar" adlı tamaşada rol almazdan əvvəl bir çox kiçik rollarda oynamışdı. 1952-ci ildə "Actors Studio"ya qatıldı. Burada dünyaca məşhur Marlon Brando, Culi Harris, Mildred Dannok kimi aktyorlarla bir arada olmaq fürsəti qazandı. "The Philco Television Playhouse", "Robert Montgomery Presents" və "Armstrong Circle Theatre" də olmaqla bir çox televiziya proqramında iştirak etmişdi.

"Actors Studio"dakı işləri davam etdiyi bir dövrdə kariyerasında böyük bir sıçrayışa səbəb olan İmmoralist (1954) adlı Brodvey tamaşasında rol aldı. Bu tamaşa ilə "Ən yaxşı yeni aktyor" nominasiyasında "Bloom" mükafatını qazanmışdır. "Warner Brothers" studiyası tərəfindən istedadı kəşf edildi və Con Steynbekin romanın motivləri əsasında ekranlaşdırılımış "Cənnətin şərqi" (East of Eden) (1955) adlı filmdə oynadı. Filmin çəkilişlərində tanış olduğu Anna Mariya Pyeranceli ilə sevgi münasibətləri yaşamışdı. Evlilik xəyalları quran cütlüyün ayrılmasına Ancelinin anası səbəb oldu. Ceyms katolik olmadığına görə anası onların əlaqəsinə icazə vermədi. Daha sonra Liz Şeridan ilə nişanlanan Din xoşbəxt sevgi münasibəti yaşaya bilmədi. Bundan sonra Nyu-Yorka dönərək "Lux Video Theatre" və "Schlitz Playhouse of Stars" adlı televiziya seriallarında yer aldı. Ceymsin, həmçinin isveçli aktrisa Ursula Andres ilə də romantik münasibətləri olmuşdur.

1955-ci ildə çəkilən "Səbəbsiz üsyankar" (Rebel Without a Cause) adlı film karyerasının ən əhəmiyyətli filmlərindən biri olmuşdur. Nikolas Reyin rejissorluğunu etdiyi filmdə, baş rolu Natali Vud ilə paylaşdı. Canlandırdığı Cim Stark xarakteri ilə gənclərin idealına çevrildi. Dövrün üsyankar gənci imicinin formalaşmasında böyük rol oynamışdı.

Az sonra 1956-cı ildə "Nəhəng" (The Giant) adlı filmdə rol aldı. Elizabet Teylor və Rok Hadson ilə birlikdə oynadığı filmdə "Ən yaxşı kişi aktyor" nominasiyasında, ölümündən sonra Oskara namizəd göstərilən ilk aktyordur.

1954-cü ildən etibarən Ceyms avtomobil yarışları ilə maraqlanmağa başladı. 1955-ci ildə "Nəhəng" filminin çəkilişləri zamanı Din gümüşü rəngdə Porşe 550 Spyayder adlı maşın aldı. Aktyor bu maşınla Kaliforniyada keçiriləcək maşın yarışlarında iştirak etməyi planlaşdırırdı. Din maşınını dəlicəsinə sevirdi və ona "Balaca əclaf" adı qoymuşdu. Ceyms 30 sentyabr 1955-ci ildə Kaliforniyada Porşe ilə etdiyi qəza nəticəsində vəfat etmişdir. Avtomobil qəzasının baş verdiyi yerin adı Ceymsin xatirəsinə "James Dean Memorial Junction" olaraq dəyişdirilmişdir.

Hələ karyerasının başlanğıcında olmasına baxmayaraq, bir əfsanəyə çevrilmiş və bir çox sənətçiyə ilham qaynağı olmuşdur. Ron Martinettinin yazdığı "The James Dean’s Story" (Ceyms Dinin hekayəsi) adlı kitabda biseksual olduğu iddiaları böyük əks-səda doğurmuşdu. Lou Rid, Hilari Daff, Lady Gaga və Fil Ouks, Teylor Svift, Lana Del Rey, Adam Lambert, Halsey, Eagles kimi müğənnilər onun xatirəsinə mahnılar yazmışdırlar.

• Dean IMDb
• James Dean — Biography
• James Dean