Cek Dorsi

Cek Dorsi 19 noyabr 1976-cı ildə ABŞ-nin Missuri ştatının Sent-Luis şəhərində anadan olmuşdur.

O, Sent-Luisdə Bishop DuBourg High School məktəbində orta təhsil alıb. Cek tennis, rəsm çəkmək və incəsənət tarixinə maraq göstərib, məktəb qəzeti üçün yazıb və kompüter klubunda iştirak edib. Yeniyetmə olaraq, o, kompüterləri xoşlayıb və IBM-in ilk versiyalarından birini öyrənərək saatlarla kompüterin qarşısında oturub. Dostları Cekin yeniyetməlik dövründən danışarkən onu sakit oğlan kimi təsvir edirlər. Onun danışığında pəltəklik olub və buna görə də susmağa üstünlük verib. Gənc Dorsi bunun öhdəsindən gələ bilib. Həkimlərin köməyi ilə sağalmağa ümidini itirib, o, qəsdən natiqlik məharəti üzrə məktəb yarışlarında iştirak etməyə başlayıb. İnad göstərərək bir neçə müvəffəqiyyətsiz cəhddən sonra danışıb.

Dorsi müsahibələrinin birində qeyd edir ki,

"Mən şəhər planlaşdırması üzrə çox gözəl mütəxəssis ola bilərdim, amma xəritələrə olan uşaq həvəsim davamlı olmadı. Mən əvvəlcə yol atlaslarını rəqəmli formata köçürməyə çalışır və sonra elektron məlumat tablosunun (ing. Bulletin Board System) köməyi ilə öz xəritəmə hərəkət edən obyektləri yerləşdirirdim. Belə əsil şəhər alınırdı, amma miniatürdə. Bu mənim üçün bir əyləncə idi."

Proqramçı kimi ilk real təcrübəni Cek 14 yaşında Sent-Luisdə alıb. O, dispetçer, taksi və yanğın söndürmə xidmətləri üçün proqramları yazıb.

O, 1991-ci ildə "Mira Digital Publishing" şirkətində təcrübə keçməyə başlayır. Bir neçə həftə sonra yeniyetmə Cek Dorsi öz istedadı sayəsində artıq faktiki olaraq otuz illik kompüter mütəxəssislərinin komandasına rəhbərlik edir.

Ali təhsil almaq məqsədilə Dorsi Sent-Luisi — doğma yurdunu tərk edərək, Missuri Elmi-Texniki Universitetinə daxil olur. Amma iki il sonra uşaqlıqdan arzusunda oldu Nyu-Yorka təhsil almağa gedir.

O, əvvəlcə dispetçer xidmətində proqramçı kimi çalışıb, sonra Kaliforniyaya köçüb. Dorsi 2000-ci ildə Oklenddə internet vasitəsilə kuryer, taksi və qəza xidmətləri şirkətini yaradır.

Dorsi internet-startaplarda ixtisaslaşdırılan "Odeo" şirkəti ilə əməkdaşlıq etməyə başlayır. O, məşhur Silikon vadisində, San-Fransiskoda idi. Həmçinin əvvəllər "Google" şirkətində Sergey Brinin komandasında işləmiş istedadlı proqramçı və biznesmen Evan Uillyams bu şirkətə rəhbərlik edirdi.

Cek Dorsi, 2006-cı il

2006-cı ildə "Odeo" maliyyə və ideoloji çətinliklərlərlə qarşılaşır. Evan öz komandasına qruplara bölünməyi və bir neçə yeni məhsul fikirləşməyi təklif edir. Cek Dorsi özünün internetdə status mübadiləsinə imkan verən xidmət ideyasından danışır.

"Twitter"in ilk prototipi "Odeo" işçilərinin daxili istifadəsi üçün nəzərdə tutulmuşdu. 2006-cı ilin oktyabrında Biz Stoun, Evan Vilyams, Cek Dorsi və keçmiş "Odeo" üzvləri də daxil olmaqla, layihənin əsas iştirakçıları "Obvious Corporation" adlı şirkətdə birləşirlər və bu şirkət Odeo.com və Twitter.com da daxil olmaqla Odeonun bütün aktivlərinə sahib olur. Twitter 2007-ci ilin aprelindən ayrıca şirkət kimi fəaliyyət göstərməyə başlayır. Twitter Inc. San-Fransiskoda yaradılsa da, onun server və ofisləri Nyu-York, Boston və San Antonio şəhərlərində də vardır.

"Twitter" onlayn sosial şəbəkə və mikrobloq xidmətləri təklif edən saytdır. Onun vasitəsilə istifadəçilər 140 işarəlik "tvit" adlandırılan mətn sms-ləri göndərə bilirlər.

"Twitter" mikrobloq xidmətində birinci yazı 21 mart 2006-cı ildə çıxdı. Cek Dorsi öz hesabında yazdı:

"Öz twttr-mi qururam".

Xidmətin ilk ictimai versiyası 2006-cı ilin iyununda təqdim olundu.

Cek Dorsi xidməti ilk əvvəl "Twitch" adlandırmaq istəyirdi, lakin sonra onu daha ahəngdar "Twitter" ilə əvəz edib. Layihənin kod adı isə "twttr" sözü olub.

Cek Dorsi deyir:

"…biz "twitter" sözü üzərində dayanmaq qərarına gəldik və bu ən yaxşı variant idi. Tərif olaraq "ardıcıl olmayan informasiyaların qısa partlayışı" və "quşların cikkiltisi" ifadələrini fikirləşdik. Bu isə həqiqətən də istehsal etməyə çalışdığımız məhsulu izah edirdi."

Yeni yarandığı dövrdə heç kəs təsəvvür edə bilmirdi ki, "Twitter" ciddi kommunikasiya vasitəsi olacaq. Xidmət haqqında ilk reaksiyalar bu fikirə yaxın idi:

"Məzəli, amma mənasız".

Layihə yaranarkən, "Sən indi nə edirsən?" sualına cavab vermək üzərində fikirləşilmişdi. Dorsi elə bir platforma yaratmaq istəyirdi ki, bir anda dostları ilə qısa ismarışla məlumat mübadiləsi yarada bilsin. İstifadəçinin yazdığı qeyd "twitter"də həmin an yaranır və müəllifin yeni ismarışlarına yazılmış istifadəçilərin "twitter" səhifələrinə əlavə olunur. Əlavə veb-səhifədən, SMS (qısa ismarış xidməti), RSS (xəbər lenti), elektron poçt və ya "twitter" müştəri servisləri vasitəsilə çatdırılır.

"Twitter" bütün dünyada özünəməxsus quş loqosu ilə tanınmaqdadır. Bu loqo 2006-cı ilin martında saytın fəaliyyətə başlamasından, 2010-cu ilin sentybarına kimi istifadə edilmişdir. Sayt yenidən dizayn edildikdə, loqo da bir qədər dəyişdirilərək, yeni dizaynda təqdim edilmişdir. "Twitter"in dizayneri olan Duqlas Boumana görə, yeni loqo qaratoyuqlar dəstəsindən Mavi Lazar quşunun təsviridir.

Cek Dorsi bir neçə il əvvəl mobil telefonlar vasitəsilə kredit kartlarından alış-veriş ödənişi üçün nəzərdə tutulmuş "Square" platformasını da təqdim edib.

Hazırda Dorsi mövcud layihələri inkişaf etdirməyə davam edir, həmçinin yeni və daha texnoloji layihələr üzərində işləyir.

Cek Dorsi və Barak Obama

Cek Dorsinin düşüncəsinin məhsulu olan "Twitter" qısa müddət ərzində məşhurlaşa bildi. "Twitter" hazırda dünyada ən çox ziyarət edilən 10 saytdan biridir. Son statistik göstəricilərə görə, mikrobloqlar servisinin aylıq istifadəçilərinin sayı 241 milyon təşkil edib, 2013-cü ilin oktyabrından servisin auditoriyası 9 milyon artıb. İstifadəçilərin təxminən 76 %-i hər ay "Twitter"in mobil servislərindən yararlanır. "Twitter"in ümumi auditoriyasının 187 milyonunu ABŞ-dən kənarda yaşayan istifadəçilər təşkil edir.

"Twitter" dünyada ən çox ziyarət edilən on sayt siyahısına daxil olub və "İnternetin SMS-i" kimi tanınıb.

• Cahangir Atakişiyev. "Rabitə dünyası" qəzeti. № 7 (801), 21 fevral 2014, səh. 27.  (az.)

Vikianbarda Cek Dorsi ilə əlaqəli mediafayllar var.

• Jack Dorsey — Twitter səhifəsi
• Cek Dorsi — IMDb səhifəsi