Cəlal Qasımov (filoloq)

Cəlal Qasımov 15 yanvar 1959-cu ildə Şərur rayonunun Püsyan kəndində anadan olmuşdur[1]. 1984-cü ildə Naxçıvan Dövlət Pedaqoji İnstitutunun tarix-filologiya fakültəsini bitirmişdir. 1993-cü ildə görkəmli tənqidçi və ədəbiyyatşünas "Abdulla Surun həyat və yaradıcılıq yolu" mövzusunda namizədlik, 2000-ci ildə "Siyasi repressiya həyatda və ədəbiyyatda" mövzusunda isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir.

1984–1991-ci illərdə Sabirabad rayonunda dil-ədəbiyyat müəllimi işləmişdir. 1991–1993-cü illərdə vaxtilə təhsil aldığı Naxçıvan Dövlət Universitetində pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olmuşdur. 1993-cü ildən 2020-ci ilə qədər Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizliyi Xidmətində çalışıb. Ədəbiyyatşünaslığın müxtəlif sahələri, eləcə də siyasi repressiya qurbanlarının faciəli taleyi haqqında tədqiqatların, o cümlədən 30-dan çox kitabın və əsərlərin bir neçə tədris proqramının və eyni zamanda 150-dən çox elmi-publisistik məqalənin müəllifidir.

Ölümündən sonra 15 yanvar 2022-ci il tarixində AMEA Folklor İnstitutunda "Həyatını milli yaddaşın oyanışına həsr etmiş alim" mövzusunda elmi sessiya keçirilib[2][3]

Azərbaycan Respublikası Dövlət Təhlükəsizlik Xidmətində xidmət etdiyi müddət ərzində dövlət təltiflərinə və digər mükafatlara layiq görülmüşdür:

• Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 24 dekabr 1998-ci il tarixli Fərmanı ilə Hərbi Xidmətlərə Görə medalı[4]
• Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 29 mart 2008-ci il tarixli 2741 nömrəli Sərəncamı ilə "Vətən uğrunda" medalı
• Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Nazirinin 27 mart 2014-cü il tarixli 073 nömrəli əmri ilə "Azərbaycan Respublikası Milli Təhlükəsizlik Orqanlarının 95 illiyi (1919–2014)" yubiley medalı[5]
• Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 28 noyabr 2018-ci il tarixli 758 nömrəli Sərəncamı ilə Əməkdar müəllim Fəxri adı

[6][7]

• "Abdulla Sur və əsərləri" (1995)
• "Əsrin qiyamət çağı" (1997)
• "Nağı Şeyx Zamanın xatirələri" (1997)
• "Əksinqilab ilə Mübarizə Təşkilatı və Siyasi Repressiya" (1997)
• "Yaddaşın repressiyası" (1997)
• "Bitməmiş istintaq" (1997)
• "Respressiyadan deportasiyaya doğru" (1998)[8]
• "Yaddaşın bərpası" (1999)[8]
• "Müstəqillik Dövlətçilik və Milli Təhlükəsizliyin Keşiyində" Muzeyi" (1999)
• "Məhbus tərcümeyi-halı" (2003)
• "Hərbi Psixologiya" (2004)
• "Abdulla Surun Həyatı və Yaradıcılığı" (2004)
• "MTN: tarixi-hüquqi mənbələr" (2005)
• "İzahlı Siyasi Terminlər Lüğəti" (2007)
• "Cavidi məhbəsə aparan yol" (2007)[9]
• "Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının qısa tarixi" (2008, dərslik)[8]
• "Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarının tarixi" (2009, rus, ingilis, azərbaycan dillərində)
• "Azərbaycan folklorşünaslığı və sovet totalitarizmi" (2011)
• "Bolşevik qurşununun qurbanları" (2011)[10]
• "Ədəbi məhkəmələr" (2012)[11]
• "Kitabi-Dədə Qorqud"un yasaqlanması" (2013)
• "Azərbaycan folklorşünasları (1920–1950)" (2015)
• "Milli təhlükəsizliyin əsasları" (2015, dərslik)[8]
• "Vəli Xuluflu" (2016)[12]
• "Cumhuriyyətin təhlükəsizlik orqanları (1918–1920)" (2018)[13]
• "Bəkir Çobanzadə" (2018)[14]
• "Birinci Türkoloji Qurultay: Şahidlər və Şəhidlər" (2019)[15][16]
• "Azərbaycanın Təhlükəsizlik Orqanları 100 ildə: Tarix və Müasirlik" (2019)
• "Siyasi Repressiya: Həyatda və Ədəbiyyatda" (2020)
• "Xalid Səid Xocayev" (2021)[17]
• "Ağrı yaddaşı" (2022)
• "Siyasi repressiyanın ensiklopediyası" (2022)