Butanın inzibati bölgüsü

Butan 4 dzonqdeyə (ing. dzongdey) bölünmüşdür, tərkibinə 20 dzonqxaq daxildir(dzonq-ke རྫོ་ཁག།, ing. dzongkhag). Hər dzonqxaq öz növbəsində qevoqlara (ing. gewog) bölünür, onlar isə dunqxaqlarla birləşir (ing. dungkhag).

Butanın inzibati bölgüsü


Dzonqdey

1988-ci ilə Butan dzonqxaqlar və dövlət arasında ara keçid yaratmaq üçün dörd dzonqdeylə birləşdi.[1]

Dzonqdey
(zona)		İnz.mərkəzSahə,
km²		Əhalinin
sayı,
(2005) nəf.		Əhalinin
sıxlığı,
nəf./km²		Dzonqxaqların
sayı
QərbiTximpxu834528124433,705
MərkəziDampxu11023888558,065
CənubiQelepxu84998972010,564
ŞərqiMonqar1094917516316,006
Butan, cəmiTximpxu38 816634 98216,3620

Dzonqxaq

Dzonqxaq (dzonq-ke རྫོ་ཁག། ing. Dzongkhag), dzonq-ke dilində birinci səviyyədə tabe olan Butanın inzibati-ərazi vahidi. Dzonqxaqlar qevoqlara (ing. gewogs) bölünür. Böyük dzonqxaqlardan bəziləri bir və ya daha çox ara bölmələrə sahibdirlər və dunqxaq adlanırlar (ing. dungkhag), onlarda qevoqlara bölünür.

Dzonqxaqların adlandırılması
No.DzonqxaqRəsmi
adı
(ing. dilində)[2]		Keçmiş və ya digər adlar
(ingiliscə)[1]		dzonq-keRomanizasiya 1Dzonqdey
1.BumtanqBumthangབུམ་ཐང་BºumthaCənubi
2.ÇukxaChhukhaChukhaཆུ་ཁ་ChukhaQərbi
3.DaqanaDaganaDhakana, Tagana, Dagaདར་དཀར་ནང་DºaganaMərkəzi
4.QasaGasaམགར་ས་GâsaMərkəzi
5.XaaHaaHaཧད་ / ཧཱ་HâQərbi
6.LxuntseLhuentseLhuntshi, Lhuntsi, Lhuntseལྷུན་རྩེ་LhüntsiŞərqi
7.MonqarMongarMonggar, Mongorམོང་སྒར་MonggaŞərqi
8.ParoParoRinpungསྤ་གྲོ་ParoQərbi
9.PemaqatselPema GatshelPemagatsel, Pemagatshelཔདྨ་དགའ་ཚལ་PemagatshäŞərqi
10.PunakxaPunakhaPunakaསྤུ་ན་ཁ་PunakhaMərkəzi
11.Samdrup-ConqxarSamdrup JongkharSamdrup, Samdrup Jongkhaབསཾ་གྲུབ་ལྗོངས་མཁར་Samdru JongkhaŞərqi
12.SamtseSamtseSamchiབསམ་རྩེ་SamtsiQərbi
13.SarpanqSarpangGeylegphug, Gaylegphug, Gelephu (Sarbhang)གསར་སྦང་SarbangCənubi
14.TximpxuThimphuTashi Chho Dzong, Thimbuཐིམ་ཕུག་ThimphuQərbi
15.TraşiqanqTrashigangTashigangབཀྲ་ཤིས་སྒང་TrashigangŞərqi
16.TraşiyanqtseTrashiyangtseTashi Yangtse, Trashi Yangtse, Trashiyangtsi, Trashiyangsteབཀྲ་ཤིས་གཡང་རྩེ་Trashi’yangtseŞərqi
17.TronqsaTrongsaTongsaཀྲོང་གསར་TrongsaCənubi
18.TsiranqTsirangChirangརྩི་རང་TsirangMərkəzi
19.Vanqdi-PxodranqWangdue PhodrangWangdi Phodrang, Andguphodang, Wangdue,
Wangdue Phodrang, Wangdupotrang, Wangü-Phodrang		དབང་འདུས་ཕོ་བྲང་'Wangdi PhodrºaMərkəzi
20.JemqanqZhemgangShemgangགཞལ་སྒང་ZhºämgangCənubi

1 used by Dzongkha Development Authority (reflects pronunciation)

Tarixi
1987-ci ildən 1992-ci ilə qədər Butanın inzibati bölgüsü (18 dzonqxaq — Traşiyanqtse və Qasa) yox idi

Əvvəllər Butanda 9 rayon mövcud idi: Byakar (ing. Byakar), Dukye (ing. Dukye), Xa (ing. Ha), Paro (ing. Paro), Punakha (ing. Punakha), Taqana (ing. Tagana), Tximbu (ing. Thimbu), Tonqsa (ing. Tongsa) və Vanqdi-Pxodranq (ing. Wangdue Phodrang). 9 rayon penloplar (ing. penlops) tərəfindən idarə olunurdu. Ölkə daha sonra dzonqxaqlara bölündü. 1987-ci ildə dzonqxaq ərazisi Qasa Puankxa və Tximpxu dzonqxaqlar arasındı bölündü, Çukxa isə Samtse, Paro, və Tximpxu dzonqxaqlar hissələrindən meydana gəldi[1].

Dzonqxaqların idarəsi

Hər dzonqxaq administrasiyanın rəhbərliyi başçılıq edir, Dzonqdaq (ing. dzongdag) adlanır. İlk olaraq Dzonqdaqlar Butan kralı tərəfindən təyin olunurdu lakin 1982-ci ildə Dövlət Xidmətinin Kral Komissiyası tərəfindən təyin olurdu. Dzonqdaq dzonqxaqın bütün inkişafını rəhbərliyinin köməyi ilə idarə edir. Ona inzibati tədbirlər həyata keçirmək üçün Dzonqreb (ing. dzongrab) (idarə heyətinin köməkçisi) köməklik göstərir.

Dunqxaq

Dunqxaq (ing. Dungkhag) — Butanın inzibati-ərazi vahididir. Dunqxaqlar dzonqxaqlara daxildi, qevoqlar ilə birlikdə bir neçə qevoq birləşir. Dunqxaqlar dzonqxaq ərazisini tam bürümür (istisna — dzonqxaq Sarpanq). Altı əhali sayına görə dunqxaq və dzonqxaq Jemqanq birdən üçə qədər dunqxaq mövcuddur. Butan dunqxaq əhalinin ümumi sayı 15 ədəddir.[2].

Butanın inzibati bölgüsü haqqında statistik məlumatlar
No.Dzonqxaqİnz.mərkəzSahə,
km²		Əhalinin
sayı,
(2005) nəf.		Əhalinin
sıxlığı,
nəf./km²		DzonqdeyDunqxaqlar[2]QevoqlarŞəhərlər
1.BumtanqCakar2490161166,47Southern-45
2.ÇukxaTsimaşam19917438737,36Western1116
3.DaqanaDaqana12761822214,28Central1145
4.QasaQasa408931160,76Central-41
5.XaaXaa1319116488 83Western161
6.LxuntseLxuntse2881153955,34Eastern-82
7.MonqarMonqar16383706922,63Eastern1174
8.ParoParo16933643321,52Western-102
9.PemaqatselPemaqatsel5931386423,38Eastern1117
10.PunakhaPunakha8451771520,96Central-111
11.Samdrup-ConkxarSamdrup-Conkxar22073996118,11Eastern2115
12.SamtseSamtse17256010034,84Western2153
13.SarpanqSarpanq20484154920,29Southern1122
14.TximpxuTximpxu16179867661,02Western1101
15.TraşiqanqTraşiqanq21715113423,55Eastern3156
16.TraşiyanqtseTraşiyanqtse14591774012,16Eastern-82
17.TonqsaTonqsa1815134197,45Southern-51
18.TsiranqDampxu6321866729,54Central-121
19.Vanqdi-PxodranqVanqdi-Pxodranq4181311357,39Central-153
20.JemqanqJemqanq2146186368,68Southern183
 Butan, cəmiTximpxu3881663498216,36 1520761

Qevoq

Qevoq (ing. gewog, geog) — Butanın inzibati-ərazi vahididir. Bir neçə kəndi və qəsəbəni birləşdirir həmçinin dzonqxaq və yaşayış məntəqələri arasında ara inzibati vahididir. Butanın 20 dzonqxaqı 206 qevoqa bölünür[2].

Hərqevoqa rəhbərlik başçılıq edir , onlar öz növbəsində Qap (ing. gup) adlanır. 1991-ci ildən qevoqlar rəsmi inzibati-ərazi vahidi kimi təyin edirdildi.

Çivoq

Çivoq (dz. སྤྱི་འོག་) — Butanın üçüncü səviyyəli inzibati vahididir. Həm də bir seçki məntəqəsidir. Ölkədə 1,044 çivoq hesablanmışdır. Bir qayda olaraq, hər qevoqda 5-6 çivoq vardır.

İstinadlar
  1. "Districts of Bhutan". 2010-12-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-23.
  2. Official codes of Bhutan administrative structure

Xarici keçidlər


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.