Bir El Qutt yazıları

Bir El Qutt yazıları (gürc. ბირ ელ ყუტის წარწერები) — Yerusəlimdən 6 km cənub-şərqdə, Betlehəmdən 2 km şimalda yerləşən Bir El Qutt ərazisindəki Gürcü monastırında[1] 1952-ci ildə[2] aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı arxeoloq Virgilio Kanio Korbo tərəfindən aşkarlanmış gürcü yazılarının Asomtavruli xətti ilə gürcü dilində yazılmış kitabələrdir. Gürcü kitabələri mozaik döşəmədə aşkarlanmışdır.[3][4][5] Kitabələrdən ikisi 430-cu, biri isə 532-ci ilə aiddir.[6][7]

Bir El Qutt yazıları
gürc. ბირ ელ ყუტის წარწერები
Birinci yazı
Birinci yazı
Material mozaika
Yazı gürcü yazıları ilə gürcü dilində yazılmış kitabə
Yaranıb 430 (iki kitabə)
532 (üçüncü kitabə)
Kəşf edilib Virgilio Kanio Korbo
Tarixi 1952
Saxlanılır Studium Biblicum Franciscanum, Yerusəlim
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Kitabələrin aşkarlandığı monastırın əsası gürcü şahzadəsi və filosofu Pyotr İber tərəfindən qoyulmuşdur. Kitabələrdən birində onun və atasının adı çəkilir.[8][9] Digər kitabədə isə Pyotrun babası olduğu güman edilən Bakur İberin adı çəkilir.[10]

2015-ci ildən ilk iki kitabə gürcü dilinin ən qədim yazılı nüsxələri kimi qəbul edilir. Birinci və üçüncü kitabə hazırda Yerusəlimdəki Studium Biblicum Franciscanum muzeyində saxlanılır.[11] İber Bakurun adının çəkildiyi ikinci kitabə isə itirilmiş hesab olunur.[12]

Yazılar

I kitabə
" ႣႠ ႻႭჃႻ

ႤႭჃႪႬႨ Ⴋ
ႠႧႬႨ ႡႠ
ႩႭჃႰ ႣႠ
ႢႰႨ ႭႰႫ
ႨႦႣ ႣႠ Ⴌ
ႠႸႭႡႬႨ
ႫႠႧႬႨ Ⴕ

 "
  • Tərcüməsi: "İsa Məsih, Bakur, Griormizd və onun varislərini hifz etsin."
  • Tarixi: 430-cu il

II kitabə
" ႼႫႨႣႠႭ ႧႤႭႣႭႰ

Ⴄ ႫႠႰ Ⴌ ႣႠ ႡႭჃ
ႰႦ Ⴌ ႤႬ ႠႫႨ

 "
  • Tərcüməsi: "Müqəddəs Teodor, Maruan və Burzeni hifz etsin, Amen."
  • Tarixi: 430-cu il

III kitabə
III kitabə
" ႸႤႼႤႥႬႨႧႠ Ⴕ ჁႱႨႧႠ ႣႠ Ⴋ

ႤႭႾႤႡႨႧႠ ႼႫႨႣႨႱႠ ႣႠ Ⴇ ႤჂႱႨႧႠ
ႸႬ ႠႬႲႭႬႨ ႠႡႠჂ ႣႠ ႨႭႱႨႠ ႫႭ
ႫႱႾႫႤႪႨ ႠႫႨႱ ႱႤႴႨႱႠჂ ႣႠ ႫႠ
ႫႠ ႣႤႣႠჂ ႨႭႱႨႠჂႱႨ ႠႫႤႬ

 "
  • Tərcüməsi: "İsa Məsih və Müqəddəs Teodorun köməyi ilə, Tanrı, Abba Antoni və bu mozaikanı yaradan İosianı, onun valideynlərini hifz etsin, Amen."
  • Tarixi: 532-ci il

İstinadlar
  1. Khurtsilava, p. 57
  2. Khurtsilava, p. 56
  3. Gideon Avni, The Byzantine-Islamic Transition in Palestine: An Archaeological Approach, p. 149, Oxford University Press, 2014
  4. Dairat Al-Athar al-Ammah, Annual of the Department of Antiquities, p. 78
  5. Michael Avi-Yonah, Ephraim Stern, Encyclopedia of Archaeological Excavations in the Holy Land, V. 3, pp. 879-882
  6. Hewitt, p. 4
  7. Khurtsilava, p. 58
  8. Louis Leloir, Corpus Scriptorum Christianorum Orientalium, p. 71, Secrétariat du Corpus SCO, 1976
  9. Glen Warren Bowersock, Peter Brown, Oleg Grabar, Late Antiquity: A Guide to the Postclassical World, p. 466
  10. Khurtsilava, p. 59
  11. Monachesimo Arxivləşdirilib 2014-11-09 at the Wayback Machine Studium Biblicum Franciscanum
  12. Khurtsilava, p. 61

Ədəbiyyat
  • Hewitt, B.G. (1995). Georgian: A Structural Reference Grammar. John Benjamins Publishing. ISBN 978-90-272-3802-3.
  • Khurtsilava, Besik (2014). https://drive.google.com/file/d/1jvWE4dBhMpY68SpuImW16-qVWdF8llKq/view?usp=drivesdk Arxivləşdirilib 2019-04-08 at the Wayback Machine
  • Wachtang Djobadze, Materials for the study of Georgian monasteries in the Western environs of Antioch on the Orontes, Volume 48; Volume 372, Corpussco, 1976
  • Gürcüstan Sovet Ensiklopediyası, Volume. 7, pp. 651–652, Tbilisi, 1984
  • Giorgi Tsereteli, The oldest Georgian inscriptions from Palestine, Tbilisi, 1960
  • Le Destin de la Géorgie, Revue de Karthvélologie, 1961, p. 115
  • Chachanidze, V., Peter the Iberian and the archaeological excavations of Georgian monastery in Jerusalem, Tbilisi, 1974
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.