Be-200

Beriev Be-200 "Altair" — Rusiya istehsalı amfibiya təyyarə.

Be-200
Tipi Amfibiya təyyarə, Hidrotəyyarə
İlk uçuş 24 sentyabr 1998
İstismara verilmə tarixi 2003
İstismarçılar
Buraxılış sayı 18
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar
Amfibiya təyyarəsinin "TEKNOFEST Azərbaycan" çərçivəsində göstərdiyi bayraq şousu

Be-200, A-40 amfibiya təyyarəsində istifadə olunan idealardan ilhamlanaraq yaradılmışdır. Təyyarə yanğınların söndürülməsi üçün suyu həm aerodromda, həm də suyun səthində sürüşmə rejimində doldurula bilər. Əsas tətbiqlər: yanğınsöndürmə, axtarış-xilasetmə əməliyyatları, ekoloji missiyalar, sərnişinlərin və yüklərin (humanitar yardımların) daşınması. Bir sıra uçuş xüsusiyyətlərinə görə Be-200-ün dünyada analoqu yoxdur.

Təyyarənin adı Qartal bürcündəki Əltair ulduzunun adına uyğun olaraq seçilmişdir. Həm də "Al" Beriev A-40 Albatrosu, "ta" Taqanroqu, "ir" təyyarənin hazırlandığı İrkutsk şəhərini təmsil edir.[1]

Azərbaycan Rusiyadan 2008-ci ildə BE-200ÇS təyyarəsi almışdır.[2]

Tarixi

Amfibiya təyyarəsinin yaradılması üzrə işə başlamaq qərarı o vaxtkı hökumətin 17 iyul 1992-ci il tarixli 497 nömrəli qərarı ilə qəbul edilmişdir.

Be-200ÇS prototipinin ilk uçuşu 24 sentyabr 1998-ci ildə baş tutub.

Modifikasiyaları
Modelin adı Qısa məlumat
BE-200 Yanğınsöndürən amfibiya təyyarəsi, 1 nüsxə (ilk uçuş 24 sentyabr 1998-ci il).
BE-200P Uzun müddət havada qalması və müşahidəsi üçün avadanlığı olan, 2 pilot da daxil olmaqla 9 nəfərə qədər artırılmış ekipajı olan patrul təyyarəsi
BE-200PS Patrul axtarış-xilasetmə amfibiya təyyarəsi, Be-200P-nin daha da modernləşdirilmiş variantı, quruda və suda axtarış-xilasetmə əməliyyatları üçün nəzərdə tutulmuşdur. Xüsusi axtarış-xilasetmə avadanlığı ilə təchiz olunub. Ekipaj 2 pilot, 2 müşahidəçi, bort mexaniki və 2 xilasedicidən ibarətdir.
BE-200ÇS(Be-200ES-E) Çoxməqsədli amfibiya təyyarəsi, seriyalı şəkildə istehsal olunur (ilk uçuş 27 avqust 2002-ci il).
BE-300(Proyekt) Çoxməqsədli təyyarə. Be-200-ün quru versiyası.

Texniki göstəricilər

[3]

  • Ekipaj: 2 nəfər
  • Sərnişin tutumu:BE-200ÇS- 43 sərnişinə qədər, sərnişin variantı — 72 sərnişinə qədər
  • Uzunluğu: 32.05 m
  • Qanadların eni: 32.78 m
  • Hündürlük: 8.90 m
  • Qanad sahəsi: 117,44 m²
  • Kabin ölçüləri (UxWxH): 18.7 m x 2.4 m x 1.8 m
  • Boş çəki: 28000 kq
  • Faydalı yükün çəkisi: 5000 kq yük, üstəgəl çənlərdə 12 m³ su (eyni zamanda və ya ardıcıl axıdılma imkanı ilə 8 bölməli su çəni)
  • 12m³ suyun səthdən toplanma vaxtı: 14 saniyə
  • Əməliyyat yerinə yetirə biləcəyi maksimum dalğa hündürlüyü: 1.3m
  • Maksimum uçuş çəkisi:
    • Qurudan: 41000 kq
    • Sudan: 37900 kq
    • Su hövzəsində suyu dolduraraq: 43000 kq
  • Uçuş xüsusiyyətləri
    • Maksimum sürət: 7000 m hündürlükdə 700 km/saat
    • Kruiz sürəti: 550–610 km/saat
    • Uçuş sürəti: 220 km/saat
    • Eniş sürəti: 195 km/saat
    • Su doldurarkən sürət: 150–190 km/saat
    • Praktik uçuş məsafəsi: 3300 km
    • Praktik tavan: 8000 m
      • Qalxma sürəti: 12.2 m/s

İstifadəsi

2003-cü ildən BE-200 Rusiya və digər ölkələrdəki meşə yanğınları ilə mübarizədə istifadə olunur

Fövqəladə Hallar Nazirliyinə məxsus BE-200ÇS:

29 aprel 2015: Nepal Federativ Demokratik Respublikasının ərazisində baş vermiş güclü zəlzələ ilə əlaqədar bu ölkəyə humanitar yardım yola salıb. Azərbaycan Respublikasının 13 və Gürcüstanın 4 vətəndaşının Bakıya təxliyə olunub.[4][5]

17 dekabr 2015: "Günəşli" yatağında baş vermiş qəzanın nəticəsində itkin düşənlərin axtarışı[6]

27 dekabr 2015 – 22 aprel 2016: Günəşli yatağında baş verən qəzadan itkin düşmüş neftçilərin ayrı-ayrı vaxtlarda Xəzər dənizinin Türkmənistan sahəsində tapılan meyidlərinin Azərbaycana gətirilməsi[7][8][9][10]

27 noyabr 2016: İsraildə meşə yanğınları söndürülüb[11]

10 dekabr 2019: "Eurohome" tikinti bazarındakı yanğının söndürülməsi[12]

15 – 18 yanvar 2021: Hirkan milli parkında yanğının söndürülməsi[13]

5 – 16 avqust 2021: Türkiyə respublikasında meşə yanğınlarının söndürülməsi[14]

23 – 30 iyun 2022-ci il tarixinlərində Azərbaycan FHN-ə məxsus təyyarə Türkiyədəki meşə yanğınlarının söndürülməsində iştirak edib..[15][16]

11 iyul 2022: Xaçmaz rayonunda meşəlik ərazidə baş vermiş yanğının söndürülməsinə cəlb olunub.[17]

16 avqust 2022: Şabran rayonunda baş vermiş yanğının söndürülməsi[18]

28 avqust 2022: Masallı rayonunun Məmmədoba kəndi yaxınlığında baş vermiş yanğının söndürülməsi əməliyyatına cəlb olunmuş FHN-ə məxsus "BE-200ÇS" amfibiya tipli təyyarədə texniki problem yaranıb. Təyyarə Lənkəran Beynəlxalq Hava Limanına qəza enişi edib.[19]

Qəzalar

14 avqust 2021 tarixində Türkiyədə Rusiyaya məxsus "Be-200" təyyarəsi yanğınları söndürmək tapşırığını yerinə yetirdikdən sonra qəzaya uğrayıb. Qəza nəticəsində təyyarənin göyərtəsində olan beş rusiyalı və yanğın ocaqlarını göstərən üç türkiyəli hərbçi həlak olub.[20]

İstifadəçilər və sifarişçilər

İstifadəçilər:
Azərbaycan FHN-ə məxsus BE-200ÇS

 Rusiya:

  • G. M. Beriyev adına Taqanroq Aviasiya Elmi-Texniki Kompleksi — 2 ədəd (01 və 02 nömrəli prototiplər)
  • Fövqəladə Hallar Nazirliyi — 6 təyyarə
  • Rusiya Federasiyasının dəniz aviasiyası — 1 ədəd

 Azərbaycan:

  • Fövqəladə Hallar Nazirliyi — 1 ədəd BE-200ÇS. 2008-ci il may ayında Rusiyadan alınıb. Xaricə satılmış ilk BE-200ÇS təyyarəsidir.

Sifarişçilər:

Rusiya Fövqəladə Hallar Nazirliyi — 8+24 ədəd[21][22]

İndoneziya — 4 ədəd[23]

Çin — 4 ədəd[24]

ABŞ — 10 ədəd[25][26]

Çili — 2 ədəd[27]

İstinadlar
  1. "PRESS RELEASE No.58 dt. 12th February 2003. Results of the competition for the best personal names for the Be-103 and the Be-200 amphibious aircraft"
  2. FHN amfibiya-təyyarə alıb
  3. irkut.com
  4. "İlham Əliyev Nepala humanitar yardım göndərdi". 2015-05-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  5. "Azərbaycan və Gürcüstan vətəndaşları Nepaldan təxliyə edildi". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  6. "FHN "Günəşli" yatağındakı 10 saylı özüldə baş vermiş yanğının söndürülməsi və itkin düşənlərin axtarışını davam etdirir". 2023-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-19.
  7. ""Arzu, salamat qal" yazan neftçinin cəsədi tapıldı". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  8. "Neftçilərin meyiti ailələrinə təhvil verildi". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  9. "FHN-in təyyarəsi tapılmış meyitə görə Türkmənistana uçdu". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  10. "Türkmənistan sahillərində tapılmış meyit Azərbaycana gətirildi". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  11. "İsraildə meşə yanğınları söndürülüb". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  12. "Bakıda yanğının söndürülməsinə amfibiya təyyarə cəlb edildi". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  13. "Hirkan Milli Parkındakı yanğınla bağlı nazirlikdən AÇIQLAMA". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  14. "Azərbaycandan Türkiyəyə növbəti dəstək: Amfibiya təyyarəmiz yola düşüb". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  15. "Azərbaycanın amfibiya təyyarəsi Türkiyədə yanğının söndürülməsinə başladı". 2022-07-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-24.
  16. "FHN-in Türkiyədə meşə yanğınlarının söndürülməsində iştirak etmiş amfibiya təyyarəsi ölkəmizə qayıdıb". 2022-07-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-30.
  17. "Xaçmazda yanğının söndürülməsinə iki helikopter və amfibiya tipli təyyarə cəlb olunub". 2022-07-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-07-11.
  18. "Arxivlənmiş surət". 2022-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-16.
  19. "Arxivlənmiş surət". 2022-08-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-08-28.
  20. "Türkiyədə Rusiya təyyarəsi qəzaya uğradı". 2022-06-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-18.
  23. "Arxivlənmiş surət". 2022-06-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-19.
  24. "Arxivlənmiş surət". 2016-11-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-19.
  25. "Arxivlənmiş surət". 2021-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-19.
  26. "Arxivlənmiş surət". 2019-10-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-19.
  27. "Arxivlənmiş surət". 2018-09-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-06-19.

Xarici keçidlər
  1. https://russianplanes.net/reginfo/1935
  2. https://russianplanes.net/planelist/Beriev/Be-200
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.