Baltikyanı
Baltikyanı (latış. Baltija[1], lit. Baltija, est. Baltimaad) və ya Pribaltika[2] (rus. Прибалтика) — Şimali Avropada bölgə.[3] Bu bölgə Baltıkyanı ölkələr adı altında tanınan, müstəqil dövlət olan Estoniya, Latviya və Litvadan, və hə həmçinin keçmiş Şərqi Prusiyadan (o cümlədən, Rusiya Federasiyasının eksklavı olan Kalininqrad oblastından) ibarətdir.[4][5][6] II Dünya müharibəsindən əvvəl, bəzən Finlandiya da Baltıkyanı ölkəsi olaraq qeyd olunurdu.[7][8]
Etimologiya
Baltik hidronimi Baltik dənizindən gəlir. Onun ən erkən qeydi (Baltia kimi) e.ə. III əsrdə yazılan Eratosfenin mətnində tapmaq olar və təxmin edilir ki, o bundan əvvə də işlənilirdi.[9]
Coğrafiya
Ölkə | Sahə (km²) | Torpaq sahəsi (km²) | Su sahəsi (km²) |
---|---|---|---|
Estoniya | 45,227 | 43,214.40 | 2,012.60 |
Latviya | 64,589 | 63.574.96 | 1,014.04 |
Litva | 65,300 | 64.418.45 | 881.55 |
Baltikyanı bölgəsi Şərqi Avropa düzənliyinin qərbində yerləşir. Şimal-qərbdən və şimaldan o, Baltik dənizi ilə sulanır (Vistula və ya Kalininqrad körfəzi, Kurş körfəzi, Riqa körfəzi və Fin körfəzi), şərqindən Valday təpələri yüksəlir, cənubda Poles düzənliyə, isə Şimali Avropa düzənliyi qədər uzanır.
Siyasət
Hökumət
Ölkə | Siyasi sistemlər | Enerji mənbəyi | Güc quruluşu |
---|---|---|---|
Estoniya | Parlament sistemi | Konstitusiya respublikası | Unitar dövlət |
Latviya | Parlament sistemi | Konstitusiya respublikası | Unitar dövlət |
Litva | Yarı prezident sistemi | Konstitusiya respublikası | Unitar dövlət |
Beynəlxalq təşkilata üzv olmaq
Ölkə | Avropa Şurası | AİHR | Avropa Birliyi | NATO | OECD | Birləşmiş Millətlər | ÜTT |
---|---|---|---|---|---|---|---|
Estoniya | 14 may 1993 | HƏ | 2004 | 29 mart 2004 | 9 dekabr 2010 | 17 sentyabr 1991 | 13 noyabr 1999 |
Latvia | 10 fevral 1995 | HƏ | 2004 | 29 mart 2004 | 16 iyun 2016 | 17 sentyabr 1991 | 10 fevral 1999 |
Lithuania | 14 may 1993 | HƏ | 2004 | 29 mart 2004 | 5 iyul 2018[10] | 17 sentyabr 1991 | 31 may 2001 |
İqtisadiyyat
Ölkə | ÜDM-nin cəmi (PPP) | Adambaşına ÜDM (PPP) | ÜDM-nin cəmi (nominal) | Adambaşına ÜDM (nominal) | Gini | HDI |
---|---|---|---|---|---|---|
Estoniya | 36,947 milyard dollar | 27,729 dollar | 27,410 milyard dollar | 20.571 dollar | 32.69 | 0.861 |
Latviya | 51,058 milyard dollar | 25,195 dollar | 34.118 milyard dollar | $ 16,836 | 36.03 | 0.819 |
Litva | 83,105 milyard dollar | 28.245 dollar | 51,002 milyard dollar | 17,334 dollar | 32.63 | 0.839 |
Telekommunikasiya
Ölkə | İnternet TLD | ISO 3166 kodu | Zəng kodu |
---|---|---|---|
Estoniya | .ee | EE | +372 |
Latviya | .lv | LV | +371 |
Litva | .lt | LT | +370 |
Mənbə
İstinadlar
- Krievu-latviešu vārdnīca: Ap 40.000 vārdu — R.:Avots, 1988. — 603 lpp.
- Латыш атыҹылары // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. VI ҹилд: Куба—Мисир. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев. 1982. С. 170.
- "Composition of macro geographical (continental) regions, geographical sub-regions, and selected economic and other groupings" (ingilis). 2010-04-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-04-25.
- Прибалтийский край // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890–1907.
- "Прибалтика включает республики Прибалтики и Калининградскую область РСФСР" — Прибалтийский экономический район / Гербов В. Р. // Плата — Проб. — М. : Советская энциклопедия, 1975. — С. 607. — (Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров ; 1969–1978, т. 20).
- Достойный юбилей российской Прибалтики Телепрограмма "Вести недели" Репортаж от 10.09.2006 arxiv
- Пруцкова, А. В. Политика Великобритании в Прибалтике в период между мировыми войнами. Санкт-Петербург, 2000 Arxivləşdirilib 2015-05-26 at the Wayback Machine DisserCat — Научная библиотека диссертаций и авторефератов
- Ср.: секретный дополнительный протокол к советско-германскому договору о ненападении.
- Lukoševičius, Viktoras; Duksa, Tomas. "ERATOSTHENES' MAP OF THE OECUMENE". Geodesy and Cartography. Taylor & Francis. 38 (2): 84. eISSN 2029-7009. ISSN 2029-6991.
- "Arxivlənmiş surət". 2015-10-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-12-06.