Bakıdakı heykəllərin siyahısı
Bakıdakı şəhər heykəllərinin siyahısına Azərbaycanın paytaxtı Bakının küçələrində və ya meydanlarında, parklarında və ya xiyabanlarında yerləşən müstəqil heykəltaraşlıq əsərləri daxildir, bura həmçinin dağılmış heykəllər (kursiv xətlə yazılıb) də əlavə olunub. Siyahıya plastikdən hazırlanan və digər obyektlərin elementləri kimi düzəldilən əsərlər daxil edilməyib məsələn, fəvvarələri bəzəyən yada binalarda quraşdırılmış fiqurlar və ya kompozisiyalar. Siyahıya dekorativ park heykəlləri (sənət əsəri əhəmiyyətli olmayan heykəllər) və Bakı şəhər qəbiristanlıqlarında yerləşən qəbirüstü abidələr əlavə olunmayıb. Siyahıda həmçinin heykəltaraşlıq əsərləri sayılmayan müxtəlif xatirə tikililəri və ya abidələr yoxdur məsələn, xatirə daşları və ya işarələr, memarlıq abidələri, eləcə də postamentdə quraşdırılan müxtəlif texnika.
Görkəmli insanların heykəlləri
| Şəxs | Tarix | Yerləşdiyi yer | Müəlliflər (memarlar; heykəltaraşlar) |
Şəkil | Qeyd |
|---|---|---|---|---|---|
| Mirzə Ələkbər Sabir (məqaləsi) |
1922 | Komunist küçəsi (indiki İstiqlaliyyət küçəsi (Bakı)). Sabir bağı |
Yakov Keylixis; Y. Sırıçev |
 |
Bakıda ucaldılmış ilk heykəltaraşlıq abidəsidir və şairin vəfatının 10-cu ildönümü ilə əlaqədar olaraq inşa edildi. 1958-ci ildə bu heykəlin yerində Sabirin başqa heykəli qoyuldu. Köhnə heykəl isə Balaxanıda Sabirin adını daşıyan bağda, dərs dediyi məktəbin qarşısında qoyuldu. |
| 26 Bakı komissarı (məqaləsi) |
1923 | 26 Bakı komissarı meydanı (indiki Sahil bağı) | Elizaveta Tripolskaya; İ. Paleviç | 26 Bakı komissarının ölümünün 5-ci ildönümü ilə əlaqədar olaraq qoyulmuşdur. Abidə 1958-ci ildə başqa bir abidə ilə dəyişdirilmişdir. | |
| Vladimir Lenin (məqaləsi) |
1924 | Stepan Razin qəsəbəsi (indiki Bakıxanov qəsəbəsi) | |||
| Mirzə Fətəli Axundov (məqaləsi) |
1930 | Əhməd Cavad, Bünyad Sərdarov və Lermantov (indiki Səid Rüstəmov) küçəsinin kəsişməsi Axundov bağı |
Pinxos Sabsay |  |
|
| Sergey Kirov (məqaləsi) |
1939 | Kirov parkı (indiki Şəhidlər Xiyabanı) | Pinxos Sabsay; Lev İlin |  |
Qara Yanvar faciəsindən sonra 20 yanvar və Qarabağ şəhidləri burada dəfn edildi. Kirovun heykəli isə götürüldü. |
| Həzi Aslanov (məqaləsi) |
1948 | Şəhidlər Xiyabanı | Fuad Əbdürəhmanov; L. Qansiorovskiy |
||
| Nizami Gəncəvi (məqaləsi) |
1949 | İstiqlaliyyət, Əhməd Cavad, Azərbaycan və İslam Səfərli küçələrinin kəsişməsi Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyatı Muzeyinin qarşısı |
Fuad Əbdürəhmanov; Sadıq Dadaşov, Mikayıl Hüseynov |
 |
|
| Vladimir Lenin (məqaləsi) |
1955 | 11-ci Qırmızı Ordu meydanı (indiki Azadlıq meydanı). Hökumət Evinin qarşısı |
Cəlal Qaryağdı; Lev Rudnev |
 |
1991-ci ildə abidə Azərbaycan bayrağı ilə əvəz olundu. |
| Mirzə Ələkbər Sabir (məqaləsi) |
1958 | İstiqlaliyyət küçəsi Sabir bağı |
Cəlal Qaryağdı; Q. Əlizadə, А. İsmayılov |
 |
1922-ci ildən 1958-ci ilə qədər abidənin yerində şairin başqa heykəli olub. |
| Xurşidbanu Natəvan (məqaləsi) |
1960 | Məhəmməd Əmin Rəsulzadə küçəsi ilə Əzizə Əliyeva küçəsinin kəsişməsi, "Azərbaycan" kinoteatrının qarşısı | Ömər Eldarov; E. İsmayılov, F. Leonteva |
.jpg.webp) |
|
| Üzeyir Hacıbəyov (məqaləsi) |
1960 | Şəmsi Bədəlbəyli küçəsi. Azərbaycan Milli Konservatoriyasının qarşısında |
Tokay Məmmədov; Q. Muxtarov |
.jpg.webp) |
|
| Səməd Vurğun (məqaləsi) |
1961 | Puşkin küçəsi | Fuad Əbdürəhmanov; Mikayıl Hüseynov |
 |
|
| Məhəmməd Füzuli (məqaləsi) |
1962 | Azərbaycan Dövlət Akademik Milli Dram Teatrının qarşısı Füzuli meydanı |
Tokay Məmmədov, Ömər Eldarov; Q. Muxtarov |
 |
|
| Mikayıl Müşviq (məqaləsi) |
1968 | İnşaatçılar prospekti | Münəvvər Rzayeva; Ş. Zeynalova |
 |
|
| 26 Bakı komissarı (məqaləsi) |
1968 | 26 Bakı komissarı meydanı (indiki Sahil bağı) | İbrahim Zeynalov, Nicat Məmmdov; Q. А. Ələsgətov, A. Hüseynov |  |
2009-cu ildə abidə sökülüb. |
| Nəriman Nərimanov (məqaləsi) |
1972 | Nəriman Nərimanov prospekti | Cəlal Qaryağdı; T. Abdullayev, Qədimov |
.jpg.webp) |
|
| Mehdi Hüseynzadə (məqaləsi) |
1973 | Tbilisi prospekti ilə Bakıxanov küçəsinin kəsişməsi | Fuad Əbdürəhmanov; Mikayıl Hüseynov |
.JPG.webp) |
|
| Stepan Şaumyan (məqaləsi) |
1975 | Barinov küçəsi (indiki Yusif Səfərov küçəsi) ilə Telnov küçəsinin (indiki Xocalı prospekti) kəsişməsi | Pinxos Sabsay; Mikayıl Hüseynov |
||
| Məşədi Əzizbəyov (məqaləsi) |
1976 | Yasamal rayonu | Tokay Məmmədov; Q. Muxtarov |
 |
1978-ci ildə heykəltaraş Oqtay Məmmədov heykələ görə SSRİ Dövlət Mükafatına layiq görülüb. Abidə 2009-cu ilin aprelin 25-dən 26-na keçən gecə götürülüb. |
| Karl Marks (məqaləsi) |
1980 | Lenin prospekti (indiki Azadlıq prospekti) ilə Mehdi Hüseyn küçəsinin kəsişməsi | İbrahim Zeynalov; Mikayıl Hüseynov | 1992-ci ildə abidə Bakı Partiya Komitəsinin binası həyətində saxlanılır (indiki İncəsənət muzeyinin ikinci binası) | |
| Nəsimi (məqaləsi) |
1980 | Nizami küçəsiilə Səməd Vurğun küçəsinin kəsişməsi | Tokay Məmmədov və İbrahim Zeynalov; A.Hüseynov və Q. Muxtarov |
.jpg.webp) |
|
| Prokofi Caparidze (məqaləsi) |
1980 | Lenin prospekti (indiki Azadlıq prospekti) ilə Vaqif prospektinin kəsişməsi | Ömər Eldarov; R. Əliyev |  |
Azərbaycanın müstəqilliyi qurulduqdan sonra abidə götürüldü və 2012-ci ildə yerində Koroğlu heykəli qoyuldu. |
| Cəfər Cabbarlı (məqaləsi) |
1982 | Azadlıq prospekti, "28 May metrostansiyası" | Mirəli Mirkazımov; Yusif Qədimov |
.jpg.webp) |
|
| Həsən bəy Zərdabi (məqaləsi) |
1983 | İçərişəhər, Azərbaycan Milli Ensiklopediyasının Baş Redaksiyasının binasının qarşısı | Elmira Hüseynova; Z. Quliyeva |
 |
|
| Ayna Sultanova (məqaləsi) |
1985 | Atatürk prospekti | Münəvvər Rzayeva | .jpg.webp) |
|
| Şah İsmayıl Xətai (məqaləsi) |
1993 | Yusif Səfərov küçəsi ilə Mehdi Mehdizadə küçəsinin kəsişməsi | İbrahim Zeynalov, Z. Mehdiyev; P. Hüseynov, Q. Əliyev |
_(3).jpg.webp) |
|
| Hüseyn Cavid (məqaləsi) |
1993 | Hüseyn Cavid prospekti, Milli Elmlər Akademiyasının qarşısında, Hüseyn Cavid parkı | Ömər Eldarov; Yusif Qədimov, Rasim Əliyev |
 |
|
| Yusif Məmmədəliyev (məqaləsi) |
1998 | İstiqlaliyyət küçəsi, İsmailiyyə Sarayının yanı | Akif Əsgərov; E. Əsədov |
.JPG.webp) |
|
| Xaqani Şirvani (məqaləsi) |
2000 | Nizami küçəsi | İbrahim Zeynalov | ||
| Aleksandr Puşkin (məqaləsi) |
2001 | Puşkin küçəsi | Yuriy Arexov | .jpg.webp) |
|
| Əzim Əzimzadə (məqaləsi) |
2002 | İçəri Şəhər, İncəsənət parkı | Ömər Eldarov | Abidənin inşası 1980-ci ildə Lenin Sarayının (indiki Heydər Əliyev adına Saray) yanındadı bağda başlanmışdır. Lakin rəsmi açılış 2002-ci ilin martında Mstislav Rostropoviçin Bakıya səfəri münasibətilə keçirilib. Dekabr 2011-ci ildə abidə İçəri Şəhərə köçürülüb. | |
| Tofiq Bəhramov (məqaləsi) |
2004 | Tofiq Bəhramov adına Respublika Stadionun qarşısı | Məmməd Nicat Salaxov |  |
|
| Heydər Əliyev (məqaləsi) |
2005 | Heydər Əliyev Sarayının qarşısı, Heydər Əliyev parkı | Salavat Çerbakov və Mixayil Noqin | Abidənin müəlliflərindən biri Mehriban Əliyevadır. Abidə Moskvada qranit və tuncdan hazırlanıb. | |
| Corce Enesku (məqaləsi) |
2007 | 8-ci mikrorayon meydanında | Natiq Əliyev | ||
| Əlişir Nəvai (məqaləsi) |
2008 | Azadlıq prospekti ilə Nəcəf Nərimanov prospektinin kəsişməsi | Heykəl Özbəkistanda yerli heykəltaraşlar tərəfindən hazırlanıb. Lakin özül Azərbaycanda hazırlanıb. | ||
| Taras Şevçenko (məqaləsi) |
2008 | Azadlıq prospekti 91/23 | İqor Qreçanik | ||
| Atatürk (məqaləsi) |
2010 | Səməd Vurğun küçəsi ilə Bakıxanov küçəsinin kəsişməsi Türkiyə səfirliyinin qarşısı |
Ömər Eldarov |  |
|
| Zivər bəy Əhmədbəyov (məqaləsi) |
2011 | "Nizami metrostansiyası", Zivər bəy Əhmədbəyov parkı | Natiq Əliyev |  |
|
| Abbasqulu ağa Bakıxanov (məqaləsi) |
2011 | Bakıxanov qəsəbəsi |  |
||
| Volfqanq Amadey Motsart (məqaləsi) |
2011 | Natiq Əliyev; Çingiz Fərzəliyev |  |
||
| Fikrət Əmirov (məqaləsi) |
2011 | Üzeyir Hacıbəyov küçəsi | Namiq Dadaşov |  |
|
| Koroğlu (məqaləsi) |
2012 | Azadlıq prospekti ilə Vaqif prospektinin kəsişməsi | Tokay Məmmədov |  |
Heykəl Prokofi Caparidzenin heykəlinin yerində qoyulub. |
| Bülbül (məqaləsi) |
2012 | Bülbül küçəsi ilə Nizami küçəsinin kəsişməsi | Akif Əsgərov | .jpg.webp) |
|
| Nikola Tesla (məqaləsi) |
2013 | Azadlıq prospekti ilə Süleyman Rəhimov küçəsinin kəsişməsi | Ömər Eldarov; Sənan Salamzadə |
.jpg.webp) |
|
| Qara Qarayev (məqaləsi) |
2014 | 28 May küçəsi | Fazil Nəcəfov | .jpg.webp) |
|
| Rəşid Behbudov (məqaləsi) |
2016 | Rəşid Behbudov küçəsində Rəşid Behbudov adına Dövlət Mahnı Teatrının qarşısında | Fuad Salayev |  |
|
| Niyazi (məqaləsi) |
2017 | Niyazi küçəsi | Ömər Eldarov; Elbay Qasımzadə | ||
| Albert Aqarunov (məqaləsi) |
2019 | Nərimanov rayonu | Ömər Eldarov; Zamik Rzayev, Rahib Qarayev | .jpg.webp) |
|
| Hacı Zeynalabdin Tağıyev (məqaləsi) |
2022 | Səbail rayonu | Xanlar Əhmədov | ||
| Müslüm Maqomayev (məqaləsi) |
2022 | Səbail rayonu | Ömər Eldarov |  |
Büstlər
| Şəxs | Ucaldıldığı il | Yerləşdiyi yer | Müəlliflər (memarlar; heykəltaraşlar) |
Şəkil | Qeyd |
|---|---|---|---|---|---|
| Karl Marks (məqaləsi) |
1920 | Karl Marks meydanı (indiki Fəvvarələr meydanı) | Yakov Keylixis | ||
| Fridrix Engels (məqaləsi) |
1920 | Bakı bulvarı |  |
Abidənin üzərində Ərəb hərfləri ilə Azərbaycan dilində "Engels" yazılıb | |
| Boris Vannikov (məqaləsi) |
1982 | Bayıl qəsəbəsi | |||
| Ramiz Kərimov (məqaləsi) |
1980 | Nizami rayonu, Rüstəm Rüstəmov küçəsi | |||
| Müslüm Maqomayev (məqaləsi) |
İstiqlaliyyət küçəsi | Ömər Eldarov | |||
| Həbibulla Hüseynov (məqaləsi) |
İbrahimpaşa Dadaşov küçəsi | ||||
| Həzi Aslanov (məqaləsi) |
Həzi Aslanov qəsəbəsi | ||||
| Yusif Məmmədəliyev (məqaləsi) |
Xocalı prospekti, Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun qarşısında | ||||
| Dmitri Mendeleyev (məqaləsi) |
Xocalı prospekti, Neft-Kimya Prosesləri İnstitutunun qarşısında | ||||
| Əliağa Vahid (məqaləsi) |
1990 | İçərişəhər | Rahib Həsənov, Natiq Əliyev; Sənan Salamzadə |
 |
Abidə birinci dəfə Əliağa Vahid bağında (filarmoniyanın qarşısında) qoyulub. 2008-ci ildə yeri dəyişdirilərək İçərişəhərdə qoyulub. |
| Qafur Məmmədov (məqaləsi) |
Bayıl qəsəbəsi |  |
|||
| Gültəkin Əsgərova (məqaləsi) |
Nərimanov rayonu | ||||
| Eldar Xəlilov (məqaləsi) |
1990 | Bakıxanov qəsəbəsi |
Barelyeflər
| Şəxs | Ucaldıldığı il | Yerləşdiyi yer | Müəlliflər (memarlar; heykəltaraşlar) |
Şəkil | Qeyd |
|---|---|---|---|---|---|
| Sevil Qazıyeva (məqaləsi) |
1970 | Bakıxanov küçəsi, Rusiya səfirliyinin qarşısı | Münəvvər Rzayeva; Ş. Zeynalov |
2002-ci ildə yenidən qurulub | |
| Rixard Zorge (məqaləsi) |
1981 | Səməd Vurğun və Vaqif küçələrinin kəsişməsi, eyniadlı park | Vladimir Siqal Rasim Əliyev, Leonid Pavlov, Y. Dubovdur |
 |
Abidələr
| Ad | Ucaldığı il | Yerləşdiyi yer | Müəlliflər (memarlar; heykəltaraşlar) |
Şəkil | Qeyd |
|---|---|---|---|---|---|
| "Azad qadın" | 1960 | Şıxəli Qurbanov küçəsi ilə Cəfər Cabbarlı küçəsinin ayrıcında | Fuad Əbdürəhmanov |  |
Azad qadın çadrasını atır |
| "Bakı fəhləsi" | 1930 | M. Əliyev küçəsi ilə R. Rüstəmov küçəsinin kəsişməsində | Stepan Erzya |  |
Birinci dəfə abidə Azadlıq meydanında (sonralar 26 Bakı komissarı parkı adlandırıldı) qoyuldu, sonra isə yeri dəyişdirilərək Nobel prospektində (əvvəlki Fəhlə Pprospekti) qoyuldu. |
| 11-ci qızıl ordu abidəsi | 1980 | Yasamal rayonu, "11-ci Qızıl ordu meydanı" metrostansiyasının (indiki 20 Yanvar) qarşısında | Tokay Məmmədov; А. Surkin |
20 Yanvar faciəsindən sonra bu abidə götürülmüş, yerində isə 2010-cu ildə 20 Yanvar qurbanlarının abidəsi qoyulmuşdur | |
| Böyük Vətən müharibəsində həlak olmuşların xatirəsinə ucaldılmış abidə | Rixard Zorge parkı | Əvvəlcə abidə Nəsimi Rayon İcra Hakimiyyətinin binasının qarşısında yerləşirdi. 2012-ci ilin yanvarında İcra Hakimiyyətinin yeni binasının tikintisi ilə əlaqədar olaraq abidə sökülərək Riçard Sorge adına parkda qoyulmuşdur[1] | |||
| "Azad olunmuş enerji abidəsi" | 1998 | Tbilisi prospekti | Georgi Caparidze; Qasımzadə[2] | ||
| Əbədi məşəl[3] | 1998 | Şəhidlər Xiyabanı |  |
||
| Bakıda Xocalı soyqırımı abidəsi | 2008 | Şah İsmayıl Xətai metrostansiyasının qarşısındakı Xocalı parkı | Teymur Rüstəmov, Aslan Rüstəmov və Mahmud Rüstəmov |  |
Abidə 1992-ci il Xocalı qətliamının qurbanlarının xatirəsinə ucaldılmışdır. Abidənin yerində 1993-cü ildə yaradılan və ölçüsü ilə indikindən daha kiçik bir başqa abidə var idi[4] |
| 20 Yanvar abidə-kompleksi | 2010 | Yasamal rayonu ərazisində, Həsən bəy Zərdabi və Müzəffər Həsənov küçələrinin kəsişməsində, "20 Yanvar" metro stansiyası yaxınlığında | Cavanşir Dadaşov, Azad Aliyev; Ədalət Məmmədov |
 |
Sovet İttifaqı dağılmazdan öncə Bakıdan şimala gedən magistral yolun girəcəyində XI Qızıl Ordu dairəsi var idi. 20 Yanvar faciəsindən sonra bu abidə yığışdırıldı[5] |
| “Kitabi-Dədə Qorqud” abidəsi | 2013 | Nərimanov rayonu, "Dədə Qorqud parkı" | Görüş Babayev | Abidə Kitabi-Dədə Qorqud dastanına həsr edilib |
İstinadlar
- "Новое пристанище памятника павшим в войне 1941–45 гг. в Баку". 2021-10-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-21.
- "Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Heydər Əliyevin "Azad olunmuş enerji" abidəsinin açılışı mərasimində nitqi — Bakı, Tbilisi prospekti, 9 may 1998-ci il". 10 August 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 April 2017.
- ""Əbədi Məşəl" abidəsi qəhrəmanlıq və rəşadətin əbədiləşən təsviridir". 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-22.
- "К годовщине Ходжалы в Баку будет открыт обновленный памятник "Ана Харайи"". 2014-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-04-21.
- "20 Yanvar faciəsi". 2022-03-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-02-22.
Həmçinin bax
 | |
|---|---|
| Görkəmli insanlara aid abidələr |
|
| Büst-abidələr |
|
| Barelyef-abidələr | |
| Monument və memoriallar |
|
| Stelalar və obelisklər |
|
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.