Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası

Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası 1989-cu ildə təsis edilmiş, 27 iyul 1990-cı ildə dövlət qeydiyyatına alınmışdır. Partiyanın ideologiyasının əsasında sosial-demokratik dəyərlərin cəmiyyətdə bərqərar olması durur. Partiya siyasi sistemdə solçuluq mövqeyini müdafiə edir. Partiyada könüllü üzvlük haqqı sistemi mövcuddur.

ASDP-də seçkili orqanlar sədr və sədr müavinləridir. Partiyanın ictimaiyyətlə əlaqə vasitələri yoxdur.

Partiyanın iqtidar-müxalifət dialoquna münasibəti yalnız o halda müsbətdir ki, bu addım Prezident tərəfindən atılmış olsun. Mövcud resursları baxımından partiyanın maddi-texniki imkanları zəifdir. Partiya siyasi sistemin optimallaşdırılmasını, partiyaların dövlət tərəfindən maliyyələşdirilməsini, siyasi partiyalar haqqında yeni qanunun qəbul edilməsini, proporsional seçki sisteminin bərpasını dəstəkləyir.

Azərbaycanda "Siyasi partiyalar haqqında" yeni qanunun qəbulundan və partiya sədri Araz Əlizadənin ölümündən sonra, 4 aprel 2023-cü il tarixində partiya bəyanat yayaraq özünü buraxdığını elan etmişdir.[2]

2008-ci ilin prezident seçkilərində partiya seçkilərə qatılmayıb. 2005-ci ilin parlament seçkilərində 9 nəfərin namizədliyi verilsə də, heç bir namizəd seçilməyib. 2009-cu ilin bələdiyyə seçkilərində iştirak edən 2 namizəddən də heç biri seçilməyib.

Parlament

Seçki	Sədr		Majoritar			Proporsional			Cəmi
			Səs	%	Mandat	Səs	%	Mandat
1995	Zərdüşt Əlizadə	Araz Əlizadə			0 / 100	—	—	—	0 / 125
2000					0 / 100	—	—	—	0 / 125
2005	Ayaz Mütəllibov				0 / 125	—	—	—	0 / 125
2010			4 402	0.18	0 / 125	—	—	—	0 / 125
2015	Araz Əlizadə		11 288	0.40	1 / 125	—	—	—	1 / 125
2020					0 / 125	—	—	—	0 / 125

ASDP-nin simvolunun müəllifi partiyanın sədri Araz Əlizadədir. Simvol aypara, 8 guşəli ulduz və gül tutmuş əldən ibarətdir. A. Əlizadə deyir ki, aypara və 8 guşəli ulduz Azərbaycanın rəmzidir. Əldə tutulan gül isə bütün dünyanın sosialistlərinin – Sosinterinin əsas rəmzidir. Bunun da mənası insana məhəbbət deməkdir.

ASDP-nin bayrağı göy rəngdədir və üzərində qeyd edilən simvol öz əksini tapıb. A. Əlizadə bildirir ki, bəzən Azərbaycanda göy rəngi düzgün təsvir etmirlər: "Bizim bayraq mavi deyil, göy rəngdədir. Çünki Azərbaycanın bayrağı göy qırmızı və yaşıldır, amma bir sıra hallarda bu göy mavi rənglə əvəz olur. Bu bayrağa hörmətsizlikdir".[3]

Azərbaycan Sosial Demokrat Partiyası da bir neçə dəfə yer dəyişən partiyalardandır. Əvvəl şəhərin mərkəzində 28 may küçəsində yerləşən partiya sonradan bir müddət Binəqədi rayonu ərazisində İ. Dadaşov 60 ünvanında fəaliyyət göstərdi. Hazırda isə partiya yenə də Binəqədi rayonunda bu dəfə Azadlıq prospekti, 200-də yerləşən yeni qərargahda fəaliyyət göstərir. Partiyanın qərargahı 4 otaqdan ibarətdir. Qərargah partiyaya müvafiq dövlət qurumu tərəfindən ayrılıb.[4]

• Tahirə Allahyarova, Fərhad Məmmədov. Azərbaycanda siyasi partiyalar: seçkidən seçkiyə. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti yanında Strateji Araşdırmalar Mərkəzi. Bakı: 2010, səh. 126–127.