Avstriya şamı

Təbii şəraitdə Alp, Karpat dağları və Balkan yarımadasında dəniz səviyyəsindən 1100–1400 m yüksəkliklərdə qarışıq və təmiz meşəliklər yaradır. Hündürlüyü 20–40 m-ə, gövdəsinin diametri 60 sm-ə çatan ağacdır. Çətiri piramidalıdır, yaşlandıqca çətiri tədricən oval şəkil alır. Gövdəsinin qabığı qalın, qara-boz, dərin yarıqlı, qeyri-bərabər çatlıdır. İki-üçillik zoğları tünd-qonur və ya tünd-bozdur, qınların xırda yarpaqları açıq-sarıdır. İynəyarpaqları uzun (8–14 sm), tünd-yaşıl, parlaq olmaqla budaqda cüt-cüt yerləşir, duz və ya bir az əyilmiş, bəzən burulmuşdur. Qısa saplaqlı qozalar budaqlarda üfüqi (8x3 sm) yerləşir, sarı-qonur, parlaqdır, uzunluğu 5–8 sm və qalınlığı 3–5 sm-dir, üçüncü il yetişir, ağacın üzərində 4–5 il qalır. Toxumları parlaq, tünd-bozumtul rənglidir, uzunluğu 4–6 mm olub, 1000 ədəd toxumun çəkisi 14 qr-dır. Toxum qabıqlarının apofizləri yuxarı kənarında yumrudur. Sıx iynəyarpaqlaırna və gövdənin tünd rənginə görə adi şama nisbətən daha qaranlıq, kölgəli əkinlər üçün yararlıdır. Şaxtaya və quraqlığa davamlıdır, işıqsevəndir, küləyə, tüstüyə, qaza, kölgəyə dözə bilir. Rütubətə, torpağa az tələbkardır. Əhəngli torpaqlarda intensiv boy atır. Uzunömürlüdür, 500–600 ilə kimi yaşayır. Xarici mühitə tez uyğunlaşması və dekorativliyi yaşıllaşdırmada daha geniş istifadə olunmasına şərait yaradır. Azərbaycan da Lənkəran da və Abşeron da bağlarda, yol kənarlarında rast gəlinir.

Avstriya şamı
Elmi təsnifat
Domen:
Eukariotlar
Klad:
Diaphoretickes
Ranqsız:
Arxeplastidlər
Aləm:
Bitkilər
Klad:
Streptophyta
Klad:
Embryophytes
Klad:
Polysporangiophytes
Klad:
Tracheophytes
Klad:
Toxumlu bitkilər
Klad:
Gymnosperms
Şöbə:
Pinophyta
Sinif:
İynəyarpaqlılar
Yarımsinif:
İynəyarpaqlılar
Dəstə:
İynəyarpaqlılar
Fəsilə:
Şamkimilər
Yarımfəsilə:
Pinoideae
Cins:
Şam
???:
Avstriya şamı
Beynəlxalq elmi adı
Vikianbarın loqotipi
Şəkil
axtarışı
ITIS  183364
NCBI  58042
EOL  1061736
Pinus nigra

Sinonim
  • Abies marylandica Dallim. & A.B.Jacks.
  • Abies novae-angliae K.Koch
  • Pinus austriaca Höss
  • Pinus banatica (Georgescu & Ionescu) Georgescu & Ionescu
    • Pinus laricio var. austriaca (Höss) Loudon
    • Pinus laricio subsp. austriaca (Höss) Endl.
    • Pinus laricio var. moseri J.J.Moser
    • Pinus laricio var. nigricans (Host) Parl.
    • Pinus laricio var. prostrata Beissn.
    • Pinus laricio var. pygmaea Carrière
    • Pinus laricio var. pyramidata Carrière
  • Pinus nigra Link
    • Pinus nigra var. austriaca (Höss) Badoux
    • Pinus nigra var. banatica Georgescu & Ionescu
    • Pinus nigra subsp. croatica Lovric
    • Pinus nigra var. gocensis Georgev.
    • Pinus nigra f. hornibrookiana Slavin
    • Pinus nigra f. moseri (J.J.Moser) Rehder
    • Pinus nigra var. nigra
    • Pinus nigra f. prostrata (Beissn.) Rehder
    • Pinus nigra f. pygmaea (Carrière) Rehder
    • Pinus nigra f. pyramidalis Slavin
    • Pinus nigra var. pyramidata (Carrière) Fitschen
  • Pinus nigricans Host[1]

Növ müxtəlifliyi
    • Pinus nigra subsp. dalmatica (Vis.) Franco
    • Pinus nigra subsp. laricio Maire
    • Pinus nigra subsp. pallasiana (Lamb.) Holmboe
    • Pinus nigra subsp. salzmannii (Dunal) Franco

Məlumat mənbələri
  1. Деревья и кустарники СССР. т.3.1954;
  2. Флора Азербайджана. т.5. 1954;
  3. Azərbaycanın ağac və kolları. III cild. 1970;
  4. Azərbaycanın "Qırmızı" və "Yaşıl Kitabları"na tövsiyə olunan bitki və bitki formasiyaları. 1996;
  5. Azərbaycan florasının konspekti. I–III cildlər. 2005; 2006; 2008.
  6. "Azərbaycan dendraflorasi" I cild, Baki, "Elm", 2011, 312 səh.

İstinadlar
  1. "Azərbaycan dendraflorasi" I cild, Baki, "Elm", 2011, 312 səh.
  1. Avstriya şamı:''The Plant List saytında takson barədə məlumat. (ing.)
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.