Atoll

Atoll – tropiklərdə yayılmış daxili laqunu ensiz həlqəvi rif əhəngdaşı tirəsi şəklində (mərcan səddi) qapayan mərcan adası. Atoll adətən sualtı vulkanın zirvəsi üzərində inkişaf edir. Tirənin xarici yamacı çox dik (45°-60°) olur. Həlqənin daxilində adətən ləpədöyən bənd və çimərlik, qumlu dayazlıq, sualtı platonu dövrələyən laqun yerləşir. Atoll su səthindən bir neçə m hündürlüyə qalxır. Eni müxtəlif olub, 90 km-ə çatır. Atoll mərcanların, karbonat-su yosunlarının, mamırabənzərlərin həyat fəaliyyəti nəticəsində yaranır. Sinonim: Həlqəvi rif. Mərcanların əsasını adətən sualtı vulkanların əsası təşkil edir. Atollun hündürlüyü 7 m-ə qədər, diametri isə bir neçə km-dən 90 km-ə qədər ola bilər. Atollar Sakit və Hind okeanlarında daha çoxdur.

Atoll çöküntüləri

Karbonatlı çökmələr kompleksi; bu kompleksə həlqəvi riflərin monolit çökmələri, xarici tərəfin kövrək çökmələri, habelə laqun çökmələri daxildir.

Şəkillər
  • Mikroneziyada Nukuoro atollu
    Mikroneziyada Nukuoro atollu
  • Kvaceleyn atollunun xəritəsi
    Kvaceleyn atollunun xəritəsi
  • Atollun əmələ gəlməsi ardıcıllığı: vulkanik ada, mərcan rifi, nüvə atollu, atoll
    Atollun əmələ gəlməsi ardıcıllığı: vulkanik ada, mərcan rifi, nüvə atollu, atoll
  • Darvinə görə atollun yaranması
    Darvinə görə atollun yaranması

Mənbə
  • Geologiya terminlərinin izahlı lüğəti. Bakı: Nafta-Press, 2006, 679 səh.

Xarici keçidlər
Vikianbarda Atoll ilə əlaqəli mediafayllar var.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.