Ashıs aymağı

Ashıs aymağı (xakasca: Асхыс аймағы / Ashıs aymağı) — Rusiya Federasiyasının Xakasiya Respublikasında rayon səviyyəsində adminstrativ orqan. Mərkəzi Ashis kəndidir. Kəndin əhalisinin sayı 7267 nəfərdir.[2]

Аскизский район
Асхыс аймағы
Аскизский район
Bayraq[d] Gerb
Bayraq[d] Gerb
53°08′ şm. e. 90°32′ ş. u.
Ölkə Rusiya Federasiyası, Xakasiya
Tabesində Xakasiya
Başçı Abrek Çeltıgmaşev[1]
Tarixi və coğrafiyası
Əsası qoyulub 1924 30 mart
Sahəsi 8201.14 km²
Mərkəzin hündürlüyü 964 m
Saat qurşağı
Əhalisi
Əhalisi 39.102 nəfər
Digər
askiz.org
Аскизский район xəritədə
Аскизский район
Аскизский район
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Sözün kökü

Adını mərkəzin yaxınlığındakı Ashis çayından alamqdadır.

Tarixi

Ashis aymağı 30 mart 1924-cü il tarixində Ashis və Ust-Yesinskoy adminstrativ orqanları əsasında qurulmuşdur. Özündə 10-a qədər məskunlaşma ərazilərini birləşdirir.

Coğrafiyası

Xakas-Minusinsk hövzəsinin cənub-şərqində yerləşən Ashis aymağı Bey, Ust-Abakan, Taştıb bölgələri və Kemerovo oblastı ilə əhatə olunmuşdur. Sahəsi 8201.14 km²-dir. Aid olduğu muxtar respublikada sahəsinə görə IV yerdə yerləşir.

Sahə Xakass-Minusinsk çökəkliyinin cənub-şərq hissəsində yerləşir. Beysk, Ust-Abakan, Xakasiyanın Tashtyp rayonları və Kemerovo bölgəsi ilə həmsərhəddir.

Sahəsi 8201.14 km². Sahə təpəli bir düzənlikdə, cənub və cənub-qərb hissələrində dağlar, yaylalar var. Ərazinin relyefinə görə, bölgə iki təbii zonaya aiddir: Xakass-Minusinsk çökəkliyi və Kuznetsk Alatau dağları. Çöl hissəsi Priabakan vadisi-çöl və Priabakan aşağı dağ-çöl zonalarına bölünür.

Abakan çayı buradan axır, bölgənin təbii cənub-şərq sərhədi. Çox sudan, sürətli bir cərəyanla dolama kanalına malikdir, çox sayda qol, filial və ağsaqqal meydana gətirir. Ümumilikdə, ümumi uzunluğu 1112 km olan 39-a yaxın çay axır. Əskiz çayı Abakan çayının ən böyük qollarından biridir, uzunluğu 124 km-dir.

Əsgər bölgəsinin bənzərsiz təbii abidələri Xankul və Balankül gölləridir.

İqlimi kəskin kontinentaldır. Hava istiliyində və yağışda kəskin dalğalanmalar xarakterikdir. İyulun orta temperaturu + 19 °C, yanvar January20 °C-dir. Şaxtasız dövr 80 ilə 120 günə qədər davam edir. İllik yağıntı 250 ilə 780 mm arasında dəyişir. Cənub-qərb küləkləri üstünlük təşkil edir. Aprel və May aylarında demək olar ki, hər il 17–20 m / s sürətə çatan böyük güclü küləklər müşahidə olunur. Qış oktyabrın sonu — noyabrın əvvəlində qurulur.

Ərazi meşə və torpaq ehtiyatları, müxtəlif mineral ehtiyatlarla zəngindir. Rayon respublikanın kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlarının 8,9% -ni və kənd əhalisinin 20,8% -ni təşkil edir.

Əhalisi

Əhalinin son siyahıyaalınmasına görə burada yaşayanların sayı 39.102 nəfərdir. Bu siyahəyaalma 2015-ci ildə baş tutmuşdur.

Həmçinin bax

İstinadlar
  1. "Челтыгмашев Абрек Васильевич". www.askiz.org. 16 iyun 2020 tarixində arxivləşdirilib.
  2. "Выбраны лучшие студенты-статистики России". www.gks.ru. 2020-06-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.