Aqattu adası

Aqattu adası (ing. Agattu Island, aleut. Angatux̂[1]) — Aleut adaları arxipelaqına daxil olan Near adaları qrupunun böyük adası. İnzibati cəhətdən bütün Aleut adaları kimi o da ABŞ-nin Alyaska ştatının bir hissəsidir.

Aqattu adası
ing. Agattu Island
Ümumi məlumatlar
Sahəsi 221,593 km²
Uzunluğu
  • 29 km
Eni 14 km
Hündür nöqtəsi 632 m
Əhalisi 0 nəfər (2000-ci il)
Yerləşməsi
52°06′07″ şm. e. 173°34′02″ q. u.
Ölkə  ABŞ
Ştat
Akvatoriya
Aqattu adası xəritədə
Aqattu adası
Aqattu adası
Aqattu adası xəritədə
Aqattu adası
Aqattu adası
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Coğrafiya

Adadan Kamçatkaya (Afrika burnu) ən qısa məsafə 773 km, Alyaskanın materik hissəsinə qədər olan məsafə 1525 km-dir. Attu təxminən 31 km uzunluğa və 18 km enə malikdir. Sahəsi 221,593 km²-dir. Aqattu vulkan mənşəlidir. Maksimum hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 632 m-dir. Adada otlar, mamırlar və şibyələr bitir. Aqattada ümumi əhalisi təxminən 66.000 nəfər olan 7 böyük dəniz quşu koloniyası vardır. Qırmızı üzlü qarabataq və Fratercula cirrhata quşlarının dünya populyasiyasının təxminən 1%-i adada yuva qurur. Burada aşkarlanan digər quş növlərinə Berinqun çüllütü, Dəyirmiburun üzərçə, Amerika vüroku və adi şimal sərçəsi daxildir[2]. Aqattada bütün tülkülər məhv edildikdən sonra orta Kanada qazının (Kiçik kanada qazının yarımnövü) populyasiyası adada bərpa olunur[3]. Tülkülərin məhv edilməsi Ağ kәklik populyasiyasının bərpasını da mümkün edir. 2006-cı ildə adada ən azı 25 cüt ağ kəklik yuva qurub bala vermişdir[4].

Tarix

Arxeoloji qazıntıların məlumatları təxminən eramızdan əvvəl 760-cı ildən adada Aleut əhalisinin olduğunu sübut etməyə imkan verir. Mütəxəssislər hesablamışlar ki, ruslarla təmasda olan Aqattunun əhalisi 500–1000 nəfərə çatırdı[5]. Ada rus naviqatoru Aleksey Çirikov tərəfindən 21 sentyabr 1741-ci ildə kəşf edilmişdir. Adada yaşayan aleutların ruslarla ilk təması 1751-ci ildə baş verir, bundan sonra yerli əhalinin sayı xeyli azalır. 1760-cı illərdə Near adaların bütün əhalisi Attu adasındakı bir kənddə yaşayırdı.

İstinadlar
  1. Bergsland, K. Aleut Dictionary. Fairbanks: Alaska Native Language Center. 1994.
  2. "Audubon: Birds & Science". 2007-09-27 tarixində arxivləşdirilib.
  3. "Ptarmigan pioneers island-hop in Aleutians, Alaska Science Forum". 2006-09-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-17.
  4. "Biological clock turned back in western Aleutians". 2006-12-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-07-10.
  5. D.G. Corbett, D. Causey, M. Clemente, P.L. Koch, A. Doroff, C. Lefavre, D. West (2008) "Aleut Hunters, Sea Otters, and Sea Cows", Human Impacts on Ancient Marine Ecosystems, University of California Press
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.