Alatoran (roman)

Stefani Mayer qeyd edir ki, “Alatoran”ı yazmaq ideyası onda 2 iyun, 2003-cü ildə gördüyü yuxudan sonra yaranmışdır. Yuxu insan qız və onu sevən vampir oğlan haqqında idi. Bu yuxu əsasında Mayer ilk olaraq romanın 13-cü fəslini işləmişdi.[16] İlk öncə əsər Forks adlandırılmışdı və bu adın “Alatoran” olaraq dəyişdirilməsini naşir tələb etmişdi. Əsəri işlədiyi müddətdə o, obrazlarına ad da seçməmişdi və romanı yazarkən onları “o” (he, she) adlandırırdı. Daha sonra “Şarlotta Brontenin Mr. Roşesteri” və “Ceyn Ostinin Mr. Ferrarsı” ona kişi obrazı üçün Edvard adını seçməyə kömək olmuşdur, qız qəhrəmanını isə o, öz övladı üçün seçdiyi İzabella adı ilə adlandırmışdır. Rozali və Casper isə orijinalda Karol və Ronald adlandırılmışdı.[17]

Mayer, hekayənin əvvəlini düşünmədən, 13-cü fəsildən başlayaraq davam edir və ardıcıllıqla fikirləşdiklərini anladırdı. Sonuncu fəsil isə elə hey uzanırdı. O, həmçinin romana uzun bir epiloq da yazmışdı. Bu hissəni tamamladıqdan sonra yazıçı müəyyən etmişdi ki, əslində heykayənin əvvəli haqqında deyiləcək o qədər də sözü yoxdu və yalnız beş və ya altı fəsil yaza bilər. Buna görə də, fəsil nömrələməsi dəyişdirilmişdi.[18] Üç ayın tamamlanmasında Mayer öz yuxusunu böyük bir romana çevirə bilmişdi[19], lakin, düşünürdü ki, “Alatoran”ı heç vaxt nəşr etdirməyəcək və onu yalnızca özü üçün yazıb.[20] Cəmiyyətdən təcrid olunmuş çalışmalarla keçən yaydan sonra, 29 avqust 2003-cü ildə o, romanın əlyazmasını tamamlamışdı.[21]

Əlyazmanı oxuyan bacısı romanın möhtəşəm olduğunu bildirmiş və onu ədəbi agentliklərdən birinə satmağı məsləhət görmüşdü.[22] On beş ünvana bu haqqda müraciət edilməsinə baxmayaraq, onlardan beşi müraciəti cavabsız qoymuş, doqquzu cavab vermiş və həmin cavablardan yalnız sonuncusu, “Yazıçılar Evi”ndən Codi Remerin cavabı müsbət olmuşdu.[23] Redaktə zamanı romanın iyirminci fəsili, Emmetə ayı hücum etməsi səhnəsi və epiloqun bəzi hissələri ixtisar edilmişdi.[24]

Stefani Mayer qeyd edir ki, kitabın üz qabığındakı alma Yaradılış kitabındakı qadağan olunmuş meyvəni simvolizə edir. Bu, romanın əvvəlində istinad edildiyi kimi Yaradılış 2:17-də qadağan olunmuş Yaxşı və Pis haqqında Bilik Ağacının meyvəsinə bənzədilən Edvard və Bella sevgisini simvolizə edir.[25] Mayer həmçinin qeyd edir: “Əgər sən onu dişləsən geniş bacarıqlarını kəşf edərsən və ya dişləməkdən imtina edərək hamının bildiyi təhlükəsiz və sakit həyat seçərsən.”[26] Alternativ üz qabığnda filmdə əsas obrazları canlandırmış Kristen Stüart və Robert Pattinsonun şəkilləri var.

• Publishers Weeklynin "2005-ci ilin Ən Yaxşı Uşaq Kitabları"ndan biri.[7]
• School Library Journalın "2005-ci ilin Ən Yaxşı Kitabları"ndan biri.[27]

“Alatoran” romanı əvvəlcə on dörd agent tərəfindən rədd edilmişdi[28], lakin, 2003-cü ildə keçirilmiş auksionda səkkiz naşir "Alatoran"ı nəşr etmək üçün yarışırdı.[23] “Little, Brown and Company” nəşriyyatı romanın nəşr edilməsi üçün $300,000 təklif etsə də, Mayerin agenti $1 milyon tələb edirdi, sonda naşirlə üç kitabın nəşri üçün $750,000 dollarlıq razılaşma əldə edildi.[29] "Alatoran" ilk dəfə 2005-ci ildə 75,000 nüsxə ilə nəşr edildi.[23] Roman satışa çıxarılmasının bir ayında New York Times Best Seller Siyahısında beşinci yerə yüksəldi[5], bir müddət sonra isə birinci yeri tutdu.[6] Romanın xarici nəşr hüquqları 26 ölkəyə satıldı.[30]

2008-ci ilin oktyabrında “Alatoran” “USA Today”in “Son 15 ilin ən çox satılan kitabları siyahısı”nda 26-cı yerdə qərarlaşdı.[31] Daha sonra kitab həm də, 2008-ci ilin ən çox satılan[32], 2009-cu ilin isə ikinci ən çox satılan kitabı olmaqla, yalnız davamı olan “Yeni ay” kitabından geridə qaldı.[33]

Romanın Azərbaycan dilində nəşrinin üz qabığı. Yay nəşriyyatı

“Alatoran” ilkin olaraq tənqidçilər tərəfindən müsbət qarşılanmış və “Publishers Weekly” Mayeri “2005-ci ilin ən prespektivli yeni yazarlarından biri” adlandırmışdı.[34] “The Times” romanı “yeniyetmələrin seksual hisslərini və yalnızlıqlarını mükəmməl əks etdirən əsər” kimi qiymətləndirir[35], Amazon.com isə romanı “çox romantik və qeyri-adi hissiyyatlı” adlandırır.[36] “School Library Journal”dan Hillias J. Martin qeyd edir ki, “Realistik, incə, qısa, izlənməsi asan, Alatoran, insanları tamamilə mövzuya qərq edən bir əsərdir.”[37] “TeenReads”dən Nora Fiel yazır: “Alatoran sevgi və qorxunun həyəcanlı birliyidir.”[38] “Publishers Weekly”də kitab haqqında nəşr edilmiş rəydə qeyd edilir ki, Bellanın “Edvarda uzaqdan təsir etməsi”, onların təhlükəli münasibətləri və “Edvardın daxili istəyi” yeniyetməlik dövründə insanların seksual hisslərinin alt-üst olmasının metaforik təsviridir.[39] “Booklist”də yazılır: “Əsərdə bəzi qüsurlar vardır, məsələn, süjet dialoqlar vasitəsiylə xeyli uzadılır, obrazların sifət təsvirləri üzərində çox dayanılır, lakin qaranlıq romantikanı dəstəkləmək üçün edilmiş bütün bu gedişlər insanın ruhuna işləyir.”[40] “The Daily Telegraph”dan Kristofer Midlton kitabı “qanlı yüksək məktəb draması” adlandırır və qeyd edir ki, “şübhəsiz ki, bu kitab onu oxuyan şəxslərdə ciddi təsir buraxacaq.”[41] “The Post and Courier”dən Cennifer Heyvs qeyd edir ki, “ “Alatoran” Stefani Mayerin ilk kitabıdır kİ, məni bu qədər dərindən sarsdı və mən öz kitabımı itirdikdən sonra, tanıdığım əv yaxın yeniyetməni çağıraraq, ondan kitabın nüsxəsini xahiş etdim.”[42] “Suite101.com”dan Roberta Qoli romanı müsbət dəyərləndirir və qeyd edir ki, “romanın birinci yarısında demək olar ki, hərəkət yoxdur”, yazı “axıcıdır” və hekayə “maraqlıdır”. O, həmçinin, yeniyetmələrin duyğularını daha dəqiq təsvir etmək üçün əsas obrazlar arasındakı dərin hissi münasibətlərə də diqqət cəlb edir.

“Kirkus Reviews” əsərə daha çox qarışıq rəy verərək, bildirir ki, “[Alatoran] mükəmməllikdən çox uzaqdır: Edvard bayronsayağı monster qəhrəman kimi təsvir edilir, Bella isə lazım olduğundan daha magik xarakterə malikdir. Buna baxmayarq, təhlükəli sevgi həvəskarları və dara romantika vurğunları çətin ki, bu əsərə qarşı müqavimət göstərə bilələr."[43] “The New York Times”da nəşr edilmiş rəydə deylir: “ “Alatoran” romanının həsr edildiyi mövzu cazibədar və inandırıcıdır – kimin yaraşıqlı qəriblə fövqəladə sevgi haqqında fantaziyası yoxdu ki? – lakin, kitab bəzi hissələrdə həvəskar yazı tərzindən əziyyət çəkir. Bir qədər daha çox “göstərmək” və daha az “danışmaq” yaxşı ola bilərdi, xüsusilə, Edvardın sarsıdıcı gözəlliyi və Bellanın ölməz sevgisinə edilən həddəan artıq istinadların bir qədər ixtisarı çox yaxşı olardı.”[44] Bir müddət sonra “Daily Telegraph”da qeyd edildi ki, “Mayerin bu qədər cəfəngiyyat uydura bilməsi heyranedicidir.”[45] Elizabet Hendin “Washington Post”da nəşr edilmiş rəyində isə qeyd edilir ki, “Mayerin nəsri nadir hallrda yararlılıq dərəcəsindən yuxarı qalxır.”[46]

• Stefani Mayerin rəsmi saytı
• Alatoran Saqa rəsmi saytı
• Rəsmi Alatoran leksikonu