Əlley

Əlley - türk və altay mifologiyasında ilk insan. Adəm. Törüngəy (Türüngəy) olaraq da bilinər. Yer üzündə yaradılan ilk adamdır. İnsanların atasıdır. Göydə yaşamaqdadır. Nə bir millətə, nə də bir boya (qəbiləyə) sahib deyildir. İlk əvvəllər yoldaşı da yoxdur. Sonradan yer üzünə göndərilmişdir. Yer üzünə göndərilərkən Uluqayın (və ya Ulu Ata) tərəfindən özünə Su, Atəş və Dəmir verilmişdir. Arvadının adı Eceydir. Elli qapılı, qırx pəncərəli, damı otuz kirişli bir evi vardır. Öküzləri tarla sürmədən istifadə edən adamdır. Köten (saban) sürməyi tapan adam da odur. Qımızı tapan da odur. Qımız içmə mərasimi ona aiddir. Bəzən göylərdən mi endiyi yerdən mi çıxdığı müəyyən olmayan adam olaraq betimlenir. Bəzən də göydən düşdüyü deyilər. Atəşi əldə etmişdir. Və özü yurdundan qovular, bu vəziyyət qovulmaq motifiylə də əlaqəlidir. İslam, Hırtistiyanlık və Yəhudiliyin təsiriylə palçıqdan yaradıldığı inancı yerləşmişdir.

Soqotox Xan

Saxaların (Yakutların) atasıdır. Sokotoh (Soğotoğ) Xan kimi də deyilər. Bəzən yer üzündəki ilk insan olaraq da xatırlanar. Kimi istiqamətləri Oğuz xan ilə bənzərliklər daşıyır. Soqotoxun arvadının adı Tunalıqan, qayınatasının adı Omoqoy xandır. Söz; tək, yalnız, sadə, saf, ağ mənalarına gəlir. Yakutcada Soxo gil deməkdir.

Mənbə

Əlley - türk və altay mifologiyasında ilk insan. Adəm. Törüngəy (Türüngəy) olaraq da bilinər. Yer üzündə yaradılan ilk adamdır. İnsanların atasıdır. Göydə yaşamaqdadır. Nə bir millətə, nə də bir boya (qəbiləyə) sahib deyildir. İlk əvvəllər yoldaşı da yoxdur. Sonradan yer üzünə göndərilmişdir. Yer üzünə göndərilərkən Uluqayın (və ya Ulu Ata) tərəfindən özünə Su, Atəş və Dəmir verilmişdir. Arvadının adı Eceydir. Əlli qapılı, qırx pəncərəli, damı otuz kirişli bir evi vardır. Öküzləri tarla sürmədə istifadə edən adamdır. Köten (saban) sürməyi tapan adam da odur. Qımızı tapan da odur. Qımız içmə mərasimi ona aiddir. Bəzən göylərdən mi endiyi yerdən mi çıxdığı müəyyən olmayan adam olaraq betimlenir. Bəzən də göydən düşdüyü deyilər. Atəşi əldə etmişdir. Və özü yurdundan qovular, bu vəziyyət qovulmaq motifiylə də əlaqəlidir. İslam, Xristianlıq və Yəhudiliyin təsiriylə palçıqdan yaradıldığı inancı yerləşmişdir.

Soqotox Xan

Saxaların (Yakutların) atasıdır. Sokotoh (Soğotoğ) Xan kimi də deyilər. Bəzən yer üzündəki ilk insan olaraq da xatırlanar. Kimi istiqamətləri Oğuz xan ilə bənzərliklər daşıyır. Soqotoxun arvadının adı Tunalıqan, qayınatasının adı Omoqoy xandır. Söz; tək, yalnız, sadə, saf, ağ mənalarına gəlir. Yakutcada Soxo gil deməkdir.

Mənbə
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.