Əlavə dəyər vergisi

Əlavə dəyər vergisi (ƏDV) — istehlak vergisinin növü. Bu vergi məhsula və ya materiala hər bir istehsal və çatdırma (distribusiya) mərhələsində əlavə olunan bazar dəyərinə qoyulur, və axırda istehlakçının üzərinə düşür. Bu satış vergisindən fərqlidir, çünki satış vergisi alış-veriş nöqtəsində götürülür. Fransanın Vergi Vəkalətinin (Direction générale des impôts) birgə direktoru Maurice Lauré 1964-cü ildə aprelin 10-da bu vergini ilk dəfə tətbiq edən olub, baxmayaraq ki bu konsepti 1918-ci ildə təklif edən alman sənayeçi Vilqeym fon Simens (Wilhelm von Siemens) olub. İlkin olaraq o böyük bizneslərə yönəldilmişdir, amma sonra biznesin bütün sahələri əhatə edib. Fransada o dövlət gəlirlərin 50%nı təşkil edən dövlət maliyyənin vacib mənbəyidir.[1]

Fərdi axrıncı istehlakçılarda ƏDV-ni geri qaytarmaq imkanı yoxdur, amma müəssisələr təchizat zənciri çərçivəsində alınan və növbəti mərhələrə satılan (digər müəssisəyə və ya istehlakçılara) məhsullar və xidmətlər üçün ödənilmiş ƏDVni geri ala bilərlər. O cümlədən təchizat zəncirin hər bir mərhələsində vergi biznes tərəfindən əlavə olunan dəyərin daimi hissəsidir, və verginin yığması ilə bağlı xərclər dövlətə yox, daha çox bizneslərə düşür. ƏDV ona görə yaradılıb ki, yüksək satış vergiləri onlardan qaçmağa və fırıldaqlığa səbəb olurdu. Verginin tənqidçiləri qeyd edir ki, o qeyri-proporsional olaraq aşağı və orta gəliri olan ev təsərrüfatları üçün vergi ağırlığını artırır.

ƏDV-nin mahiyyəti və dolayı vergilər sistemində

ƏDV dolayı vergi olmaqla məhsulun qiymətinə əlavə formasında çıxış edir. Əgər mənfəət vergisi müəssisənin sərəncamında qalan mənfəətin, gəlir vergisi işçilərə ödənilən əmək haqqının həcmini azalmasına səbəb olursa, ƏDV isə müəssisənin vəsaitlərinin həcmini azaltmır, çünki o, məhsulun istehlakçısı tərəfindən əmtəənin qiymətində ödənilir. Əlavə dəyər vergisinin iqtisadi mənası ondan ibarətdir ki, o, istehsalın və dövriyyənin bütün mərhələlərində yaradılmış və satılmış malların, işlərin, xidmətlərin dəyəri ilə istehsal və dövriyyə xərclərinə aid edilmiş material xərcləri arasındakı fərq kimi müəyyən edilən əlavə edilmiş dəyərin bir hissəsindən tutulur. Bu vergi hüquqi və fiziki şəxslərin fəaliyyəti prosesində yaranan dəyər artımının qanunvericiliklə müəyyən olunmuş kəmiyyətinin dövlət büdcəsinə ayrılan hissəsidir. ƏDV-nin tətbiqi sferası iqtisadi subyekləri deyil, daha çox iqtisadi əməliyyat və fəaliyyətləri əhatə edir. Buna görə də, ölkənin hüdudlarından kənarda satılan mallar, göstərilən xidmətlərin ƏDV üzrə vergitutma obyekti olub-olmamasını müəyyən etmək üçün vergi qanunvericiliyində ƏDV-nin tutulması prinsipinə diqqət yetirmək lazımdır. Ümumiyyətlə, beynəlxalq praktikada əməliyatların ƏDV-yə cəlb olunmasının iki prinsipindən istifadə olunur:

  • Mənşə ölkəsi (malların, işlərin və xidmətlərin istehsal olunduğu ölkə) prinsipi;
  • Təyinat ölkəsi (malların, işlərin və xidmətlərin istehlak olunduğu ölkə) prinsipi.

Məqsədəuyğundur ki, mənşə ölkəsi prinsipinə əsasən daxili və ya xarici bazarda təqdim olunmasından asılı olmayaraq, mallar ölkə ərazisində qismən və ya tam təqdim edilibsə, onda həmin əməliyyat ƏDV-yə cəlb olunmalıdır. Onu da qeyd edək ki, Sovetlər Birliyi dağıldıqdan sonra yeni formalaşan müstəqil dövlətlər (Baltikyanı dövlətlər istisna olmaqla) öz aralarında ticarəti mənşə ölkəsi prinsipinə əsaslanan vergi rejimində ƏDV-yə cəlb edirdilər. Bu prinsipə uyğun vergiyə cəlbetmə zamanı vergitutma bazası müsbət ticarət balansı olan ölkələrin xeyrinə hərəkət edir. Digər tərəfdən, postsovet ölkələri ilə ticarətin mənşə ölkəsi prinsipi, yerdə qalan, yəni uzaq xarici ölkələr ilə təyinat ölkəsi prinsipi ilə aparılması daha çox ƏDV-nin iqtisadi mahiyyətinin deformasiyasına gətirib çıxarırdı. Həmçinin, bu halda yalnız ixracın dəyərinin ƏDV üzrə vergitutma obyekti kimi müəyyən olunması baş verir ki, bu da iqtisadi cəhətdən zəif inkişaf etmiş, xüsusilə beynəlxalq bazarda rəqabət qabiliyyəti aşağı olan ölkələr üçün demək olar ki, qəbul edilməzdir. Bunu da qeyd etməliyik ki, Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi 1 yanvar 2001-ci il tarixindən qüvvəyə mindikdən sonar Respublikamızda bu prinsip əsasında vergiyə cəlb etməyə son qoyuldu. Təyinat ölkəsi prinsipinə görə, mallar ölkə daxilində istehlak üçün nəzərdə tutulduğu halda, əməliyyat ƏDV üzrə vergitutma obyekti hesab olunur. Bu prinsip tətbiq olunduqda yalnız ölkə ərazisində istehlak olunan bütün malar (işlər və xidmətlər) ƏDV-yə cəlb olunur. Belə ki, təyinat prinsipi mal, iş və xidmətin ƏDV-yə cəlb olunmasının istehlak ölkəsində aparılması ilə xarakterizə olunur. Bu, beynəlxalq prinsipdir və hər bir ölkəyə öz daxili istehlakını ƏDV-yə cəlb etməyə imkan verməklə yanaşı, həm də həmin ölkələrə mövcud vəsaitlərin paylanmasında daha böyük nailiyyətlər əldə etməyə və daha az neqativ nəticələrin yaranmasına şərait yaradır. Tutaq ki, A və B ölkələrinin müxtəlif əmtəə qrupları üzrə ticarət münasibətləri var. A ölkəsi öz ərazisində ƏDV-nin mənşə prinsipini tətbiq edir. B ölkəsi isə təyinat ölkəsi prinsipindən istifadə edir. A ölkəsi B-yə mal ixrac edərkən həmin malları gömrük məntəqəsində ƏDV-yə cəlb edir. Çünki, mənşə ölkəsi prinsipində ixrac ƏDV üzrə vergitutma obyektidir. B ölkəsi də öz növbəsində idxal olunan mallara ƏDV tətbiq edir. Beləliklə, B ölkəsi ərazisində satılan həmin mallar iki dəfə ƏDV-yə cəlb olunur. Deməli, idxal olunan malların qiyməti hər iki ölkədə tətbiq olunan ƏDV dərəcəsi həcmində artmış olur. Bu da idxal olunan malların yerli bazarlarda realizə olunmasını çətinləşdirir. Belə bir vəziyyətin aradan qaldırılması üçün ölkələr arasında qarşılıqlı razılaşma müqaviləsi imzalanır. Eyni zamanda, çox vaxt belə bir vəziyyətin yaranmaması üçün dünya ölkələrinin əksərində təyinat ölkəsi prinsipindən istifadə edilməsi məqsədəuyğun hesab edilir. Bununla əlaqədar beynəlxalq təcrübəni təhlil etdikdə, məlum olur ki, ƏDV tətbiq edilən ölkələrin əksəriyyətində təyinat ölkəsi prinsipindən istifadə edilir. Azərbaycan qanunvericiliyinə gəldikdə isə Azərbaycanda də dünyanın əksər ölkələrində olduğu kimi təyinat ölkəsi prinsipindən istifadə olunur. ƏDV-ni digər vergilərdən fərqləndirən əsas xüsusiyyətlərdən biri də vergi əvəzləşdirilməsi mexanizminin mövcud olmasıdır. Fərdi axrıncı istehlakçılarda ƏDV-ni geri qaytarmaq imkanı yoxdur, amma müəssisələr təchizat zənciri çərçivəsində alınan və növbəti mərhələrə satılan (digər müəssisəyə və ya istehlakçılara) məhsullar və xidmətlər üçün ödənilmiş ƏDV-ni geri ala bilərlər. O cümlədən təchizat zəncirin hər bir mərhələsində vergi biznes tərəfindən əlavə olunan dəyərin daimi hissəsidir, və verginin yığması ilə bağlı xərclər dövlətə yox, daha çox bizneslərə düşür. ƏDV ona görə yaradılıb ki, yüksək satış vergiləri onlardan qaçmağa və fırıldaqlığa səbəb olurdu. Verginin tənqidçiləri qeyd edir ki, o qeyri-proporsional olaraq aşağı və orta gəliri olan ev təsərrüfatları üçün vergi ağırlığını artırır. Ümumiyyətlə beynəlxalq səviyyədə Əlavə Dəyər Vergisinə regional inteqrasiya çərçivəsində vergi sisteminin inkişafı və transformasiyası baxımından vergi harmonizasiyasının əsas aləti kimi baxılır. Vergi harmonizasiyası vahid Avropa İqtisadi məkanının yaradıldığı zaman yaranmışdı və dövlətlərarası regional əməkdaşlıq zamanı inkişaf etmişdi. Bu qlobal məsələnin həyata keçirilməsi məqsədilə ƏDV-nin və digər dolayı vergilərin hesablanması və dərəcələrin eyni həddə qəbul edilməsi yolunda işlər aparılır.

Azərbaycanda ƏDV-nin tətbiqi və inkişaf xüsusiyyətləri

Leqal iqtisadiyyatın normal fəaliyyət göstərməsi üçün əlverişli vergi şəraitinin yaradılması dövlətin vergi siyasətinin əsas istiqamətlərindən biridir. Respublikamızda bu sahədə daim məqsədyönlü işlər görülmüşdür. Belə ki, mənfəət vergisinin dərəcəsi 45 faizdən 20 faizə, əlavə dəyər vergisinin dərəcəsi 28 faizdən 18 faizə, fiziki şəxslərin gəlir vergisinin maksimal dərəcəsi 55 faizdən 25 faizə endirilmiş, aylıq gəlirin vergi tutulmayan məbləği 140 manata qaldırılmışdır. Bütün bunların nəticəsində Azərbaycan Respublikasında əksər vergilərin dərəcələri digər ölkələrdəki analoji vergi dərəcələrindən xeyli aşağıdır.

Nazirlər Kabinetinin 2012-ci il 7 may tarixli qərarı ilə əlavə dəyər vergisi üzrə gömrük borcunun hesablanması idxal olunan mallara münasibətdə gömrük sərhədini keçən gündən, ixrac olunan mallara münasibətdə isə mallara dair bəyannamənin təqdim olunduğu gündən başlanır və həmin gün qüvvədə olan vergi dərəcəsi əsas götürülür. Uyğun olaraq Respublikamızda ƏDV məbləği aşağıdakı qaydada hesablanır:

ƏDV = (D + A + R) x V/100

  • D - Malların gömrük rəsmiləşdirilməsi zamanı müəyyən edilmiş gömrük dəyəri;
  • A - aksiz vergisi; R - gömrük rüsumları; V - qüvvədə olan vergi dərəcəsi.

Şəxsin ƏDV məqsədləri üçün qeydiyyat haqqında ərizəsində göstərilən məlumatlar vergi orqanı tərəfindən 30 gün müddətində qanunvericiliklə müəyyən edilmiş qaydada araşdırılır. Ərizədəki məlumatlar düzgün olduqda, araşdırmanın nəticələri üzrə müəyyən edilmiş formada akt tərtib olunur və ərizədə göstərilən məlumatlar ƏDV qeydiyyatı üçün əsas verdikdə vergi orqanı şəxsi ƏDV ödəyicilərinin reyestrində qeydə almağa və ona 5 iş günündən gec olmayaraq qeydiyyat bildirişi verməyə borcludur. Akt iki nüsxədə tərtib olunur və bir nüsxəsi şəxsə təqdim edilir. Şəxsin ərizəsindəki məlumatların düzgün olmadığı müəyyən edildikdə, araşdırmanın nəticələri üzrə müəyyən edilmiş formada əsaslandırılmış akt tərtib olunur. Akt iki nüsxədə tərtib olunur və bir nüsxəsi şəxsə təqdim edilir. Şəxs aktı aldığı gündən 5 gün müddətində dəqiqsizlikləri aradan qaldırıb vergi orqanına təqdim etməlidir. Təqdim edilmiş ərizədə dəqiqsizliklər olmadıqda şəxs qeydiyyata alınır və bu barədə şəxsə vergi orqanı tərəfindən bildiriş göndərilir. Şəxs yuxarıda göstərilən qaydada dəqiqsizlikləri aradan qaldırmadıqda və qeydiyyata alınmadıqda qanunla müəyyən edilmiş qaydada məsuliyyət daşıyır. ƏDV ödəyicisinin qeydiyyat bildirişi ƏDV ödəyicisinə bir dəfə verilir və onda saxlanılır. ƏDV ödəyicisinin qeydiyyat bildirişi itirildikdə və ya yararsız hala düşdükdə vergi ödəyicisinin müraciəti əsasında ona bildirişin surəti verilir.

Misal

Bir məhsulun istehsalı və satışını təsəvvür edin. Onu da "şey" adlandırarıq. "Gəlir" əvəzinə də biz "cəm fərq" istifadə edəcəyik. Gəlir isə bütün xərcləri (icarə, maaş) ödəməkdən sonra qalan hissə olacaq.

Vergisiz
  • İstehsalçı şeyi yaratmaq üçün xammala $1.00 xərcləyir.
  • Şey sonra pərakəndə ticarətçiyə $1.20 qiymətlə topdan satılır, və $0.20 cəm fərq gətirir.
  • Pərakəndə ticarətçi isə şeyi son istehlakçıya $1.50-ə satır və $0.30 olan cəm fərq əldə edir.

Şimali Amerikalı (Kanadada əyalət və ABŞda dövlət) satış vergisi ilə

10% satış vergisi ilə:-

  • İstehsalçı şeyi yaratmaq üçün xammala $1.00 xərclənir və sübut edir ki, o son istehlakçı deyil.
  • İstehsalçı pərakəndə ticarətçidən $1.20 tələb edir, yoxlayır ki o son istehlakçı deyil və $0.20 olan cəm fərq əldə edir.
  • Pərakəndə ticarətçi istehlakçıdan $1.65 ($1.50 + ($1.50 x 10%)) tələb edir, dövlətə $0.15 ayrılır, və $0.30 cəm fərq ilə qalır.

Deməli, istehlakçı 10%($0.15) əlavə ödəyir, və dövlət eyni məbləğdə vergi yığır. Pərakəndə ticarətçilər heç bir vergi birbaşa ödəməyiblər (bunu istehlakçı edib), amma onlar kağız işini görməlidi ki, dövlət yığılmış satış vergisini təsdiq etsin. Tədarükçülər və istehsalçılar ancaq düzgün sənədləşmə aparmaq və onların müştərilərinin son istehsalçı olmamasını yoxlamaq inzibati öhdəliyi daşıyırlar.

ƏDV ilə

10% ƏDV:

  • İstehsalçı xammala $1.10 ($1 + ($1 x 10%)) ödəyir, və xammalın satıcısı dövlətə $0.10 ayrılır.
  • İstehsalçı isə pərakəndə ticatətçidən $1.32 ($1.20 + ($1.20 x 10%)) götürür və dövlətə $0.02 ($0.12 minus $0.10), $0.20 cəm fərq ilə qalarkən ($1.32 – $0.02 – $1.10 = $0.20).
  • Pərakəndə ticarətçi isə son istehlakçıya $1.65 ($1.50 + ($1.50 x 10%)) qiymət qoyur və dövlətə $0.03 ($0.15 minus $0.12) verir və $0.30 ($1.65 – $0.03 – $1.32 = $0.30) cəm fərq ilə qalır.

ƏDV ilə istehlakçı satış vergisi ilə eyni məbləği ödəyib. Şirkətlər vergiyə bir şey xərclənməyib. Onların öhdəliyi ancaq lazimi sənədləşməni aparmaq və yığılan və verilən ƏDVləri göstərmək idi. Lakin onlar öz alıcılardan onların son istehlakçı olmamasının sübutu tələb etməkdən azaddılar, həm də öz tədarükçülərə bunu sübut etməyə bilər.

ƏDV sisteminin üstünlüyü odur ki, satış vergisi olanda satıcılar öz alıcılarının son istehlakçı olub-olmamasını yoxlamaq stimulu yoxdur. Başqa sözlərlə, vergi verənin vergi yığmaq meyli yoxdur. Amma ƏDV olan zaman bütün satıcılar vergi yığıb dövlətə göndərirlər. Alıcı ödənilmiş ƏDV geri almaq istəyir, amma bunun üçün öz hüququnu təsdiq etməlidir. Ona görə onun əlində ƏDV köçürməsini və təchizatçının ƏDV qeydiyyat nömrəsini göstərən qayimə olmalıdır.

Vergi dərəcələri

Avropa İttifaqına daxil olan ölkələr
Ölkə Standart dərəcə Azaldılmış dərəcə Abbr. Yerli Ad
Avstriya Avstriya 20% 12% or 10% USt. Umsatzsteuer
Belçika Belçika 21% 12%, 6% or 0% in some cases BTW
TVA
MWSt		 Belasting over de toegevoegde waarde
Taxe sur la Valeur Ajoutée
Mehrwertsteuer
Bolqarıstan Bolqarıstan 20% 0% or 7% ДДС Данък добавена стойност
Kipr Kipr 15% 5% (8% taksilər və avtobuslar üçün) ΦΠΑ Φόρος Προστιθέμενης Αξίας
Çexiya Çexiya 20% 10% DPH Daň z přidané hodnoty
Danimarka Danimarka 25%[2] n/a moms Meromsætningsafgift
Estoniya Estoniya 20% 9% km käibemaks
Finlandiya Finlandiya 23%[3] 13% və ya 9% ALV
Moms		 Arvonlisävero
Mervärdesskatt
Fransa Fransa 19.6% 5.5% və ya 2.1% TVA Taxe sur la valeur ajoutée
Almaniya Almaniya 19% 7% MwSt./USt. Mehrwertsteuer/Umsatzsteuer
Yunanıstan Yunanıstan 23%[4] 13% və ya 6.5% [5]
(16%, 8% və 4% adalarda)		 ΦΠΑ Φόρος Προστιθέμενης Αξίας
Macarıstan Macarıstan 27%[6] 18% və ya 5% ÁFA Általános forgalmi adó
İrlandiya İrlandiya 21%[7] 13.5%, 4.8% və ya 0% CBL
VAT		 Cáin Bhreisluacha (Irish)
Value Added Tax (English)
İtaliya İtaliya 20% 10% və ya 4% IVA Imposta sul Valore Aggiunto
Latviya Latviya[5] 22% 0% və ya 12% PVN Pievienotās vērtības nodoklis
Litva Litva 21% 9% və ya 5% PVM Pridėtinės vertės mokestis
Lüksemburq Lüksemburq 15% 12%, 9%, 6%, və ya 3% TVA Taxe sur la Valeur Ajoutée
Malta Malta 18% 5% VAT Taxxa tal-Valur Miżjud
Niderland Niderland 19% 6% və ya 0% BTW Belasting over de toegevoegde waarde
Polşa Polşa 23% 8% və ya 5% [5] PTU/VAT Podatek od towarów i usług
Portuqaliya Portuqaliya 21%[8] (2011 yanvar ayından isə 23% [9]) 13% və ya 6% IVA Imposto sobre o Valor Acrescentado
Madeyra və Azores 15% 8% və ya 4% IVA Imposto sobre o Valor Acrescentado
Rumıniya Rumıniya 24%+[10] yeni evlərin birinci alıcıları üçün xüsusi şərtlər ilə 9%, 5% TVA Taxa pe valoarea adăugată
Slovakiya Slovakiya 19% 10% DPH Daň z pridanej hodnoty
Sloveniya Sloveniya 20% 8.5% DDV Davek na dodano vrednost
İspaniya İspaniya 18%[11] 8% or 4%[12] IVA Impuesto sobre el Valor Añadido
Kanar adaları 5% 0% və ya 2% IGIC Impuesto General Indirecto Canario
İsveç İsveç 25% 12% və ya 6% Moms Mervärdesskatt
Böyük Britaniya Birləşmiş Krallıq 17.5% (2011 ilin yanvar ayının 4-də 20%-a qalxacaq[13]) 5% və ya 0% VAT
TAW		 Value Added Tax
Treth Ar Werth

Avropa İttifaqına daxil olmayan ölkələr
Ölkə Standart dərəcə Azaldılmış dərəcə Yerli ad
Albaniya Albaniya 20% 0% TVSH = Tatimi mbi Vlerën e Shtuar
Azərbaycan Azərbaycan 18% 10.5% və ya 0% ƏDV = Əlavə dəyər vergisi
Argentina Argentina 21% 10.5% və ya 0% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Ermənistan Ermənistan 20% 0% AAH = Avelac’vaç aržek’i hark
ԱԱՀ = Ավելացված արժեքի հարկ
Avstraliya Avstraliya 10% 0% GST = Goods and Services Tax
Belarus Belarus 20% ПДВ = Падатак на дададзеную вартасьць
Barbados Barbados 15% VAT = Value Added Tax
Bosniya və Herseqovina Bosniya və Herseqovina 17% 0% PDV = Porez na dodanu vrijednost
Braziliya Braziliya 12% + 25% + 5% 0% *IPI – 12% = Imposto sobre produtos industrializados (Sənaye məhsulları üzrə vergi) – Federal vergi
ICMS – 25% = Imposto sobre circulação e serviços (Kommersiya və xidmətlər üzrə vergi) – Dövlət vergisi
ISS – 5% = Imposto sobre serviço de qualquer natureza (Hər cür xidmət üzrə vergi) – Şəhər vergisi

*IPI = Imposto sobre produtos industrializados (Sənaye məhsulları üzrə vergi) idxal olunan məhsullar üçün 60%-a qədər çata bilər.
Boliviya Boliviya 13% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Kanada Kanada 5% GST+0%-10%PST(HST) 5%/0%2 GST = Goods and Services Tax, TPS = Taxe sur les produits et services; HST1 = Harmonized Sales Tax, TVH = Taxe de vente harmonisée
Çili Çili 19% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Kolumbiya Kolumbiya 16% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Çin ÇXR3 17% 6% və ya 3% 增值税 (pinyin:zēng zhí shuì)
Xorvatiya Xorvatiya 23% 10% və ya 0% PDV = Porez na dodanu vrijednost
Dominikan Respublikası Dominikan Respublikası 16% 12% və ya 0% ITBIS = Impuesto sobre Transferencia de Bienes Industrializados y Servicios
Ekvador Ekvador 12% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Misir Misir 10% VAT = Value Added Tax (الضريبة على القيمة المضافة)
Salvador Salvador 13% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Efiopiya Efiopiya 15% VAT = Value Added Tax
Fici Fici 12.5% 0% VAT = Value Added Tax
Gürcüstan Gürcüstan 18% 0% DGhG = Damatebuli Ghirebulebis gdasakhadi დღგ = დამატებული ღირებულების გადასახადი
Qvatemala Qvatemala 12% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Qayana Qayana[14] 16% 0% VAT = Value Added Tax
İran İran 3% VAT = Value Added Tax (مالیات بر ارزش افزوده)
İslandiya İslandiya 25.5% 7%4 VSK, VASK = Virðisaukaskattur
Hindistan Hindistan5 12.5% 4%, 1%, və ya 0% VAT = Valued Added Tax
İndoneziya İndoneziya 10% 5% PPN = Pajak Pertambahan Nilai
İsrail İsrail6 16%7 Ma'am = מס ערך מוסף
Yaponiya Yaponiya 5% İstehlak vergisi = 消費税
Cənubi Koreya Cənubi Koreya 10% VAT = 부가세(附加稅, Bugase) = 부가가치세(附加價値稅, Bugagachise)
Cersi Cersi8 3% 0% GST = Goods and Services Tax
İordaniya İordaniya 16% GST = Goods and Services Tax
Qazaxıstan Qazaxıstan 12% ҚCҚ = Қосымша салық құны (Kazakh)
НДС = Налог на добавленную стоимость (Russian))
VAT = Value Added Tax
Livan Livan 10% TVA = Taxe sur la valeur ajoutée
Mərakeş Mərakeş 20% GST = Goods and Services Tax (الضريبة على القيمة المضافة)
Moldova Moldova 20% 8%, 5% və ya 0% TVA = Taxa pe Valoarea Adăugată
Şimali Makedoniya Şimali Makedoniya 18% 5% ДДВ = Данок на Додадена Вредност, DDV = Danok na Dodadena Vrednost
Malayziya Malayziya9 10% GST = Goods and Services Tax (Dövlət vergisi)
Meksika Meksika 16% 11%, 0% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Monteneqro Monteneqro 17% PDV = Porez na dodatu vrijednost
Mavriki Mavriki 15% VAT = Value Added Tax
Yeni Zelandiya Yeni Zelandiya 12.5% (2010 ilin oktyabrından 20%) GST = Goods and Services Tax
Norveç Norveç 25% 14% və ya 8% MVA = Merverdiavgift (bokmål)or meirverdiavgift (nynorsk) (informally moms)
Fələstin Fələstin Dövləti 14.5% VAT = Value Added Tax
Pakistan Pakistan 16% 1% və ya 0% GST = General Sales Tax
Panama Panama 7% ITBMS = Impuesto de Transferencia de Bienes Muebles y Servicios
Paraqvay Paraqvay 10% 5% IVA= Impuesto al Valor Agregado
Peru Peru 19% IGV = Impuesto General a la Ventas
Filippin Filippin 12%10 RVAT = Reformed Value Added Tax, locally known as Karagdagang Buwis / Dungag nga Buhis
Rusiya Rusiya 18% 10% və ya 0% НДС = Налог на добавленную стоимость, NDS = Nalog na dobavlennuyu stoimost’
Serbiya Serbiya 18% 8% və ya 0% ПДВ = Порез на додату вредност, PDV = Porez na dodatu vrednost
Sinqapur Sinqapur 9% GST = Goods and Services Tax
Cənubi Afrika Respublikası CAR 14% 0% VAT = Valued Added Tax
Şri-Lanka Şri-Lanka 12%
İsveçrə İsveçrə 7.6%
(8% from 2011 to 2017)		 3.6% (mehmanxana sektoru) and 2.4% (istehlak malları)
Müvəqqəti olaraq 3.8%-ə və 2.5%-ə Invalidenversicherung (Əlillik sığortası) 2011-2017 maliyyəşdirməsinə uyğun olaraq dəyişir.		 MWST = Mehrwertsteuer, TVA = Taxe sur la valeur ajoutée, IVA = Imposta sul valore aggiunto, TPV = Taglia sin la Plivalur
Çin Respublikası Çin Respublikası 5%
Tailand Tailand 7% VAT = Value Added Tax, ภาษีมูลค่าเพิ่ม
Trinidad və Tobaqo Trinidad və Tobaqo 15%
Türkiyə Türkiyə 18% 8% və ya 1% KDV = Katma değer vergisi
Ukrayna Ukrayna 20% 0% ПДВ = Податок на додану вартість, PDV = Podatok na dodanu vartist’.
Uruqvay Uruqvay 22% 10% IVA = Impuesto al Valor Agregado
Özbəkistan Özbəkistan 20 % НДС = Налог на добавленную стоимость
Vyetnam Vyetnam 10% 5% və ya 0% GTGT = Giá Trị Gia Tăng
Venesuela Venesuela 12% 11% IVA = Impuesto al Valor Agregado

Qeyd 1: HST bir necə vilayətlərdə yığılan federal/əyalət birləşdirilmiş ƏDVdir. Kanadanın digər yerlərində GST 5%lıq federal ƏDVdir və Əyalət Satış Vergisi (Provincial Sales Tax) (PST) ayrı qeyri-ƏDV vergidir.

Qeyd 2: Həqiqi "azaldılmış dərəcə" mövcud deyil, lakin yeni evlər satın alması üçün güzəştlər onu 4.5%-ə azaldır.

Qeyd 3: Bu vergilər maliyyə müstəqilliyi və Çin içərisində xüsusi inzibati ərazisi olan Honkonq və Makau üçün aid deyil.

Qeyd 4: Azaldılmış dərəcə 2007-ci ilin mart ayının 1-nə qədər 14% olub, sonra 7%-ə düşüb. Azaldılmış dərəcə isitmə xərclərinə, çap olunmuş məhsullara, restoran hesablarına, mehmanxanada qalmalara, və qida məhsulların çoxusuna tətbiq olunur.

Qeyd 5: ƏDV Hindistanın 28 vilayətlərindən ikisində tətbiq olunmur.

Qeyd 6: Eilat istisna olaraq, harda ki ƏDV götürülməyib.[15]

Qeyd 7: İsraildə ƏDV cərəyan halıdadır. 2004 ilin mart ayında o 18%-dan 17%-a düşüb, 2005-ci ilin sentyabr ayında təzədən 16.5%-ə, 2006-cı ilin iyul ayında isə 15.5% dərəcəsinə. Sonra isə 2009 ilin iyul ayında 16.5%-a çatıb, bügünkü 16% dərəcəsinə 2010 ilin yanvarın birisində düşmək üçün. Yaxın gələcəkdə yeni dəyəşiklər də planlaşdırılır, amma onlar İsraeli parlamentdəki siyasi dəyişiklər ilə bağlıdır.

Qeyd 8: 3%-lıq mallar və xidmətlər vergisi 2008-ci ilin may ayının 6-da vergi dərəcələrin azaldılmasının ardınca Şirkət Məfəət Vergisindən gəliri əvəz etmək üçün təqdim edilib.

Qeyd 9: 2005-ci ilin büdcəsində, hökumət bildirib ki GST 2007-ci ilin yanvar ayında güvvəyə minəcək. Çoxlu təfsialtılar hələ də təsdiq olunmayıb, amma bəyan olunub ki, əhəmiyyətli məhsullar və kiçik bizneslər vergidən azad və ya vergini 0 dərəcəsində ödəməyi olmalıdılar.

Qeyd 10: Filippinlər Presidentinin 2006-cı ilin yanvar ayının 1-dən vergini 12%-a qalxdırmaq hüququ var. O da fevralın birisində baş verib.[16]

İstinadlar
  1. "Les recettes fiscales". Le budget et les comptes de l’État. Minister of the Economy, Industry and Employment (France). 30 October 2009. 2 January 2010 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 October 2010. la TVA représente 125,4 milliards d’euros, soit 49,7 % des recettes fiscales nettes de l’État.
  2. "Arxivlənmiş surət". 2022-04-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  3. "Arxivlənmiş surət". 2011-10-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  4. "Arxivlənmiş surət". 2022-01-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  5. "Federation of International Trade Associations : country profiles". 2011-05-20 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-05-24.
  6. "BBJonline.hu". 2010-02-14 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  7. "Revenue.ie". 2017-06-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  9. "Arxivlənmiş surət". 2010-10-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  10. "Arxivlənmiş surət". 2010-06-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  11. LondonStockExchange.com
  12. LondonStockExschange.com
  13. "BBC News". 2010-06-22 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  14. "Ram & McRae's Investors Information Package". 2018-12-26 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2010-10-06.
  15. VAT in Eilat Arxivləşdirilib 2009-09-25 at the Wayback Machine, ECCB
  16. #RVAT Arxivləşdirilib 2016-03-04 at the Wayback Machine BIR
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.