Şimal dəniz fili
Şimal dəniz fili (lat. Mirounga angustirostris) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin əsl suitilər fəsiləsinin dəniz fili cinsinə aid heyvan növü.
| Şimal dəniz fili | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: ParaHoxozoa Klad: Nephrozoa Tipüstü: Tip: Klad: Olfactores Yarımtip: İnfratip: Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Klad: Euteleostomi Klad: Klad: Rhipidistia Klad: Tetrapodomorpha Klad: Eotetrapodiformes Klad: Elpistostegalia Klad: Stegocephalia Sinifüstü: Klad: Reptiliomorpha Klad: Amniota Sinif: Klad: Theriimorpha Klad: Theriiformes Klad: Trechnotheria Klad: Cladotheria Klad: Prototribosphenida Klad: Zatheria Klad: Tribosphenida Yarımsinif: Klad: İnfrasinif: Maqndəstə: Boreoeutheria Dəstəüstü: Klad: Scrotifera Qranddəstə: Ferungulata Mirdəstə: Klad: Pan-Carnivora Klad: Carnivoramorpha Klad: Dəstə: Yarımdəstə: İnfradəstə: Arctoidea Klad: Pan-Pinnipedia Klad: Pinnipedimorpha Klad: Pinnipediformes Klad: Pinnipedia Fəsiləüstü: Phocoidea Fəsilə: Yarımfəsilə: Triba: Miroungini Cins: Növ: Şimal dəniz fili |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
|
||||||||||
| ||||||||||
Təsviri
Şimal dəniz fili özünün yaxın qohumu olan Cənub dəniz filinə nisbətən kiçik olur. Erkəklər 4–5 metr uzunluğa və 1,2–2,3 t çəkiyə malik olurlar (bəzi hallarda 2,7 t). Dişilər isə 2,5–3,6 m uzunluğa və 400–900 kq şəkiyə sahibdirlər. Erkəklərinin xortumu 30 sm uzunluğa malik olur.
Həyat tərzi
Dişilər açıq okeanda qidalanırlar. Erkəjklər isə materiklərin şelf zonasında qida axtarmağı üstün bilirlər. Onların qidasına kalmarlar (həmçinin ən böyük olan nəhəng kalmarlar), sümüklü balıqlar, xərçəngkimilər, skatlar və köpək balıqları daxildir. Dəniz filləri su işmirlər, belə onlar suyu piylərindən əldə edirlər.
Onlarda balinakimilərdə olduğu kimi exolokasiya sisteemi yoxdur. Suyun altında onlar görmə və lamisə orqanlarının hesabına ov edə bilirlər. Dəniz fillərinə qarşı ancaq osalar ova çıxa bilir. Çox böyük ağ köpəkbalıqları bala və dişilər üçün təhlükə yarada bilər. Belə ki, pusquda hücum edən köpək balıqları onların ətraflarını parçalamaqla qurbanın qan itirməsinə və suda boğulub ölməsinə səbəb ola bilirlər. Köpək balıqlarının diş izləri hətta yetkin erkəklərin üzərində aşkarlansa da, böyük heyvanların onlar tərəfindən ovlanması qeydə alınmamışdır.
Çoxalması
Bu növün nümayəndələri fevral ayında çütləşir. 11 ay hamiləlikdən sonra yanvarda körpə doğulur. Aprel-may ayları issə onlar sahili tərk edirlər.
Yayıldığı ərazi
Əvvəllər bu növ dəniz filinə Şimali Amerikanın bütün qərb sahilləri boyunca Alyankadan Aşağı Kaliforniya ərazisinə qədər uzanırdı. XIX əsrdə kütləvi ovlanma onların kökünün kəsilməsi astanasına qədər gətirib çıxarırdı. İl ərzində min baş olvlanırdı. Kökünün kəsildiyi düşünüldüyü zaman Meksikanın Qvadelupa adasında 100 başdan ibarət koloniya aşkarlanır və mühafizəyə götürülür.
1930-cu illərdə dəniz filləri artıq Çannel adaları sahilərinə çıxırdılar. Bir müddət sonra isə artıq onlar materik sahillərinə və ora yaxın adalarda məskən salmağa başlayır. Çütləşmə zamanı onlar Vankuver adası, San-Fransisko və Los-Anceles şəhərləri sahilinə çıxırlar. Bu isə turistləri bura cəlb edir. İl ərzində 15% artım baş verur. Bu artım sayəsində onların sayının tükənmə təhlükəsi artıq yoxdur. Bununla belə ekoloji kirlənmə təhlükə doğurur.
Maraqlı fakt
2016-cı ildə holland rəssam Marqrit van Brifort tərəfindən Leyden Universiteti üçün hazırlanmış gözləyən heykəli xarici görünüş baxımından Şimal dəniz fillərinin bənzəridir.
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 1996.
- Mammal Species of the World (ing.): A Taxonomic and Geographic Reference. / D. E. Wilson, D. M. Reeder 3 Baltimore: JHU Press, 2005. 35, 2142 p. ISBN 978-0-8018-8221-0