İudaizmdə intihar
İudaizmdə intihar— Yəhudilərin intihara dair fikirləri qarışıqdır. Ortodoksal Yəhudilikdə, intihar Yəhudi qanunları ilə qadağandır və günah kimi qəbul edilir. Yəhudiliyin Qeyri-ortodoksal formaları bu hərəkəti xəstəlik və ya iğtişaş nəticəsində ölümə daha yaxın bir hadisə kimi tanıya bilər (məqsədyönlü köməkçi intihar halları istisna olmaqla). Rabbi alimlər həm ölənlərə, həm də sağ qalanlara şəfqət əmr edir.
İntihara yardım
İntihar etməkdə kömək etmək və bu cür kömək istəmək (bununla da günahkar bir iş yoldaşı yaratmaq) da qadağandır, Levit 19: 14-dəki "Korun qarşısına əngəl qoymayın" minimal bir pozuntusu, ravvinlər bu ayəni əngəl qoymağın hər hansı bir növünü qadağan etməsi kimi şərh etdilər : teoloji (məsələn, insanları saxta doktrinaya inandırmaq), iqtisadi (məsələn, pis maliyyə məsləhətləri vermək) və ya bu vəziyyətdə mənəvi büdrəmələr, habelə fiziki.[1]
Talmudik
Intihara qadağa Traktat Bava Kama 91b-dəki Talmudda qeyd edilmişdir. Semahot (Evel Rabbati) 2: 1–5, Yaradılış 9: 5-də bibliya qadağasını əsas gətirən Yaradılış Rabbah 34:13 ilə birlikdə sonrakı yəhudilərin intihar haqqında qanununun əsasını təşkil edir."Və şübhəsiz ki, canlarınızın qanını tələb edirəm."[2]
Yəhudi Qanun və Standartlar Komitəsi
Yəhudi Qanun və Standartları Komitəsinin Mühafizəkar Yəhudilikdəki Yəhudi Qanunları orqanının alimləri "Mühafizəkar Yəhudilik" jurnalının 1998-ci ilin yay sayında, Vol. L, № 4. Bu qadağanı təsdiqləyir, sonra amerikalıların və avropalıların intihar etmək üçün kömək istəməsinin artan tendensiyasına toxunur. Mühafizəkar teshuva qeyd edir ki, bir çox insan tez-tez ölümcül xəstəliklərə tutulsalar da, əksər insanlar özlərini öldürməyə cəhd etmirlər. Komitə inanır ki, niyə bəzilərinin intiharla kömək istəməsini müəyyənləşdirməyə və bu halları yaxşılaşdırmağa borcluyuq. Mühafizəkar cavabda deyilir:
...intihar edənlər və başqalarına bu işdə kömək edənlər bir çox səbəbdən hərəkət edirlər. Bu səbəblərdən bəziləri nəcib deyil, məsələn, uşaqların ana və ya atasının miraslarını onların 'faydasız' səhiyyə işlərinə sərf etməmək üçün ölmələrini görmək istədikləri,ya da sığorta şirkətlərinin ölümcül xəstələrə mümkün qədər az pul xərcləmək istəyi. |
Kağızda deyilir ki, şiddətli ağrılara düzgün reaksiya intihar deyil, daha yaxşı ağrı idarəsi və daha çox ağrı dərmanıdır. İddia edilir ki, bir çox həkim kifayət qədər ağrı dərmanı verməkdən imtina edərək bu cür xəstələri bilərəkdən ağrı içində saxlayır: bəziləri cəhalətdən; mümkün olan narkomaniya qarşısını almaq üçün bəziləri cəhalətdən; digərləri mümkün olan dərmanr(narkotik) asılılığının qarşısını almaq üçün ; yanlış bir stoizm hissi olan digərləri. Mühafizəkar Yəhudilik bu cür düşünmə formalarının "qəribə" və qəddar olduğunu, bugünkü dərmanlarla insanların əbədi olaraq işgəncələrə məruz qalmaları üçün heç bir səbəb olmadığını söyləyir.; yanlış bir stoizm hissi olan digərləri. Mühafizəkar Yəhudilik bu cür düşünmə formalarının "qəribə" və qəddar olduğunu, bugünkü dərmanlarla insanların əbədi olaraq işgəncələrə məruz qalmaları üçün heç bir səbəb olmadığını söyləyir.
Yəhudi tarixində kütləvi süi-qəsdlər
Yəhudilik, sülh və kompromis haqqında bir çox təlimə sahibdir, fiziki zorakılığı son mümkün variantlardan biri olaraq təqdim edir. Özünü öldürmək normal yəhudi qanunlarına əsasən dünyada Tanrının yaxşılığını inkar etmək kimi qadağan edilsə də, ekstremal şərtlərdə ya öldürülməkdən, ya da dinlərinə xəyanət etməkdən başqa bir seçim olmadığı halda, yəhudilər fərdi və ya kütləvi intihar etdilər(nümunə üçün Masada, Yəhudilərin ilk Fransız zülmü zamanı).
Şəhidlik görüşləri
O dövrlərin kədərli bir xatırlatması olaraq, hətta yəhudi liturgiyasında "bıçaq boğazda olanda", "Allahın adını təqdis etməyərək" ölənlər üçün bir dua var.Bu hərəkətlərə yəhudi hakimiyyəti tərəfindən qarışıq cavablar gəldi; bəziləri onları qəhrəman şəhidlik nümunəsi kimi qəbul edir, bəziləri isə yəhudilərin hər zaman lazım olduqda şəhidliklə üzləşməyə hazır olmalarını söyləyir ki, öz canlarını alması səhv idi.[3][4]
İstinadlar
- See Talmud Bavli (B.) Pesah.im 22b; B. Mo'ed Katan 5a, 17a; B. Bava Mezia 75b.; and B. Nedarim 42b)
- Cf. M.T. Laws of Murder 2:3; Babylonian Talmud tractate Laws of Courts (Sanhedrin) 18:6; S.A. Yoreh De'ah (Code of Jewish Law) 345:1ff.
- "Euthanasia and Judaism: Jewish Views of Euthanasia and Suicide". ReligionFacts. 2006-05-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-12-27.
- My Jewish Learning: Suicide Arxivləşdirilib 2008-10-17 at the Wayback Machine