İstanbul ilçələrinin siyahısı
İstanbul ilinin, Türkiyə Böyük Millət Məclisinin 6 mart 2008-ci ildə qəbul edilən və 22 mart 2008-ci il tarixli Rəsmi Qəzetin 5747-ci nəşrində ilin 38 ilçəsi olduğunu təsdiq edən qanun dərc edilmişdir. Onlardan 25-i Avropa tərəfində, 14-ü isə Asiya tərəfindədir. Avropa tərəfindəki ilçələr üçün telefon kodu 212, Asiya tərəfində yerləşən ərazilər üçün isə 216-dır.[1]
Istanbul ilçələrinin xəritədə siyahısı.
İlk bələdiyyə təşkilatı 1855-ci ildə Şəhremaneti adı ilə təsis edildiyi İstanbulda, Respublika dövründə xidmətlər valilər tərəfindən yerinə yetirilir. 3 aprel 1930-cu ildə qəbul edilmiş qanuna əsasən, 10-u əyalət bələdiyyəsinin sərhədləri daxilində olmaqla, şəhər 16 ilçəyə bölündü. Həmçinin bu qanundan sonra Şəhremaneti və Şəhrəmini kimi terminlərin də istifadəsi dayandırıldı.[2]
1950-ci illərə qədər eyni şəkildə idarə olunan İstanbulda 1954-cü ildə Şişli, 1957-ci ildə isə Zeytunburnu ilçə adını qazanmış və şəhərdə uzun müddətdən sonra ilk dəyişikliklər baş vermişdir. Yeni dəyişikliklər sonrakı illərdə getdikcə genişlənən şəhər sərhədləri və artan əhali səbəbindən müşahidə edilmişdir. 1963-cü ildə Bayrampaşa, Qaziosmanpaşa; 1987-ci ildə Böyükçəkməcə, Pendik və Ümraniyə; 1989-cu ildə Kiçikçəkməcə; 1990-cı ildə Bayrampaşa; 1992-ci ildə Avcılar, Bağçılar, Bağçalıevlər, Güngörən, Maltəpə, Tuzla, Sultanbəyli; 1993-cü ildə Əsənlər bağlı olduqları ilçələrdən çıxarılmış və müstəqil ilçələrə çevrilmişdir.
Son olaraq isə, 2008-ci ildə Arnavutköy, Ataşəhər, Başakşəhər, Bəylikdüzü, Çəkməköy, Əsənyurd, Sancaqtəpə və Sultanqazi də ilçə statusu əldə etdi və bu qanunla birlikdə İstanbul ilinə bağlı, ümumilikdə 39 ilçə, 782 məhəllə və 152 kənd yer aldı. Şəhərin illərinin siyahısı 22 iyul 2004-cü il tarixində Rəsmi Qəzet-də nəşr olunan qanunla birlikdə bütün ilçələr İstanbul Bələdiyyəsinə rəsmən bağlı olmuşdur.
İlçələrin siyahısı
Adlarına görə
| Xəritədəki yeri | Adı | Yerləşdiyi bölgə | Əhalisi | Sahəsi (km2) | Məhəllə | Kənd | Sıxlıq (nəf./km2) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | Adalar | Asiya | 15.623 | 11,05 | 5 | — | 1.413 |
| İstanbulun cənubunda yerləşən arxipelaq adalardan ibarətdir. Arxipelaqda 4-də yaşam olmaqla, ümumilikdə 9 ada yer almaqdadır. Əhalisinin sayına görə İstanbulun ən kiçik ilçəsidir. Bu ilçə ən qədim ilçələrdən biridir. Adaya bağlı kənd yer almır. Mərmərə dənizi ilə əhatə olunmuş bu ilçəyə gediş-gəliş əsasən paroxod ilə həyata keçirilir. Tarixi və təbiəti, turizm baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir. | |||||||
 | Arnavutköy | Avropa | 148.419 | 506,48 | 32 | 9 | 293 |
| 2008-ci ildə İstanbulda 6 kiçik bələdiyyələrin birləşdirilməsi ilə yaranmışdır. Ərazisinə görə şəhərin ən böyük 4-cü ilçəsidir. Şimalda Qara dənizə çıxışı var. Qərbdə Çatalca, şərqdə Əyyubsultan, cənub-şərqdə Başakşəhər, cənubda Əsənyurd və cənub-qərbdə Böyükçəkməcə ilə qonşudur. | |||||||
 | Ataşəhər | Asiya | 345.588 | 25,87 | 17 | — | 13.358 |
| 2008-ci ildən ilçə statusu almışdır. Üsküdara bağlı 3, Kadıköyə bağlı 7, Ümraniyəyə bağlı 3 məhəllənin birləşdirilməsi ilə yaradılmışdır. Şimalda Ümraniyə, cənubda Maltəpə, və şərqdə Sancaqtəpə ilə qonşudur. | |||||||
 | Avcılar | Avropa | 322.190 | 41,92 | 10 | — | 7.685 |
| 1992-ci ildə Kiçikçəkməcə ilçəsindən ayrılmış və müstəqil ilçəyə çevrilmişdir. TEM və D100 avtomobil şoselərinin keçdiyi ilçədə kənd yoxdur. Şərqdə Kiçikçəkməcə gölü; cənubda Mərmərə dənizi, qərbdə Bəylikdüzü və Əsənyurd, şimalda Başakşəhər ilə qonşudur. Xüsusilə Kiçikçəkməcə gölünün sahillərində və şimal hissəsində böyük boş düzənliklər var. | |||||||
 | Bağçılar | Avropa | 757.162 | 22,40 | 22 | — | 32.110 |
| 1992-ci ildə Bakırköydən ayrılaraq müstəqil ilçələrdən birinə çevrildi. 1970-ci əvvəllərində bir neçə kənddən və üzüm bağlarından ibarət olan bu ilçə, daxili miqrasiya partlayışı ilə şəhərin mühüm mərkəzlərindən birinə çevrildi. Bu gün ən vacib şoselərin keçdiyi Bağçılar İstanbulun üçüncü ən sıx məskunlaşmış ilçəsidir. Cənubunda Bağçalıevlər, şimalda hərbi dairə və Başakşəhər; Şərqdə Əsənyurd və Güngörən, qərbdə isə Kiçikçəkməcə ilə həmsərhəddir. | |||||||
 | Bağçalıevlər | Avropa | 571.711 | 16,57 | 11 | — | 34.502 |
| 1992-ci ildə bağlı olduğu Bakırköy ilçəsini tərk etmiş və D-100 şosesinin və hava limanının yaxınlığında yaradılan bu ilçə tezliklə inkişaf etmişdir. İlçədən cənubda Bakırköy, şimalda Bağçılar, şərqə doğru Güngörən, qərbə doğru isə Kiçikçəkməcə yer alır. | |||||||
 | Bakırköy | Avropa | 214.821 | 29,65 | 15 | — | 7.245 |
| İstanbulun ən qədim və köklü ilçələrindən olan Bakırköy 1992-ci ildə qəbul olunan qanunadək İstanbulun ən böyük ilçələrindən biri idi. 1992-ci ildə hazırkı formasını qəbul etmiş ilçənin cənubunda Mərmərə dənizi, Kiçikçəkməcə, Bağçalıevlər, şimalında Güngörən, qərbində Kiçikçəkməcə gölü, şərqində isə Zeytunburnu yerləşir. | |||||||
 | Başakşəhər | Avropa | 193.750 | 104,48 | 9 | 1 | 1.854 |
| İstanbulun yeni ilçələrindən biri olan, lakin qısa zamanda sıxlığı artan ilçələrdən olmuşdur. Bölgənin artan əhalisini nəzərə alaraq, 2008-ci ildə ətraf ilçələrdən götürülmüş bəzi məhəllələr ilə Başakşehir ilçəsi yaradılmışdır. İlçənin şimalında Arnavutköy, şimal-şərqdə Əyyubsultan, şərqdə Sultanqazi və Əsənlər, cənubda Bağçılar, Kiçikçəkməcə və Avcılar, qərbdə isə Əsənyurd ilçəsi yerləşir. | |||||||
 | Bayrampaşa | Avropa | 272.196 | 9,5 | 11 | — | 28.652 |
| 1990-cı ildə Əyyubsultandan ayrılmış və müstəqil ilçəyə çevrilmişdir. Tarixi yarımadaya yaxınlığı və Böyük İstanbul Avtovağzalının burada yerləşməsi ilçəni qısa zamanda məşhurlaşdırdı. Qərbdə Əsənlər, cənubda Zeytunburnu, şərqdə Əyyubsultan və şimalda Qaziosmanpaşa ilə həmsərhəddir. | |||||||
 | Beşiktaş | Avropa | 191.513 | 18,04 | 23 | — | 10.616 |
| İstanbulun ən görkəmli ilçələrindən biri olan Beşiktaş 1930-cu ildə Bəyoğludandan ayrılaraq müstəqil ilçəyə çevrilmişdir. Bir çox Osmanlı abidələrinin yerləşdiyi bu ilçə nəqliyyat, təhsil və ticarət sahələrində İstanbulun ən sıx yerlərindən biridir. Şərqində və cənubunda Bosfor, qərbində Şişli və Kağıthanə, şimalda isə Sarıyerlə həmsərhəddir. | |||||||
 | Bəykoz | Asiya | 241.833 | 310,36 | 25 | 20 | 782 |
| 1930-cu ilə qədər Üsküdara bağlı olmuş, eyni ildə Üsküdardan ayrılaraq müstəqil ilçə olmuşdur. Daxili miqrasiya ilə əhalisi sürətlə artan Bəykozda, bu gün məskunlaşma əsasən Bosfor sahillərinə yönəlir. İç ərazilərdə çoxsaylı kəndləri yer alan bu ilçənin şimalında Qara dəniz, Şərqində Şilə, cənubunda Çəkməköy, Ümraniyə və Üsküdar, qərbində isə Bosfor yer almaqdadır. | |||||||
 | Bəylikdüzü | Avropa | 186.847 | 37,74 | 10 | — | 4.950 |
| 2008-ci ilin qanunnaməsi ilə müstəqil ilçəyə çevrilən Bəylikdüzü əsasən Böyükçəkməcəyə bağlı məhəllələrdən ilə yaradılmışdır. İlçənin cənub və qərbində Mərmərə dənizi, şimal-qərbində Böyükçəkməcə, şimalında Əsənyurd, şərqdə isə Avcılar yer alır. | |||||||
 | Bəyoğlu | Avropa | 247.256 | 8,96 | 45 | — | 27.595 |
| İstanbulun məşhur ilçələrindən biri olan Bəyoğlu, qədim İstanbulda Suriçidən sonra şəhərin ikinci mərkəzi idi. O vaxtlar qeyri-müsəlman əhalinin üstünlük təşkil etdiyi ilçələrdən olan Bəyoğlu şəhərdə mədəniyyət və incəsənət mərkəzi idi. Bu gün İstanbulun ən canlı mərkəzlərinə ev sahibliyi edən Bəyoğlu ilçəsinin şərqində Bosfor, cənubda və qərbdə Əyyubsultan, şimalda Şişli və Kağıthanə; şimal-şərqdə isə Beşiktaş ilçəsi yerləşir. | |||||||
 | Böyükçəkməcə | Avropa | 151.954 | 157,68 | 23 | — | 963 |
| Böyükçəkməcə gölünün Mərmərə dənizi ilə birləşdiyi bir ərazidə yerləşən, Büyükçekmece 1987-ci ildə Çatalcadan ayrılaraq, müstəqil ilçəyə çevrildi. İlçənin şimalında, məskunlaşma çox aşağı səviyyədədir və geniş boş düzənliklər üstünlük təşkil edir. İlçənin mərkəzində Böyükçəkməcə gölü, cənubunda Mərmərə dənizi, qərbdə Silivri, şimal-qərbdə və şimalda Çatalca, şimalda Arnavutköy, şərqdə Bəylikdüzü və Əsənyurd yer almaqdadır. | |||||||
 | Çatalca | Avropa | 61,566 | 1.040,42 | 9 | 27 | 59 |
| İstanbulun ən böyük ilçəsi olan Çatalca, Osmanlı İmperiyası dövründə ayrı-ayrı ilçələr olmuşdur. Bu, Adalardan və Şilədən sonra İstanbulun ən az əhalisi olan ilçələrindən biridir. Qərbdə Təkirdağ və Silivri ilçəsi ilə, şimalda Qara dənizlə, cənubda Böyükçəkməcə ilə və şərqdə isə Arnavutköy ilə həmsərhəddir. | |||||||
 | Çəkməköy | Asiya | 135.603 | 148,02 | 17 | 4 | 916 |
| 2008-ci ildə Ömər, Ələmdağ və Taşdelin bələdiyyələrinin birləşməsi ilə yaradılmışdır. İlçənin ərazisinin böyük hissəsini məhsuldar olmayan torpaqlar təşkil edir. İlçənin şərqində Ömərli gölü, və Şilə, şimalında Bəykoz ilçəsi, qərbində Ümraniyə, cənubunda isə Sancaqtəpə ilçəsi yer alır. | |||||||
 | Əsənlər | Avropa | 468.448 | 18,51 | 16 | — | 25.307 |
| Respublika dövründən əvvəl Yunan kəndlərinə ev sahibliyi edən, şimal-şərqdə Sultanqazi, Qaziosmanpaşa, qərbində Bağçılar, cənubunda Güngörən, şərqində Bayrampaşa, cənub-şərqində Zeytunburnu, şimalında isə Başakşəhər ilə həmsərhəd olan və 1993-cü ildə müstəqil ilçəyə çevrilən İstanbulun əsas mərkəzlərindən biridir. | |||||||
 | Əsənyurd | Avropa | 624.733 | 43,12 | 22 | — | 7.776 |
| Kiraç, Yaqublu, Avcılar və Bağçaşəhərə bağlı bölgələrin birləşdirilməsi ilə 2008-ci ildə ilçəyə çevrilmiş olan Əsənyurd, mühüm avtomobil yollarının kəsişməsində yerləşir. Qərbə doğru Böyükçəkməcə ilə, şərqə doğru Avcılar, cənubdan Bəylikdüzü ilə, şimaldan isə Başakşəhər və Arnavutköy ilə həmsərhəddir. İstanbulun ən sıx məskunlaşmış ilçələrindən biridir. | |||||||
 | Əyyubsultan | Avropa | 317.695 | 228,14 | 21 | 7 | 13.924 |
| Əyyubsultan ilçəsi 1936-cı ildə Fatih və Bəyoğlu ilçəsinə bağlı bölgələrin birləşməsi ilə yaranmış, İstanbulun mühüm tarixi mərkəzlərindən biridir. Ərazisinin Qara dəniz sahilinə qədər uzanmasına baxmayaraq, əhali əsasən Haliç ətrafında məskunlaşmışdır. O-2 şosesinin şimalında, demək olar ki, əhali məskunlaşması məhdud saydadır. Bəyoğlu, Qaziosmanpaşa, Bayrampaşa ilçənin cənubunda; Sarıyer şərqində (Ayazağa da daxil), qərbində Arnavutköy, Sultanqazi və Başakşəhər, şimalında Qara dəniz yer almaqdadır. | |||||||
 | Fatih | Avropa | 455.498 | 15,93 | 57 | — | 27.965 |
| Respublikanın ilk illərində İstanbulun mərkəzi olan Tarixi Yarımadanın mərkəzi Suriç ilçəsi olmuşdur, lakin sonralar onun ərazisi iki hissəyə: Fatih və Əminönü ilçələrinə bölündü. 2008-ci ildə Əminönü ilçəsi ləğv edilərək Fatih ilçəsinin tərkibinə qatıldı və Tarixi Yarımada yenidən tək ilçədən ibarət oldu. İstanbulun tarixi mərkəzi Fatih ilçəsi Turizm və İqtisadiyyat sahələrinin ən aktiv mərkəzlərindən biridir. Şimalda Haliç; cənubda Mərmərə dənizi, şərqdə Bosfor; qərbdə Zeytinburnu və Əyyubsultan ilçələri ilə həmsərhəddir. | |||||||
 | Qaziosmanpaşa | Avropa | 464.109 | 11,67 | 16 | — | 39.769 |
| Qaziosmanpaşa ilçəsi Əyyubsultan və Çatalca ilçələrinin tərkibindən götürülmüş məhəllələrin birləşdirilməsi yolu ilə 1963-cü ildə yaranmışdır. 2008-ci ilə qədər İstanbulun ən yüksək əhalisi olan Qaziosmanpaşa ilçəsi, eyni ildə bölünmüş və məhəllələrindən 2 yeni ilçə yaradılmışdır. Beləliklə, ən kiçik ilçələrdən biri olan Qaziosmanpaşanın qonşuları şərqdə Əyyubsultan, şimalda Sultanqazi, qərbdə Əsənlər və Bayrampaşa, cənubda Zeytunburnu ilə həmsərhəddir. | |||||||
 | Güngörən | Avropa | 318.545 | 7,17 | 11 | — | 44.427 |
| 1992-ci ildə Bakırköydən ayrılmış, Güngörən İstanbulun sahəsinə görə ən kiçik ilçəsidir. Əvvəllər yalnız bir neçə kənddən ibarət olan Güngörən ilçəsi tədricən Balkan yarımadasından aldığı miqrasiya, və daxili miqrasiya nəticəsində böyümüşdür. İlçənin qərbində Bağçalıevlər və Bağçılar yerləşir. Şərqdə Əsənlər və Zeytunburnu ilçələri, cənubda isə Bakırköy ilçəsi ilə qonşudur. | |||||||
 | Kadıköy | Asiya | 550.801 | 25,07 | 21 | — | 21.970 |
| İstanbul Asiya tərəfinin ən qədim yaşayış məskənlərindən biri olan Kadıköy, bu gün də ən sıx məskunlaşmış ilçələrdən biridir. Bir çox layiqli səmtlərə ev sahibliyi edən Kadıköydə Osmanlı dövründən qalma tikililərə də rast gəlmək mümkündür. İlçənin qərbi və cənubunda Mərmərə dənizi, şimalında Üsküdar, şərqində Ataşəhər, cənub-şərqində isə Maltəpə ilçəsi yer alır. | |||||||
 | Kağıthanə | Avropa | 418.229 | 14,83 | 19 | — | 28.201 |
| 1987-ci ildə Şişlidən ayrılan, O-1 və O-2 şoseləri arasında yaranmışdır. Dağlıq ərazidə yerləşən bu ilçə son illərdə daxili miqrasiyaya məruz qalmış və əhali yüksək səviyyədə artmışdır. Qərbdə Sarıyer, Beşiktaş, cənubda Əyyubsultan, Bəyoğlu və Şişli, şimalda Sarıyer, şərqdə Şişli və Beşiktaş ilçələri ilə həmsərhəddir. | |||||||
 | Kartal | Asiya | 427.156 | 38,54 | 20 | — | 11.083 |
| Kartal ilçəsi 1928-ci ildə aid olduğu Üsküdar ilçəsinin məhəllələrindən yaradılmışdır. 1987-ci ildə, 1992-ci ildə Sultanbəyli və Maltəpə, 2008-ci ildə Ataşəhər və Sancaqtəpə ilçələrindən bitişdirilən məhəllələrdən sonra, hal-hazırkı formasını əldə etmişdir. İlçənin cənubunda Mərmərə dənizi və Adalar, şərqə doğru Pendik, qərbə doğru isə Maltəpə, şimala doğru Sancaqtəpə və Sultanbəyli ilçələri yerləşir. | |||||||
 | Kiçikçəkməcə | Avrupa Yakası | 662.566 | 37,51 | 21 | — | 16.597 |
| D100 və TEM şose yolları arasında yerləşən Kiçikçəkməcə, sahillərində qurulduğu kiçik gölün adını almışdır. 1989-cu ildə Bakırköydən ayrılmış və müstəqil ilçə olmuşdur. Qərbində Kiçikçəkməcə gölü, Avcılar, cənubda Mərmərə dənizi, Bakırköy, şərqdə Bağçalıevlər və Bağçılar, şimalında isə Başakşəhər yer alır. | |||||||
 | Maltəpə | Asiya | 415.117 | 53,06 | 18 | — | 7.823 |
| Maltəpə, 1992-ci ildə Kartaldan ayrılmış və müstəqil ilçə olmuşdur. İlçənin şimal hissələrində Kadıköyə yaxın sürətlə inkişaf etmək imkanı olan boş düzənlikləri var. 2008-ci ildə bir Sancaqtəpənin müstəqil ilçə olması ilə Maltəpənin bəzi ərazilərində əhali azalması başlandı. İlçə, qərb və cənub-qərbdən Mərmərə dənizi və Adalar ilə, şərqdə və cənub-şərqdə Kartal, şimal-şərqdə Sancaqtəpə, şimalda Ataşəhər və şimal-qərbdə Kadıköy ilə qonşudur. | |||||||
 | Pendik | Asiya | 520.486 | 180,20 | 31 | 5 | 2.888 |
| 1987-ci ildə Pendik, Kartaldan ayrılaraq müstəqil ilçə olmuşdur. Kənd məskənləri O-4 magistral yolunun cənubunda cəmləşdiyi ilçənin şimalında da kənd məskənləri görülür. Şərqdə Tuzla, Mərmərə dənizi cənubda; Qərbdə Kartal və Sultanbəyli, şimal-qərbdə Sancaqtəpə, şimalda Ömərli gölü və Şilə, şimal-şərqdə isə Kocaeli ili ilə qonşudur. | |||||||
 | Sancaqtəpə | Asiya | 223.755 | 61,87 | 18 | 1 | 3.616 |
| 2008-ci ildə bölgədəki bələdiyyələrin birləşməsi və ətraf rayonlardan məhəllələr əlavə etməklə qurulan Sancaqtəpə ilçəsi, İstanbulun Asiya tərəfindədir. Şimalda Çəkməköy, qərbdən Ümraniyə, Ataşəhər və Maltəpə, cənubdan Kartal, cənub-şərqdən Sultanbəyli, şərqdən Ömərli gölü və Pendik ilçəsi ilə qonşudur. | |||||||
 | Sarıyer | Avrupa Yakası | 276.407 | 151,26 | 27 | 8 | 1.827 |
| Sarıyer, Bosforun Avropa ilçələrindən ən şimalda yerləşənidir. Qəsəbənin sahil xətti boyunca cəmləşdiyi Sarıyer, İstanbulun ən tarixi bölgələrində məskunlaşmışdır. Kənd yaşayış məntəqələri şərqdə və şimalda yerləşir. 2-ci Boğaz Körpüsü rayon ərazisindən keçdiyində ilçənin böyüməsi sürətləndi. Şimalda Qara dəniz, şərqdə Bosfor, qərbdə Əyyubsultan, cənub-qərbdəki Kağıthanə; cənubda isə Beşiktaş ilə qonşudur. | |||||||
 | Silivri | Avropa | 118.304 | 869,51 | 22 | 13 | 136 |
| Sahəsinə gör İstanbulun ikinci böyük ilçəsi olan Silivri, İstanbulun ən qərb hissəsində Çatalca ilə birlikdə yer alan iki ilçədən biridir. Rayon mərkəzi dəniz sahilində yerləşir. İlçədə bir çox kənd yaşayış məntəqəsi var. Qərbdə Təkirdağ ili, cənubda Mərmərə dənizi, qərbdə Çatalca, cənub-şərqdə isə Böyükçəkməcə yerləşir. | |||||||
 | Sultanbəyli | Asiya | 272.758 | 28,86 | 15 | — | 9.451 |
| İstanbulun Asiya tərəfində yerləşən Sultanbəyli, 90-cı illərə qədər kiçik bir qəsəbə idi, daxili miqrasiyanın partlaması ilə kəskin böyüməyə məruz qalmışdır. Sürətlə artan əhali sayəsində 1992-ci ildə bağlı olduğu Kartal ilçəsindən ayrılmış və ayrıca bir ilçə olaraq qurulmuşdur. Qismən dövlət meşələri ilə əhatə olunan ilçənin qonşuları şərqdə və cənubda Pendik, qərbdə və şimalda Sancaqtəpə, cənub-qərbdə isə Kartaldır. | |||||||
 | Sultanqazi | Avropa | 436.935 | 36,24 | 15 | — | 12.056 |
| Sultanqazi, İstanbulun Avropa tərəfində yerləşir. 1970-ci illərin ortalarına qədər bir neçə binadan ibarət bir kənd olan və 2 məhəllədən ibarət olan bu ilçə Bolqarıstandan və şərq illərindən gələn əhali ilə sürətlə böyümüşdür. 2008-ci ildə ilçəyə çevrilən Sultanqazi, Gaziosmanpaşa'nın 14 məhəlləsi və Əyyubsultan və Əsənlər məhəllələrinin iştirakı ilə qurulmuşdur. | |||||||
 | Şilə | Asiya | 25.169 | 781,73 | 5 | 57 | 32 |
| Qara dəniz sahilində qurulan Şilə, Asiya tərəfindəki sahəsi baxımından ən böyük ilçədir. Adalar ilçəsindən sonra ən az əhalisi olan 2-ci ilçədir. İstanbulun ən əhəmiyyətli su hövzələrindən biri olan Darlıq və Ömərli su anbarları bu ilçədə yerləşir. Şimalda Qara dəniz, qərbdən Bəykoz və Çəkməköy ilə həmsərhəddir. | |||||||
 | Şişli | Avropa | 314.684 | 34,98 | 28 | — | 8.996 |
| 1954-cü ildə Bəyoğlu ilçəsini tərk edərək müstəqil olaraq qurulan Şişli, 1987-ci ilə qədər Kağıthanəni əhatə edirdi. Rayon Kağıthanənin ayrılması ilə ikiyə ayrıldı və iki hissə arasında əlaqə olmadı. 2012-ci ildə şimal hissəsinin Sarıyer ilçəsinə, 2014-cü ildə isə rəsmi olaraq Sarıyer bölgəsinə bağlanmasına qərar verildi. Rayonun qonşuları şimal və qərbdə Kağıthanə, şərqdə Beşiktaş, cənubda Bəyoğludur. | |||||||
 | Tuzla | Asiya | 165.239 | 123,86 | 17 | — | 1.334 |
| İstanbulun Asiya tərəfindəki ən uc bölgələrindən biri olan Tuzla, Mərmərə dənizinin sahilində yerləşir. Rayonda məskunlaşma sahil bölgələrində cəmləşmişdir. | |||||||
 | Ümraniyə | Asiya | 672.359 | 45,30 | 35 | — | 12.215 |
| 1960-cı illərdən sonra əhali artımı olan Ümraniyədəki ilk bələdiyyə təşkilatı 1963-cü ildə quruldu, ancaq 1980-ci ildə hərbi müdaxilədə bu ilçə ləğv edildi və Üsküdara bağlandı. Daha sonra 1987-ci ildə bu dəfə Üsküdarı müstəqil ilçə olaraq tərk etdi. Ümraniye'nin qərbdəki qonşuları Üsküdar, cənubda Ataşəhər, şərqdə Sancaqtəpə və Çəkməköy; şimalda isə Bəykozdur. | |||||||
 | Üsküdar | Asiya | 529.550 | 35,34 | 33 | — | 14.984 |
| İstanbulun ən köklü yaşayış yerlərindən biri olan Üsküdar, respublikanın ilk illərində bütün Asiya tərəfini əhatə edən bölgə idi. 1926-cı ildə İstanbulun bir ilçəsinə çevrildi. Bu gün Üsküdar, 15 iyul Şəhidlər Körpüsünün keçid yolundadır. Qərbdə və şimalda Bosfor ilə, cənubda Kadıköy ilə, cənub-şərqdə Ataşəhər ilə, şərqdə Ümraniyə və şimal-şərqdə Bəykozla qonşu olur. | |||||||
 | Zeytunburnu | Avropa | 288.743 | 11,31 | 13 | — | 25.529 |
| Tarixi yarımadaya yaxın olması səbəbindən 1940-cı illərdən bəri sürətlə böyüyən Zeytinburnu 1957-ci ildə Fatih ilçəsini tərk edərək müstəqil ilçə oldu. Şərqdə Fatih, şimal-şərqdə Əyyubsultan, şimalda Bayrampaşa, şimal-qərbdə Əsənlər, qərbdə Güngörən və Bakırköy, cənubda Mərmərə dənizi ilə həmsərhəddir. | |||||||
Yerləşdiyi bölgəyə görə
Avropa tərəfi
Asiya tərəfi
Əhali
Asiya hissəsi
Avropa hissəsi
| İlçə | 1965 | 1970 | 1975 | 1980 | 1985 | 1990 | 2000 | 2007 | 2008 | 2009 | 2010 | 2011 | 2012 | 2013 | 2014 | 2015 | 2016 | 2017 | 2018 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Adalar | 15.219 | 17.600 | 13.171 | 18.232 | 14.785 | 19.413 | 17.760 | 10.460 | 14.072 | 14.341 | 14.221 | 13.883 | 14.552 | 16.166 | 16.052 | 15.623 | 14.478 | 14.907 | 16.119 | |
| Arnavutköy | — | — | — | — | — | — | — | — | 163.510 | 175.871 | 188.011 | 198.230 | 206.299 | 215.531 | 225.670 | 236.222 | 247.507 | 261.655 | 270.549 | |
| Ataşəhər | — | — | — | — | — | — | — | — | 351.046 | 361.615 | 375.208 | 387.502 | 395.758 | 405.974 | 408.986 | 419.368 | 422.513 | 423.372 | 416.318 | |
| Avcılar | — | — | — | — | — | — | 233.749 | 323.596 | 333.944 | 348.635 | 364.682 | 383.736 | 395.274 | 407.240 | 417.852 | 425.228 | 430.770 | 435.682 | 435.625 | |
| Bağçılar | — | — | — | — | — | — | 556.519 | 719.267 | 720.819 | 724.268 | 738.809 | 746.650 | 749.024 | 752.250 | 754.623 | 757.162 | 751.510 | 748.483 | 734.369 | |
| Bağçalıevlər | — | — | — | — | — | — | 478.623 | 571.711 | 571.683 | 576.799 | 590.063 | 600.900 | 600.162 | 602.931 | 599.027 | 602.040 | 598.097 | 598.454 | 594.053 | |
| Bakırköy | 168.694 | 341.743 | 568.799 | 882.505 | 1.238.342 | 1.328.276 | 208.398 | 214.821 | 214.810 | 218.352 | 219.145 | 220.663 | 221.336 | 220.974 | 221.594 | 223.248 | 222.437 | 222.370 | 222.668 | |
| Başakşəhər | — | — | — | — | — | — | — | — | 207.542 | 226.387 | 248.467 | 284.488 | 316.176 | 333.047 | 342.422 | 353.311 | 369.810 | 369.810 | 427.835 | |
| Bayrampaşa | — | — | — | — | — | 212.570 | 246.006 | 272.196 | 268.276 | 269.425 | 269.481 | 269.709 | 269.774 | 269.677 | 269.809 | 272.374 | 273.148 | 274.197 | 271.073 | |
| Beşiktaş | 107.442 | 136.105 | 174.931 | 188.117 | 204.911 | 192.210 | 190.813 | 191.513 | 185.373 | 185.054 | 184.390 | 187.053 | 186.067 | 186.570 | 188.793 | 190.033 | 189.356 | 185.447 | 181.074 | |
| Bəykoz | 67.758 | 76.385 | 92.767 | 114.812 | 136.063 | 163.786 | 210.832 | 241.833 | 243.454 | 244.137 | 246.136 | 247.284 | 246.352 | 248.056 | 248.071 | 249.727 | 250.410 | 251.087 | 246.700 | |
| Bəylikdüzü | — | — | — | — | — | — | — | — | 185.633 | 193.972 | 204.873 | 218.120 | 229.115 | 244.760 | 262.473 | 279.999 | 297.420 | 314.670 | 331.525 | |
| Bəyoğlu | 218.985 | 225.850 | 230.532 | 223.360 | 245.999 | 229.000 | 231.900 | 247.256 | 245.064 | 244.516 | 248.084 | 248.206 | 246.152 | 245.219 | 241.520 | 242.250 | 238.762 | 236.606 | 230.526 | |
| Böyükçəkməcə | — | — | — | — | — | 142.910 | 384.089 | 688.774 | 163.140 | 171.222 | 182.017 | 192.843 | 201.077 | 211.000 | 223.324 | 231.064 | 237.185 | 243.474 | 247.736 | |
| Çatalca | 62.005 | 69.523 | 71.459 | 89.057 | 117.380 | 64.241 | 81.589 | 89.158 | 62.339 | 63.277 | 62.001 | 63.379 | 63.467 | 65.811 | 67.843 | 67.329 | 68.935 | 69.057 | 72.966 | |
| Çəkməköy | — | — | — | — | — | — | — | — | 147.352 | 154.103 | 168.438 | 183.013 | 193.182 | 207.476 | 220.656 | 231.818 | 239.611 | 248.859 | 251.937 | |
| Əminönü | 137.849 | 136.997 | 122.885 | 93.324 | 93.383 | 83.444 | 55.635 | 32.557 | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | |
| Əsənlər | — | — | — | — | — | — | 380.709 | 517.235 | 464.557 | 459.980 | 461.072 | 461.382 | 458.694 | 461.621 | 458.857 | 459.983 | 457.231 | 454.569 | 444.561 | |
| Əsənyurt | — | — | — | — | — | — | — | — | 373.017 | 403.895 | 446.777 | 500.027 | 553.369 | 624.733 | 686.968 | 742.810 | 795.010 | 846.492 | 891.120 | |
| Əyyubsultan | 168.417 | 238.831 | 297.218 | 331.507 | 377.187 | 211.986 | 255.912 | 325.532 | 323.038 | 331.548 | 338.329 | 345.790 | 356.512 | 361.531 | 367.824 | 375.409 | 377.650 | 381.114 | 383.909 | |
| Fatih | 344.602 | 417.662 | 504.127 | 474.578 | 497.459 | 462.464 | 403.508 | 422.941 | 443.955 | 433.796 | 431.147 | 429.351 | 428.857 | 425.875 | 419.266 | 419.345 | 417.285 | 433.873 | 436.539 | |
| Qaziosmanpaşa | 89.538 | 125.667 | 160.949 | 219.026 | 289.841 | 393.667 | 752.389 | 1.013.048 | 460.675 | 461.230 | 474.259 | 482.553 | 488.258 | 495.006 | 498.120 | 501.546 | 499.766 | 497.959 | 487.046 | |
| Güngörən | — | — | — | — | — | — | 272.950 | 318.545 | 314.271 | 311.672 | 309.624 | 309.135 | 307.573 | 306.854 | 303.371 | 302.066 | 298.509 | 296.967 | 289.331 | |
| Kadıköy | 166.425 | 241.593 | 362.578 | 468.217 | 577.863 | 648.282 | 663.299 | 744.670 | 533.452 | 529.191 | 532.835 | 531.997 | 521.005 | 506.293 | 482.571 | 465.954 | 452.302 | 451.453 | 458.638 | |
| Kağıthanə | — | — | — | — | — | 269.042 | 345.239 | 418.229 | 415.130 | 413.797 | 416.515 | 419.865 | 421.356 | 428.755 | 432.230 | 437.942 | 439.685 | 442.694 | 437.026 | |
| Kartal | 97.803 | 168.822 | 287.105 | 413.839 | 572.546 | 611.532 | 407.865 | 541.209 | 426.748 | 426.680 | 432.199 | 440.887 | 443.293 | 447.110 | 450.498 | 457.552 | 459.298 | 463.433 | 461.155 | |
| Kiçikçəkməcə | — | — | — | — | — | 479.419 | 594.524 | 785.392 | 669.081 | 674.795 | 695.988 | 711.112 | 721.911 | 740.090 | 748.398 | 761.064 | 766.609 | 770.393 | 770.317 | |
| Maltəpə | — | — | — | — | — | — | 355.384 | 415.117 | 417.605 | 427.041 | 438.257 | 452.099 | 460.955 | 471.059 | 476.806 | 487.337 | 490.151 | 497.586 | 497.034 | |
| Pendik | — | — | — | — | — | 295.651 | 389.657 | 520.486 | 541.619 | 562.122 | 585.196 | 609.535 | 625.797 | 646.375 | 663.569 | 681.736 | 691.681 | 698.260 | 693.599 | |
| Sancaktepe | — | — | — | — | — | — | — | — | 229.093 | 241.233 | 256.442 | 267.537 | 278.998 | 304.406 | 329.788 | 354.882 | 377.047 | 402.391 | 414.143 | |
| Sarıyer | 52.445 | 67.902 | 85.262 | 117.659 | 147.503 | 171.872 | 242.543 | 276.407 | 277.372 | 278.527 | 280.802 | 287.309 | 289.959 | 335.598 | 337.681 | 344.159 | 342.753 | 344.876 | 342.503 | |
| Silivri | 35.380 | 37.443 | 40.106 | 53.032 | 55.625 | 77.599 | 108.155 | 125.364 | 124.601 | 134.660 | 138.797 | 144.781 | 150.183 | 155.923 | 161.165 | 165.084 | 170.523 | 180.524 | 187.621 | |
| Sultanbəyli | — | — | — | — | — | — | 175.700 | 272.758 | 282.026 | 286.622 | 291.063 | 298.143 | 302.388 | 309.347 | 315.022 | 321.730 | 324.709 | 329.985 | 327.798 | |
| Sultanqazi | — | — | — | — | — | — | — | — | 444.295 | 452.563 | 468.274 | 483.225 | 492.212 | 505.190 | 513.022 | 521.524 | 525.090 | 528.514 | 523.765 | |
| Şilə | 18.098 | 19.427 | 18.648 | 20.424 | 19.310 | 25.372 | 32.447 | 25.169 | 28.571 | 28.325 | 28.119 | 28.847 | 30.218 | 31.718 | 32.823 | 33.477 | 34.241 | 35.131 | 36.516 | |
| Şişli | 268.143 | 365.621 | 440.572 | 467.685 | 526.526 | 250.478 | 270.674 | 314.684 | 312.666 | 316.058 | 317.337 | 320.763 | 318.217 | 274.420 | 272.380 | 274.017 | 272.803 | 274.196 | 274.289 | |
| Tuzla | — | — | — | — | — | — | 123.225 | 165.239 | 170.453 | 181.658 | 185.819 | 197.230 | 197.657 | 208.807 | 221.620 | 234.372 | 242.232 | 252.923 | 255.468 | |
| Ümraniyyə | — | — | — | — | — | 301.257 | 605.855 | 897.260 | 553.935 | 573.265 | 603.431 | 631.603 | 645.238 | 660.125 | 674.131 | 688.347 | 694.158 | 699.901 | 690.193 | |
| Üsküdar | 135.056 | 171.267 | 254.895 | 366.186 | 490.185 | 395.623 | 495.118 | 582.666 | 524.889 | 524.379 | 526.947 | 532.182 | 535.916 | 534.636 | 534.970 | 540.617 | 535.537 | 533.570 | 529.145 | |
| Yalova | 37.090 | 42.689 | 55.036 | 75.787 | 90.228 | 113.417 | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | — | |
| Zeytunburnu | 102.874 | 117.905 | 123.548 | 124.543 | 147.849 | 165.679 | 247.669 | 288.743 | 288.058 | 290.147 | 292.430 | 293.228 | 292.407 | 292.313 | 287.223 | 289.685 | 287.897 | 287.378 | 284.935 | |
| Ümumi | 2.293.823 | 3.019.032 | 3.904.588 | 4.741.890 | 5.842.985 | 7.309.190 | 10.018.735 | 12.573.836 | 12.697.164 | 12.915.158 | 13.255.685 | 13.624.240 | 13.854.740 | 14.160.467 | 14.377.018 | 14.657.434 | 14.804.116 | 15.029.231 | 15.067.724 |
Mövcud əhali sayı
İstanbul şəhər əhalisi: 15,519,267 (2019-cu ilin sonu). Şəhərin sahəsi 5.461 km2-dır. Vilayətdə hər km2-a 2.842 nəfər düşür. (Ən yüksək sıxlığı olan rayon 41.349 nəfərlə Güngörəndir)
Şəhərdə illik əhalinin artım tempi 3,00% olmuşdur. Ən çox böyümə sürəti olan ilçə Başakşəhər (7.58%), ən çox əhalinin azaldığı ilçə isə Adalar (-5.47%) olmuşdur.
TÜİK-in 4 fevral 2020 tarixindəki məlumatına görə şəhərdə 39 ilçə və bələdiyyə, bu bələdiyyələrdə isə ümumilikdə 964 məhəllə yer almışdır.
| 2019-cu ilin sonunda İstanbul şəhərinin və ilçələrinin məskunlaşması və əhalisi haqqında çoxsaylı məlumatlar | |||||||
| İlçə | Əhali (2018) | Əhali (2019) | Nisbət | Artım (%) | Məhəllələr | Sahəsi (km2) | Sıxlıq |
| Adalar | 16.119 | 15.238 | -881 | -5,47 | 5 | 11 | 1.385 |
| Arnavutköy | 270.549 | 282.488 | 11.939 | 4,41 | 38 | 453 | 624 |
| Ataşəhər | 416.318 | 425.094 | 8.776 | 2,11 | 17 | 25 | 17.004 |
| Avcılar | 435.625 | 448.882 | 13.257 | 3,04 | 10 | 50 | 8.978 |
| Bağçılar | 734.369 | 745.125 | 10.756 | 1,46 | 22 | 23 | 32.397 |
| Bağçalıevlər | 594.053 | 611.059 | 17.006 | 2,86 | 11 | 17 | 35.945 |
| Bakırköy | 222.668 | 229.239 | 6.571 | 2,95 | 15 | 29 | 7.905 |
| Başakşəhər | 427.835 | 460.259 | 32.424 | 7,58 | 11 | 107 | 4.301 |
| Bayrampaşa | 271.073 | 274.735 | 3.662 | 1,35 | 11 | 9 | 30.526 |
| Beşiktaş | 181.074 | 182.649 | 1.575 | 0,87 | 23 | 18 | 10.147 |
| Bəykoz | 246.700 | 248.260 | 1.560 | 0,63 | 45 | 310 | 801 |
| Bəylikdüzü | 331.525 | 352.412 | 20.887 | 6,30 | 11 | 39 | 9.036 |
| Bəyoğlu | 230.526 | 233.323 | 2.797 | 1,21 | 45 | 9 | 25.925 |
| Böyükçəkməcə | 247.736 | 254.103 | 6.367 | 2,57 | 24 | 173 | 1.469 |
| Çatalca | 72.966 | 73.718 | 752 | 1,03 | 39 | 1142 | 65 |
| Çəkməköy | 251.937 | 264.508 | 12.571 | 4,99 | 21 | 152 | 1.740 |
| Əsənlər | 444.561 | 450.344 | 5.783 | 1,30 | 16 | 19 | 23.702 |
| Əsənyurd | 891.120 | 954.579 | 63.459 | 7,12 | 43 | 43 | 22.200 |
| Əyyubsultan | 383.909 | 400.513 | 16.604 | 4,32 | 28 | 228 | 1.757 |
| Fatih | 436.539 | 443.090 | 6.551 | 1,50 | 57 | 15 | 29.539 |
| Qaziosmanpaşa | 487.046 | 491.962 | 4.916 | 1,01 | 16 | 12 | 40.997 |
| Güngörən | 289.331 | 289.441 | 110 | 0,04 | 11 | 7 | 41.349 |
| Kadıköy | 458.638 | 482.713 | 24.075 | 5,25 | 21 | 25 | 19.309 |
| Kağıthanə | 437.026 | 448.025 | 10.999 | 2,52 | 19 | 15 | 29.868 |
| Kartal | 461.155 | 470.676 | 9.521 | 2,06 | 20 | 38 | 12.386 |
| Kiçikçəkməcə | 770.317 | 792.821 | 22.504 | 2,92 | 21 | 44 | 18.019 |
| Maltəpə | 497.034 | 513.316 | 16.282 | 3,28 | 18 | 53 | 9.685 |
| Pendik | 693.599 | 711.894 | 18.295 | 2,64 | 36 | 190 | 3.747 |
| Sancaqtəpə | 414.143 | 436.733 | 22.590 | 5,45 | 19 | 63 | 6.932 |
| Sarıyer | 342.503 | 347.214 | 4.711 | 1,38 | 38 | 177 | 1.962 |
| Silivri | 187.621 | 193.680 | 6.059 | 3,23 | 35 | 858 | 226 |
| Sultanbəyli | 327.798 | 336.021 | 8.223 | 2,51 | 15 | 29 | 11.587 |
| Sultanqazi | 523.765 | 534.565 | 10.800 | 2,06 | 15 | 37 | 14.448 |
| Şilə | 36.516 | 37.692 | 1.176 | 3,22 | 62 | 800 | 47 |
| Şişli | 274.289 | 279.817 | 5.528 | 2,02 | 25 | 10 | 27.982 |
| Tuzla | 255.468 | 267.400 | 11.932 | 4,67 | 17 | 138 | 1.938 |
| Ümraniyyə | 690.193 | 710.280 | 20.087 | 2,91 | 38 | 46 | 15.441 |
| Üsküdar | 529.145 | 531.825 | 2.680 | 0,51 | 33 | 35 | 15.195 |
| Zeytunburnu | 284.935 | 293.574 | 8.639 | 3,03 | 13 | 12 | 24.465 |
| İSTANBUL | 15.067.724 | 15.519.267 | 451.543 | 3,00 | 964 | 5461 | 2.842 |
İstinadlar
- "İstanbulun yeni haritası". ibb.istanbul. 4 mart 2016. Archived from the original on 2016-03-04. İstifadə tarixi: 2020-03-04.
- "Yeni ilçelerin listesi 2008". ibb.istanbul. 5 mart 2016. Archived from the original on 2016-03-05. İstifadə tarixi: 4 mart 2020.
Həmçinin bax
 | |
|---|---|
| İdarəetmə | |
| Tarix |
|
| Coğrafiya |
|
| İqtisadiyyat |
|
| Nəqliyyat |
|
| Siyahılar |
|
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.