İranda COVID-19 pandemiyası

Lua xətası: not enough memory.Lua xətası: not enough memory.

İranda COVID-19 pandemiyası
Təsdiqlənmiş hallar 10–99   Təsdiqlənmiş hallar 100–499   Təsdiqlənmiş hallar 500–999   Təsdiqlənmiş hallars 1,000–9,999   Təsdiqlənmiş hallar 10,000+ Sonuncu dəfə 9 may 2020-ci ildə yenilənib
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İrandakı COVID-19 pandemiyası ağır kəskin tənəffüs sindromu coronavirus 2-nin (SARS-CoV-2) səbəb olduğu 2019-cu il (COVID-19) koronavirus xəstəliyinin davam edən pandemiyasının bir hissəsidir. 19 fevral 2020-ci ildə İran Qumda[1] ilk təsdiqlənmiş yoluxma hallarını bildirdi. Virusun ölkəyə Çinə səfər etmiş Qumlu bir tacir tərəfindən gətirildiyi bildirildi.[2]

Koronavirusa cavab olaraq hökumət ictimai tədbirləri və cümə namazlarını ləğv etdi; məktəblər, universitetlər, ticarət mərkəzləri, bazarlar və müqəddəs ziyarətgahlar bağlandı; və bayram şənliklərini qadağan etdi.[3][4] Ailələrə və müəssisələrə kömək etmək üçün iqtisadi tədbirlər də elan edildi və pandemiya hökuməti Beynəlxalq Valyuta Fondundan beş milyard ABŞ dolları məbləğində təcili kredit üçün görünməmiş bir müraciət etməyə məcbur etdi.[5] Hökumət əvvəlcə bütün şəhərləri və rayonları karantinə almaq planlarını rədd etdi və hökumətin səyahətləri məhdudlaşdırmaq niyyətinə baxmayaraq, Novruz bayramı ərəfəsində şəhərlər arasında sıx nəqliyyat davam etdi. Hökumət daha sonra yeni halların sayının artmasından sonra şəhərlərarası səyahətləri qadağan etdiyini açıqladı.[4][6] Aprel ayından başlayaraq hökumət məhdudiyyətləri tədricən yumşaltdı. Yeni halların sayı mayın 2-də minimum səviyyəyə düşdü, lakin məhdudiyyətlər yüngülləşdikcə may ayında yenidən artdı, yeni hadisələrin pik nöqtəsi 4 iyunda,[7] ölümlərin sayında yeni zirvələr iyulda qeydə alındı.[8] Artımlara baxmayaraq, İran hökuməti iqtisadiyyatı açıq saxlamaqdan başqa çarəsinin olmadığını bildirdi;[9] İran iqtisadiyyatı artıq ABŞ sanksiyalarından təsirlənmişdi və 2020-ci ilin iyun ayına qədər onun ÜDM-i COVID-19 pandemiyası səbəbindən daha 15% azaldı.[10]

COVID-19 ölümlərinin sayına dair bəzi mənbələrdə təxminlər hökumət mənbələrindən daha yüksəkdir,[11][12][13][14] İranın Xalq Mücahidləri ölənlərin sayının daha çox olduğunu iddia edir.[15] Sızan məlumatlar göstərir ki, 20 İyul tarixinə qədər 42,000 nəfər COVID-19 simptomları ilə öldü, bu tarix bildirilən 14,405 idi.[16] Hökumət həmçinin ört-basdır etməkdə, senzurada və yanlış idarəçilikdə ittiham olunub.[2][17][18][19] Bununla belə, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı İranın bildirdiyi rəqəmlərlə bağlı problem görmədiyini deyir, baxmayaraq ki, ÜST rəsmisi daha sonra ilk aylardakı məhdud testlər səbəbindən İranda bildirilən halların sayının daha çox sınaq keçirilənə qədər real xəstələrin yalnız 20% -ni təşkil edə biləcəyini söylədi.[20] Daha sonra may ayında halların sayının artması İran hökuməti tərəfindən aparılan testlərin artması ilə əlaqələndirildi.[21] Rəsmi halların sayı 200,000-i ötdü, 2020-ci ilin iyun ayına qədər 10,000-dən çox ölüm qeydə alındı.[22] Lakin prezident Ruhani hesab edir ki, 25 milyon insan 2020-ci ilin iyul ayına qədər yoluxmuş ola bilər ki, bu da rəsmi rəqəmdən xeyli çoxdur.[23] İranda təsdiqlənmiş COVID-19 hadisələri iyulun ortalarına qədər Orta Şərq və Şimali Afrika bölgəsindəki bütün hadisələrin dörddə birini təşkil edir.[24]