Çuvaşıstan

Çuvaşıstan, Çuvaşıstan Respublikası, Çuvaşiya, Çuvaşiya Respublikası (rus. Чувашская республика, çuvaş Чăваш Республики) — Rusiya Federasiyası subyektlərindən biri. Paytaxtı Çeboksarı şəhəridir.

Çuvaşıstan
Чувашская Республика
Чăваш Республики
Bayraq[d] Gerb[d]
Bayraq[d] Gerb[d]

55°27′33″ şm. e. 47°05′46″ ş. u.
Ölkə
İnzibati mərkəz Çeboksarı
Prezident Oleq Nikolayev
Tarixi və coğrafiyası
Yaradılıb 13 fevral 1992
Sahəsi
  • 18.300 ± 1 km²
Saat qurşağı
  • Moskva vaxtı[d]
Əhalisi
Əhalisi
  • 1.207.875 nəf. (1 yanvar 2021)
Rəqəmsal identifikatorlar
ISO kodu RU-CU
Avtomobil nömrəsi 21, 121
Rəsmi sayt
Çuvaşıstan xəritədə
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Tarixi

Çuvaşıstan ərazisi 1551-ci ildə Rus imperiyası tərəfindən işğal edilib. O dövrdən başlayaraq çar hökumətinin müstəmləkə siyasəti çuvaş xalqını acınacaqlı hala salıb. Ən məhsuldar torpaqları əllərindən alınıb və xristianlığı qəbul etməyə məcbur olmuşlar.

Coğrafiya

Respublikanın ərazisi 18.3 min kvadrat kilometrdir .[1]

Çuvaş Respublikası Volqa-Ural regionunda yerləşir. Paytaxtı Çeboksarı şəhəridir. Rusiya Federasiyasının tərkibindədir. Rəsmi dili çuvaş və rus dilidir. Çuvaş dili türk dil ailəsinə aiddir.

Əhali

2002-ci il siyahıya almasına əsasən Çuvaşiya Respublikasının 1.313.754 nəfər əhalisi var .[2]

Çuvaşlar fin-uqor qəbilələrinə qarışaraq digər türk dillərindən fərqlənir. Qonşu tatar və başqırdlardan fərqli olaraq çuvaşlar xristian dininə etiqad edirlər.

Milli tərkibi
1939[3]
nəfər		 %1959[4]
nəfər		 %1989[5]
nəfər		 %2002[6]
nəfər		% cəmi2010[7][8]
nəfər		% cəmi
Cəmi1076810100,00 %1097859100,00 %1338023100,00 %1313754100,00 %1251619100,00 %
Çuvaşlar77720272,18 %77035170,17 %90692267,78 %88926867,69 %81475065,10 %
Ruslar24138622,42 %26369224,02 %35712026,69 %34851526,53 %32327425,83 %
Tatarlar290072,69 %313572,86 %356892,67 %363792,77 %342142,73 %
Mordvalar225122,09 %238632,17 %186861,40 %159931,22 %130141,04 %
Ukraynalılar36290,34 %38370,35 %73020,55 %64220,49 %47070,38 %
Marilər3970,04 %7550,07 %37990,28 %35420,27 %36480,29 %
Beloruslar6480,06 %11130,10 %21980,16 %18810,14 %14170,11 %
Ermənilər1080,01 %1423180,02 %12610,10 %12900,10 %
Azərbaycanlılar410,00 %1814220,03 %8570,07 %8910,07 %
Taciklər90,00 %1350,01 %3830,03 %6440,05 %
Qaraçılar420,00 %580,01 %4520,03 %7010,05 %6020,05 %
Özbəklər470,00 %1292100,02 %3560,03 %5650,05 %
Moldavanlar150,00 %680,01 %2500,02 %3590,03 %4610,04 %
Almanlar3220,03 %2910,03 %3760,03 %5200,04 %4040,03 %
Udmurtlar660,01 %760,01 %5580,04 %4530,03 %3320,03 %
Yəhudilər5450,05 %10030,09 %6900,05 %3930,03 %3170,03 %
Başqırdlar530,00 %2800,02 %3180,02 %2950,02 %
Gürcülər1000,01 %1080,01 %1510,01 %4050,03 %2400,02 %
Qazaxlar840,01 %670,01 %1940,01 %2400,02 %1900,02 %
Yunanlar160,00 %1990,01 %2000,02 %1660,01 %
başqalar5130,05 %7520,07 %20610,15 %18540,14 %21290,17 %
milliyətini göstərdi107674299,99 %1097843100,00 %1338012100,00 %131030099,74 %120355096,16 %
milliyətini göstərmədi680,01 %160,00 %110,00 %34540,26 %480693,84 %

Rayonları
Çuvaşıstan Respublikası

Şəhərləri
  • Çeboksarı, Şubaşkar — 440.621 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[9]
  • Novoçeboksarsk, Yeni Şubaşkar — 125.857 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[10]
  • Kanaş — 50.593 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[11]
  • Alatır — 43.161 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[12]
  • Şumerlya, Şümürlü — 36.239 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[13]
  • Kozlovka — 13.054 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[14]
  • Tsivilsk, Çoyul — 12.967 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[15]
  • Yadrin, Yədirnə — 10.573 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[16]
  • Mariya Posadı — 10.273 nəfər (2002-ci il siyahıya almasına əsasən)[17]

İstinadlar
  1. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  2. "Население по национальности по субъектам Российской Федерации (XLS). Проверено 4 мая 2009". 2006-11-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  3. "Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1939 года. Национальный состав населения по регионам России: Чувашская АССР". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-12.
  4. "Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1959 года. Национальный состав населения по регионам России: Чувашская АССР". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-12.
  5. "Демоскоп. Всесоюзная перепись населения 1989 года. Национальный состав населения по регионам России: Чувашская АССР". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-12.
  6. Всероссийская перепись населения 2002 года Arxivləşdirilib 2013-04-21 at the Wayback Machine: Население по национальности и владению русским языком по субъектам РФ Arxivləşdirilib 2006-11-04 at the Wayback Machine
  7. "Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года". 2020-04-30 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-05-12.
  8. Всероссийская перепись населения 2010 года. Официальные итоги с расширенными перечнями по национальному составу населения и по регионам. Arxivləşdirilib 2021-12-09 at the Wayback Machine: см. Arxivləşdirilib 2012-10-18 at the Wayback Machine
  9. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-13.
  10. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  11. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  12. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  13. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  14. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  15. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  16. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.
  17. "RussiaOutdoors - Путешествия по России". 2022-03-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-06-14.

Xarici keçidlər
Vikianbarda Çuvaşıstan ilə əlaqəli mediafayllar var.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.