Çexiya Sosial Demokrat Partiyası
Çexiya Sosial Demokrat Partiyası (çex. Česká strana sociálně demokratická — ČSSD) — Çexiyanın sağ mərkəzçi, sosial-demokrat[3][4] partiyasıdır. Ölkənin əsas partiyalarından biridir.
 | |
| Quruluş tarixi | 1878 |
| Baş qərargah | |
| İdeologiya | sosial-demokratiya |
| Üzvlüyü | |
| Saytı | cssd.cz |
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Tarixi
Partiya 7 aprel 1878-ci ildə Avstriya sosial-demokrat partiyasının bir bölməsi kimi fəaliyyətə başlayır. 1893-ci ilin dekabrında isə müstəqil orqan kimi fəaliyyətini davam etdirir.
1918-1938-ci illər ərazində partiya Çexslovakiya sosial-demokrat işçi partiyası adı ilə fəaliyyətini davam etdirir. 1938-41 illər ərazidə isə partiyanın adı Milli əmək pаrtiyası olur.
1945-ci ildən partiya yenidən «Çexslovakiya sosial-demokratlar» adı təşkil olunur. Onla Çexslovakiya milli cəbhəsinə daxil olurlar. 1946-cı il parlament seçkilərində partiya səslərin 12,05 % toplayaraq parlamentdə 37 yer qazanır. 27 iyun 1948-ci ildə partiya ləğv edilir. Bununla belə xaricdə mühacir şəkildə fəaliyyətini davam etdirurdi.
Müasir tarix
24-25 mart 1990-ci ildə «Məxməri inqilab» zamanı partiya yenidən təşkil olunur. 1993-cü ildə isə Çexiya və Slovskiyanın ayrılmasından sonra müasir ismini alır. Son dönəklərdə partiyanın 5 baş-naziri olmuşdur: Miloş Zeman, Vladimir Şpidla, Stanislav Qrocc, İrjı Proubek, Boquslav Sobotka.
1998-2006-ci illərdə Çexiyanın hakim psrtiyası olmuşdur. 2010-cu ildə parlament seçgilərində qalib gəlsədə hökuməti formalaşdıra bilməmişdir. 18 mart 2011 ildə partiyanən sədri Boquslav Sobotka seçilir.
2013-ci il parlament seçkilərində qalib gəlmişlər. 17 yanvar 2014-cü ildə üç partiya ilə kolalision hökumət qurmuşlar. 17 kabinet üzvündən 8 sosial-demokratlardandır. Ölknin baş naziri isə Boquslav Sobotkadır.
1990-cı illərdən sonrakı seçilərdə iştirakı
| İl | Seçkilər | % | Yer | Δ |
|---|---|---|---|---|
| 1990 | Çexslovakiya deputatlar palatası | 3,84 | 0 | ilk dəfə |
| 1990 | Çexslovakiya milli palatası | 4,17 | 0 | ilk dəfə |
| 1990 | Çex milli qurultayı | 4,17 | 0 | ilk dəfə |
| 1992 | Çexslovakiya deputatlar palatası | 7,67 | 10 | ⬆ 10 |
| 1992 | Çexslovakiya deputatlar palatası | 6,8 | 6 | ⬆ 6 |
| 1992 | Çex milli qurultayı | 6,53 | 16 | ⬆ 16 |
| 1996-ci il Çexiya parlament seçkiləri. | Deputalar palatası | 26,44 | 61 | ⬆ 45 |
| 1996 | Senat | 25 | ilk dəfə | |
| 1998-ci il Çexiya parlament seçkiləri. | Deputatlar palatası | 32,31 | 74 | ⬆ 13 |
| 1998 | Senat | 23 | ⬇ 2 | |
| 2000 | Senat | 15 | ⬇ 8 | |
| 2002-ci il Çexiya parlament seçkiləri. | Deputatlar palatası | 30,2 | 70 | ⬇ 4 |
| 2002 | Senat | 11 | ⬇ 4 | |
| 2004 | Senat | 7 | ⬇ 4 | |
| 2004-cü il Çexiyada Avropa parlamentinə seçkiləri. | Avroparlament | 8,78 | 2 | ilk dəfə |
| 2006-cı il Çexiya parlament seçkiləri. | Deputatlar palatası | 32,32 | 74 | ⬆ 4 |
| 2006 | Senat | 13 | ⬆ 6 | |
| 2008 | Senat | 23 | ⬆ 10 | |
| 2009-cu il Çexiyada Avropa parlamentinə seçkiləri. | Avroparlament | 22,39 | 7 | ⬆ 5 |
| [[2010 | Deputatlar palatası | 22,08 | 56 | ⬇ 18 |
| 2010-cu il senat seçkiləri. | Senat | 41 | ⬆ 18 | |
| 2012-ci il senat seçkiləri. | Senat | 40,3 | 13 | ⬆ 8 |
| 2013-cü il Çexiya parlament seçkiləri. | Deputalar palatası | 20,45 | 50 | ⬇ 6 |
1990-cı ildən etibarən partiyanın sədrləri
- İrji Qorak (1990-1993)
- Miloş Zeman (1993-2001)
- Vladimir Şpidla (2001-2004)
- Stani Гросс (2004-2005)
- Boquslav Sobotka (2005-2006)
- İrji Parobek (2006-2010)
- Boquslav Sobotka (18.3.2011 - )
Təşkilatı quruluşu
Partiyanın ali orqanı syezddir. Syezdlər arasında içra komitəsi qərarlaşır. Əsas nəzarət orqanı Mərkəzi nəzarət komisiyasıdır.
İstinadlar
- Administrativní registr ekonomických subjektů.
- http://www.socialistinternational.org/viewArticle.cfm?ArticlePageID=931.
- Paul G. Lewis. Political Parties in Post-Communist Eastern Europe. Routledge. 2000. 51–. ISBN 978-0-415-20182-7. 1 January 2014 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 6 February 2013.
- Dimitri Almeida. The Impact of European Integration on Political Parties: Beyond the Permissive Consensus. CRC Press. 27 April 2012. 71–. ISBN 978-1-136-34039-0. 4 October 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 14 July 2013.