Çəki
Cyprinus (lat. Cyprinus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin çəkikimilər dəstəsinin çəkilər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
| Çəki | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Elmi təsnifat | ||||||||||
|
Domen: Ranqsız: Amorphea Ranqsız: Obazoa Ranqsız: Opisthokonta Ranqsız: Holozoa Ranqsız: Aləm: Yarımaləm: Klad: ParaHoxozoa Klad: Nephrozoa Tipüstü: Tip: Klad: Olfactores Yarımtip: İnfratip: Klad: Eugnathostomata Klad: Teleostomi Sinifüstü: Sinif: Ranqsız: Actinopteri Yarımsinif: Neopterygii İnfrasinif: Dəstəüstü: Ostariophysi Ranqsız: Otophysi Ranqsız: Cypriniphysae Dəstə: Fəsiləüstü: Cyprinoidea Fəsilə: Yarımfəsilə: Cyprininae Cins: Çəki |
||||||||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||||||||
| ||||||||||
Cinsə daxil olan növlərin böyük əksəriyyəti Çinin cənubu və Cənub-Şərqi Asiyada yayılmışdır. Cinsə daxil olan iki növ xüsusi ilə seçilir. Onlardan birincisi Adi çəki və ya karp olaraq adlandırılır. Onların arealı iki hissədən ibarətdir:Qara, Xəzər və Aral dənizləri və Uzaq Şərq regionları[2]. Bu növ Şimali Amerika, Avstraliya və Avrasiyanın müxtəlif ərazilərinə köçürülmüşdür. İkincisi isə gümüşü karp 1970-ci illərdə Balxaş gölündən ABŞ və Kanadaya aparılmışdır. Sümüklərin bolluğu səbəbiylə amerikalılar onu yemirlər və təbii düşmənləri də az olduğundan sayları sürətlə çoxalır. Böyük Göllərdəki gümüşü karplar yerli balıqları məhv etməsi təhlükəsi törətdiyindən çaylarda elektrikli sədlər qoyuluir[3][4][5].
Növləri
Cinsə ümumilikdə 27 növ daxildir[6]:
- Cyprinus acutidorsalis
- Cyprinus barbatus
- Cyprinus carpio — Adi çəki
- Karp — evcilləşdirilmiş
- Cyprinus centralus
- Cyprinus chilia
- Cyprinus cocsa
- Cyprinus dai
- Cyprinus daliensis
- Cyprinus exophthalmus — Vyetnam sazanı
- Cyprinus fuxianensis
- Cyprinus hyperdorsalis
- Cyprinus ilishaestomus
- Cyprinus intha
- Cyprinus longipectoralis
- Cyprinus longzhouensis
- Cyprinus mahuensis
- Cyprinus megalophthalmus
- Cyprinus micristius
- Cyprinus multitaeniata
- Cyprinus pellegrini
- Cyprinus qionghaiensis
- Cyprinus rubrofuscus
- Cyprinus yilongensis
- Cyprinus yunnanensis — Çin sazanı
İstinadlar
- Integrated Taxonomic Information System (ing.). 2005.
- "Позвоночные животные России: сазан, обыкновенный карп". 2020-07-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-05-18.
- "ABŞ və Kanadada Balxaş karpı terror əsdirir". 2014-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-18.
- "Балхашский карп терроризирует Америку". 2016-03-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-18.
- "Серебристый карп, завезенный из Казахстана, распространился в водных артериях Нового Света с беспрецедентным размахом". 2014-05-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-18.
- Valid Name