Yémeda
Alministración
País	España
Autonomía	Castiella-La Mancha
Provincia	provincia de Cuenca
Tipu d'entidá	conceyu d'España
Alcalde de Yémeda (es)	Manuel Martínez Escribano
Nome oficial	Yémeda (es)[1]
Códigu postal	16...
Xeografía
Coordenaes	39°45′46″N 1°43′21″W / 39.7629°N 1.7224°O / 39.7629; -1.7224
Yémeda Yémeda (España)
Superficie	29 km²
Altitú	868 m
Llenda con	Monteagudo de las Salinas, Arguisuelas, Cardenete, Víllora, Enguídanos y Paracuellos
Demografía
Población	19 hab. (2023) - 13 homes (2019) - 8 muyeres (2019)
Porcentaxe	0% de provincia de Cuenca 0% de Castiella-La Mancha 0% de España
Densidá	0,66 hab/km²
Más información
Estaya horaria	UTC+01:00

Yémeda ye un conceyu español de la provincia de Cuenca, na comunidá autónoma de Castiella-La Mancha. Tien un área de 29,08 km² con una población de 23 habitantes (INE 2015) y una densidá de 0,93 hab/km².

Demografía

Nesti conceyu ye destacable tantu la so estación de tren abandonada como'l so balneariu, tamién abandonáu.

Historia

Los datos que darréu apurrimos fueron llograos del llibru de Pueblos y Monumentos, Serranía Baxa Conquense, de Miguel Romero Saiz, de 1998.

“Mui cerca del ríu Guadazaón y bien regáu por manantiales, una rica güerta foi yá cultivada polos romanos. Ente Yémeda y Cardenete habría qu'asitiar la casona de Valebonga, yá que equí van cumplise los setenta quilómetros que señala l'itinerariu de Antonino dende Ad Putea (40 milles). Tal Casona, del Itinerariu Antonino A-31 taría asitiada n'el mesmu Balneariu, en qu'hai agües termales naturales y onde, según autores como Mañanes y Caamaño, son frecuente establecer casones romanes. Les agües son escelentes y la so composición: “agües sulfurado-cálciques fríes con un caudal de 18 llitros y temperatura de 17º, indicaes pa dermatosis Por tanto, el que pase pequí la vía romana, xunto al llugar llamáu Sargal, Confirmaría lo qu'asocede en Galicia onde cinco de les casones son termes, daqué avezada ente los romanos.

Mientres la dominación musulmana, apoderaron la zona los castiellos de Serreilla, Santa Cruz y Mira. L'entamu de Moya empezó con poblar realizada por Alfonsu VIII en 1210 dempués que Pedru II d'Aragón conquistara El Cuervo, Ademuz y Serreilla. Nada puede dicise sobre Moya antes d'esta fecha, sacantes que sobre el monte atopáronse dellos restos prehistóricos, nunca restos árabes.

A partir d'esi momentu, nun apaez la fortaleza de Yémeda en nenguna cita histórica, anque sí la so población que como aldega del marquesáu algama unos cuarenta habitantes, dedicaos a xeres agrícoles.

Mientres les revueltes comuñeres de 1520, el marqués D. Juan de Cabrera, va castigar con severidá les poblaciones de Cardenete, Yémeda y Víllora, por participar nel conflictu.

Según Pascual Madoz: Yémeda en 1850 ye aldega con conceyu que pertenez al partíu xudicial de Cañete. Consta de 17 casa de probe construcción y cultiva unes 300 fanegas de mediana calidá. Tien ilesia aneja a la Víllora y viven unes 60 almes.”

Estructura urbana

El nucleu Urbanu de Yémeda tien forma más o menos cuadrada. La superficie total d'esta contorna ye de 3.22 has. Ye razonable pensar que'l desenvolvimientu urbanu'l conceyu xenerar a partir de l'actual Plaza na que s'atopa la ilesia. Podemos reparar que'l conceyu de Yémeda, tien una serie de cais que circunvalan la llocalidá d'unos 600 m aproximao y qu'apurre la comunicación al restu de cais. Polo xeneral el conceyu de Yémeda, cuenta en toles sos cais con rimaes bien nidies norte-sur.

El trazáu de les cais ye rectu y les sos tresversales tienen una direición práuticamente perpendicular a les anteriores lo que supón una morfoloxía urbana bien fayadiza y actual. Les cais principales disponen d'un anchor apreciable, mayor de 6 metros; circunstancia non tan frecuente en munchos de la zona.

L'arquiteutura ye la tradicional d'esta contorna, predomina la construcción nuna planta y son menos abondoses les construcciones que se desenvuelven en dos altures. Nun detectemos construcciones en tres altures, nin otres per debaxo de la rasante de la cai.

Anguaño'l pueblu ta bastante remozado en cuanto al estáu de caltenimientu de les sos construcciones, tal que se manifiesta na mayoría de les sos fachaes, respetándose'l so estilu rural. La trama urbana componer de les siguientes cais: Cai Carretera, que se desenvuelve sobre la carretera CUV-5042. Cai de riba, ye la cai que cierra la circunvalación pel norte, amás de cerrar la mazana. Cai Nueva, desenvolver de norte a sur, na zona este del conceyu y continua cerrando la circunvalación pela parte sur, hasta enllazar cola cai la carretera. Cai Embaxo, desenvolver dende la cai Nueva, hasta llegar a callar Plaza Pública. Calle Plaza Pública, que permanez na zona oeste y sur de la ilesia del conceyu. Cai de la Ilesia, atópase na parte derecha de la ilesia, dende la cai de riba, hasta la calle Plaza Pública.

Puede apreciase el trazáu de la carretera CUV-5042, perteneciente a la Excelentísima Diputación de Cuenca, que crucia'l términu municipal de Yémeda, pasando pola mesma llocalidá y que la carretera CM-2109 xunir cola carretera CUV-5043. La carretera CUV-5014, que xune la llocalidá de Cardenete cola de Enguidanos, tien un pequeñu tramu que se describe dientro del términu municipal de Yémeda.

Morfoloxía y tipolofía edificatorias

Polo xeneral les edificaciones de Yémeda respuenden a una tipoloxía edificatoria d'alliniación de fachaes los viales y mazana zarrada. Los altores d'edificación lleguen a algamar un máximu de dos plantes en dellos casos, anque predominen les d'un solu altor. El tamañu mediu de les mazanes ta bastante equilibráu y proporcionáu y la trama urbana compón una retícula con interseiciones llimpies, anque esisten dellos safazos o rellabicos qu'alterien la mesma.

Nun s'aprecia na so configuración nengún tipu de segregación por razones de nivel social o económicu, pudiéndonos atopar con viviendes de mayor calidá xunto a otres en francu estáu de deterioru. Tampoco apreciamos distintes tipoloxíes urbanes por barrios, nin distintos estaos de caltenimientu por zones, de forma manifiesta.

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Yémeda .

• Yémeda n'OpenStreetMap.