Xeografía de Malta | ||
---|---|---|
Llocalización | ||
Continente | Europa | |
Rexón | Europa meridional | |
Carauterístiques xeográfiques | ||
Superficie | 316 km² | |
316 km² (tierra) | ||
0 km² (agua) | ||
Llinia de costa | 196,8 km (escluyíos 56,01 km de la islla de Gozo) | |
Puntos estremos | ||
Puntu más baxu | (Mar Mediterraneu) 0 m | |
Puntu más altu | 253 m (Ta'Dmejrek, cerca de Dingli) | |
• Plataforma continental | 200 m | |
• Zona económica esclusiva | 25 m.n. | |
• Mar territorial | 12 m.n. | |
[editar datos en Wikidata] |
Malta (nome llocal, Repubblika ta' Malta) ye un estáu d'Europa meridional, formáu por un conxuntu d'islles nel centru del mar Mediterraneu, a unos 90 km de Sicilia (Italia). Atópase na llende de la Placa Africana, mui cerca de la Euroasiática. Componer les islles de Malta, que ye la mayor de toes, Gozo y Comino (Malta, Għawdex y Kemmuna, respeutivamente en maltés), y los castros de Cominetto y Filfola. Tamién hai islles menores como les Islles de San Pablo.
Xeografía física
Relieve
La so estensión ye de 900.000 km² km², de los que 246 corresponder cola isla principal. El archipiélagu ta formáu por restos de cadenes montascoses caliares. Nun tien grandes montes, pero sí un relieve accidentáu y con abondosos fenómenos cársticos. El so puntu más altu ye'l monte Ta'Dmejrek, con 253 msnm, cerca del continente de Dingli. Les sos coordenaes son 35°50′56″N 14°23′49″E / 35.84889°N 14.39694°E. La islla ta constituyida por una serie de campos y terraces en llombes baxes.
Ríos y mariñes
Nun tien grandes ríos na so superficie, polo que l'agua potable estrayer de corrientes soterrañes. Mientres la dómina de grandes agües fórmense dellos regueros. Esisten na islla dellos cursos d'agua que cunten con agua duce mientres tol añu, como por casu Baħrixa, l-Intaħleb y San Martín. En Gozo puede atopase agua corriente nel valle de Lunzjata.
La mariña ye predresa y alta, alternando cantiles, badees y cales, sobremanera na islla de Malta. Esti tipu de mariña recortada fixo mientres sieglos a Malta un llugar aparente pal abellugu de navegantes y refuerza el so valor estratéxicu. Coles mesmes, esisten gran cantidá de sableres de sable finu, destacando nesti sentíu la islla de Gozo.
Amás de los cinco islles principales del archipiélagu, cabo mentar otres que nun tienen habitantes permanentes: Isla Manoel (la cual ta xunida por una ponte a la ciudá de Gżroxura), les Islles de San Pablo, Delmarva, Halfa, Tac-Cawl, Ta`Fraben. Y hai una serie de peñones llamaos "roques": Roca Fungus (en maltés Il-Ġebla tal-Ġeneral), Roca Barbaganni, Roca Fessej, Roca Għallis, les Roques de la (de la Gran y de la Pequeña) Llaguna Azul, la Roca Sala y la Roca Xrob l-Għaġin.
Clima
El clima ye mediterraneu (Clasificación del clima de Köppen Csa) / Subtropical,[1][2] con iviernos nidios (~14 °C) y lluviosos y branos secos y templaos (~25 °C). Nun hai realmente una estación dormilienta pa les plantes, anque la crecedera de les plantes puede ser comprobáu de volao por un fríu anormal pel hibiernu (árees de xelada pueden trate tierra adientro), y el calor del branu y la aridez pueden faer que la vexetación se amustie. Ello ye que namái hai dos estaciones, lo cual atrai a munchos turistes, especialmente mientres los meses branizos más secos. Sicasí, los fuertes vientos pueden faer que la sensación térmica en Malta sía de fríu mientres la primavera.
Les temperatures medies de l'agua van dende los 16 °C en xineru hasta los 26 °C n'agostu.[3]
La media de díes percima de 21 °C ye de 189, la media de díes percima de 32 °C ye 15. La mugor relativo media pela mañana ye de 82%, pela tarde: 64%.[4]
La temperatura más baxo rexistrada en La Valeta foi'l 19 de febreru de 1895, con 1,2 °C y la más alta 43,8 °C rexistrada n'agostu de 1999 nel Aeropuertu Internacional de Luqa. Una temperatura más baxo, non oficial, de -1,7 °C rexistró'l 1 de febreru de 1962 nel aeródromu de Ta' Qali con nieve sobre'l terrén. Práuticamente nunca nevó en Malta, y bien poques y curties rabaseres de nieve rexistrar en febreru de 1895, xineru de 1905 y 31 de xineru de 1962. Nun s'hai documentáu que cuaye na mariña dende, siquier 1800, pero nel últimu día de xineru de 1962 la nieve cubrió de volao delles partes del interior de la islla principal. La nueche siguiente rexistróse la única xelada na hestoria de Malta nel aeródromu de Ta' Qali. airfield.
Parámetros climáticos permediu de Malta | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
Temperatura máxima media (°C) | 15.2 | 15.5 | 16.7 | 19.1 | 23.3 | 27.5 | 30.7 | 30.7 | 28.0 | 24.2 | 20.1 | 16.7 | 22.3 |
Temperatura media (°C) | 12.2 | 12.4 | 13.4 | 15.5 | 19.1 | 22.95 | 25.85 | 26.25 | 24.05 | 20.65 | 17.0 | 13.85 | 18.6 |
Temperatura mínima media (°C) | 9.2 | 9.3 | 10.1 | 11.9 | 14.9 | 18.4 | 21.0 | 21.8 | 20.1 | 17.1 | 13.9 | 11.0 | 14.89 |
Precipitación total (cm) | 8.90 | 6.13 | 4.09 | 2.25 | 0.66 | 0.32 | 0.04 | 0.70 | 4.04 | 8.97 | 55.33 | ||
Díes de precipitaciones (≥ 1 mm) | 13.7 | 10.9 | 8.9 | 6.4 | 2.8 | 1.1 | 0.4 | 1.0 | 3.9 | 10.2 | 84.1 | ||
Fonte: World Meteorological Organization (UN)[5] |
Mediu ambiente
La flora y la fauna son típicamente mediterráneos. Dende'l puntu de vista fitoxeográficu l'archipiélagu pertenez a la provincia liguro-tirrena de la cuenca del Mediterraneu, dientro del Reinu Holártico. El Fondu Mundial pa la Naturaleza (WWF) incluyir na ecorrexón de monte mediterraneu denomada monte mistu y esclerófilo del Tirrenu y l'Adriáticu.[6] Conforme a la normativa de la Xunión Europea, el territoriu d'esti país pertenez a la rexón bioxeográfica mediterránea.[7] 16 hectárees tán protexíes como güelgues d'importancia internacional al amparu del Conveniu de Ramsar, en total, dos sitios Ramsar: Ghadira y Is-Simar. Tien dos parques nacionales, la reserva natural de Girgenti y el santuariu d'aves Ta' Cenc.
El principal problema medioambiental son los llindaos recursos d'agua duce natural. El suministru d'agua supón un problema pa Malta, pos nel branu nun cayen agües y ye xustu cuando más agua úsase, y la pluviosidá iverniza de cutiu cai n'agües tormentoses que cuerren rápides al mar más que penerar al terrén. Malta depende de reserves soterrañes d'agua duce, recoyida al traviés d'un sistema de túneles llamáu les galeríes Ta' Kandja, que de permediu tán a 97 m per debaxo de la superficie y estiéndense como los radios d'una rueda. Nes galería na caliar porosa de Malta, l'agua duce queda como un cristal percima d'agua salao. Depende de manera creciente de la desalinización. Más de la metá de l'agua potable de Malta produzse al traviés de la desalinización, lo que crea mayores problemes de consumu de combustibles fósiles y contaminación.[8]
Xeografía humana
Tien una población de 382.525 habitantes (añu 2000) de los cualos 352.835 moraben na isla de Malta. La población ye urbana nun 94% (2008). Tien una de les mayores densidad de población del mundu: 1.210 habitantes/km². El so crecedera poblacional ye escasu (0,4% est. 2009 est.).
El malteses formen un grupu étnicu d'orixe semíticu (descendiente de los antiguos cartaxineses y fenicios) con fuertes influencies italianes y d'otros grupos mediterráneos. Los idiomes oficiales del País son el maltés y l'inglés, falaos pol 90,2% y el 6% de la población, respeutivamente (censu de 2005). La relixón mayoritaria ye'l catolicismu (98%) que coesiste con pequeños grupos de protestantes.
La principal ciudá pola so población y la so importancia cultural y político ye la capital del Estáu, La Valeta (100.700 hab. nel cascu urbanu), síguelu Rabat (13.000 hab). Les sos coordenaes xeográfiques son 35°50′N 14°35′E / 35.833°N 14.583°E. Otres ciudaes: Birkirkara, Hamrun y Sliema. Nun hai divisiones alministratives, xestionándose'l territoriu direutamente dende La Valetta, anque conseyos locales cumplen órdenes alministratives.
Xeografía económica
Malta produz namái alredor del 20% de les sos necesidaes de comida, los recursos d'agua potable son llindaos, y tien escases fontes d'enerxía doméstiques. Los recursos naturales son la piedra caliar, la sal y la tierra arable. Esta postrera representa'l 31,25% del usu de la tierra; les colleches permanentes son 3,13%; el restu representa'l 65,62% (2005). La tierra de regadío toma 20 quilómetros cuadraos (2003).
El productu interior brutu produzse principalmente nel sector servicios (80,6%, 2007 est.); de la industria provién en 18% y de l'agricultura namái'l 1,4% del PIB. Estes cifres atopen el paralelu cola población activa, de la que se decica a l'agricultura'l 2,3%, a la industria'l 29,6% y a los servicios el 68% (2005 est.).
La principal fonte d'ingresos ye'l turismu. Tamién ye base de la so economía les actividaes portuaries y el comerciu estranxeru. Amás, tien una modesta industria electrónica y farmacéutica, construcción y arreglu de barcos, construcción, alimenticia y bébores, calzáu, ropa y tabacu.
L'agricultura ocupa'l 44% de la superficie, pero'l terrén ye bien probe. Produz trigu, cebada, coliflores, pataques, tomates, floricultura y pimientu verde, según vide y cítricos. De la ganadería llógrase carne de gochu, lleche, aves de corrolada y güevos.
La balanza comercial ye deficitaria. Importa productos manufacturados, químicos y maquinaria, según productos alimenticios manufacturados. L'anterior potencia colonial, el Reinu Xuníu (13,5%), pasó a segundu planu como orixe d'estes importaciones, teniendo'l primer llugar Italia (28%), más próxima xeográficamente. Otros socios comerciales (2008) son: Francia (8,2%), Alemaña (7,4%) y Singapur (6,4%). Esporta texíos y artículos d'artesanía, según equipu de maquinaria y tresporte, manufactures, principalmente a Alemaña (13,5%), Singapur (13%) y Francia 12,2% (2008).
Gracies a la so posición estratéxica militar, en metá del Mediterraneu, fizo que s'asitiara nella una poderosa base naval británica. Al tar ente la Xunión Europea y África son l'oxetivu de la inmigración illegal a Europa, que punxo a prueba los recursos políticu y económicu de Malta.
Referencies
- CIA - The World Factbook (n'inglés)
Notes
- ↑ CIA Factbook - Llocalización xeográfica
- ↑ L'archipiélagu maltés, Departamenteo de Información - Malta.
- ↑ «Malta Weather and Climate». Malta Climate. Archiváu dende l'orixinal, el 7 de xunu de 2009. Consultáu'l 5 de xunu de 2009.
- ↑ Weatherbase: Historical Weather for Malta
- ↑ «Weather Information for Malta».
- ↑ Tyrrhenian-Adriatic sclerophyllous and mixed forests. WWF. 16 de febreru de 2008. http://www.worldwildlife.org/wildworld/profiles/terrestrial/pa/pa1222_full.html.
- ↑ Art. 1, lletra c), incisu iii), de la Direutiva 92/43/CEE, según especifícase nel mapa bioxeográficu aprobáu'l 25 d'abril de 2005 pol Comité creáu en virtú del artículu 20 de felicidá Direutiva.
- ↑ BBC News "Briney future for vulnerable Malta" 4 d'abril de 2007