Villabona
Alministración
País España
Autonomía Principáu d'Asturies
Provincia provincia d'Asturies
Conceyu Llanera
Parroquia Villardebeyo
Partíu xudicial Uviéu
Tipu d'entidá llugar[1]
Nome oficial Villabona (ast)[2]
Códigu postal 33422
Xeografía
Coordenaes 43°27′44″N 5°49′33″W / 43.4622°N 5.8258°O / 43.4622; -5.8258
Villabona alcuéntrase n'Asturies
Villabona
Villabona
Villabona (Asturies)
Altitú 143 m[3] y 142 m[1]
Demografía
Población 215 hab. (1r xineru 2023)
- 109 homes (1r xineru 2022)
- 111 muyeres (1r xineru 2022)
Porcentaxe 33.33% de Villardebeyo
1.54% de Llanera
0.02% de provincia d'Asturies
0.02% de Principáu d'Asturies
0% de España
Más información
Estaya horaria UTC+01:00
Cambiar los datos en Wikidata
Llavaderu en La Rotiella

Villabona[4] ye un llugar de la parroquia de Villardebeyo nel conceyu asturianu de Llanera. Con una población de 215 hab. (1 xineru 2023)[5], ye la llocalidá con mayor población de la parroquia. Allúgase a una altitú medio de 160 metros na cara norte del monte Santu Firme, a la vera del ríu Frade. Alcuéntrase a una distancia de 6,2 km de la capital del conceyu[6], Posada.

El desenrollu de Villabona tevo'l so puxu por mor a la minería del carbón, favorecío pola presencia del ferrocarril, influyencies en claro declive.

Cunta con une bones condiciones de comunicación colos centros urbanos del conceyu y del país, al traviés del ferrocarril y estraes autonómiques. Asina, la principal vía de comunicación ye l'AS-325 del Altu de la Miranda a Serín, que poseye una variante pa evitar el pasu pel centru de la llocalidá. Dicha carretera, llocal de primer orde, enllaza nel Altu de la Miranda cola AS-17 Avilés-Riañu, de la rede rexonal, y en Serín cola AS-326 Tabaza-Tremañes.

Nel barriu La Rotiella, al norte de l'AS-325, hai una capiella dedicada a San Antolín, qu'acueye una Ficheru de Santa Bárbara. Tamién, en dichu barriu, esiste un antiguu llavaderu, nes arredolaes del ríu Frade, perteneciente al padremuñu etnográficu de Llanera. Dichu llavaderu, güei únicamente usáu como fonte, tien un atubiu a un augua con teya, caltenida por 10 pegoyos. So'l cañu de la fonte puédese lleer la inscripción ““VILLABONA 2007””.

Toponimia

Según Xosé Lluis García Arias, na so obra Toponimina asturiana, l'orixe del topónimu Villabona ye llatín: VILLAM (casería) BONAM (bona). El topónimu sería compuestu, productu d'una axetivación del térmenu más usáu nos topónimos asturianos, VILLAM. Maguer, nun descarta que pueda debese a un antropónimu.[7]

Billete de 3ª de Villabona a Uviéu

Ferrocarril

Villabona poseye una estación de RENFE Cercaníes coel nome d'Villabona de Asturias. Na estación realicen paraes los servicios de Cercaníes d'Asturies de les llinies C1 Xixón/Uviéu-Ponte de los Fierros y C3 Llamaquique/Uviéu-San Xuan de Nieva.

Ye un noyu ferroviariu d'importancia dientro de la rede asturiana, al ser el puntu de mecimientu de les llinies Venta de Baños-Xixón y Villabona-San Xuan de Nieva. El tramu ente Uviéu y Villabona presenta, a finales del añu 2009, cierto nivel de saturación, con unes 1 000 circulaciones selmanales. Esti fechu vese agraváu pola imposiblidá de realizar viaxes direchos ente Avilés y Xixón.

Nos Estudios Informativos pal desenrollu de la Rede d'Alta Velocidá n'Asturies, el Ministeriu de Fomentu plantega la remodelación del noyu de Villabona en trés aspeutos:

  • Un nuevu percorríu ente Llugo de Llanera) y Serín pal tráficu de viaxeros.
  • Remodelación de la llinia Villabona-Avilés-San Xuan de Nieva, col envís d'eliminar la pindidura de 23 milésimes, que llenda los tráficos de mercancíes.
  • Conexón de les llinies de Xixón y Avilés pa permitir les circulaciones direches ente dambes llocalidaes, pa viaxeros y mercancíes.
Cubos de fluorita de Villabona

Minería

N'arredolada de Villabona alcuéntrase la xacea de Santu Firme, de carbón y espatu flúor.

El carbón foi españao por diverses compañíes hasta mediaos del añu 1990, en que finalizó la so estraccón nos grupos mineros "Santu Firme" y "Cárcaba". Asina, españáronse hasta 25 capes de carbón pertenecientes a los paquetes Esperances, Voluntá, Gavitos, Reguerón, Vena del Mediu, Áigles, Teyeres y Martes, según la denomación llocal, del Namuriense-Westfaliense.

La xacea d'espatu flúor alcuéntrase englobada dientro del denomáu "Distritu de Villabona-Arlós". Los depósitos de fluorita del distritu son filones y mases estratiformes (capes), qu'afáyense en formaciones triásiques. Nel área de Villabona los depósitos económicamente españables son un filón y tres capes. El filón vencéyase a la falla de contautu del Tríasicu col Carboníferu.

La fluorita del distritu Villabona-Arlós ye mui conocío polos coleicionistes de tol mundiu pola so color mariella, baxo'l nome de "Villabona". Los tonos del mariellu son variables dende pálidu cuasi incolloru fasta'l marrón. La única forma cristalina ye'l cubu. Son frecuentes les inclusiones de sulfuros. Aprude cutio arreyao a dolomita de color blanca y calcita.

Palaciu de Villabona y cruceru de las llinies a Xixón (inferior) y a Avilés (soperior)

Na contorna alcuéntrase la Casa Palaciu de Villabona, declarada Bien d'Interés Cultural el 12 de payares de 1982. Trátase d'un palaciu del sieglu XVII, restauráu en 1986, y que caltién una de les dos torres orixinales.

Centru Penitenciariu de Villabona

El Centru Penitenciariu de Villabona ye l'únicu centru penitenciariu esistente n'Asturies. Foi nauguráu nel añu 1992 y tomó'l nome de la población, pesia nun ser el noyu de población más cercanu, que ye Tabladiello.

Estu fechu fai que muncha xente n'Asturies identifique Villabona cola cárcele, y qu'inclusive nun se sepia la edistencia del pueblo. Esto ye motivu de chancies y veyures colos habitantes del pueblu cuando, lloñe d'elli, dicen que viven en Villabona, o que son de Villabona.

Los grupos municipales del ayuntamientu de Llanera aprobaron nel plenu del 6 de payares de 2008 solicitar el cambéu del nome del centru penitenciariu "ya que perxudica la Ficheru de la llocalidá".[8]

Nes arredolaes del Centru Penitenciariu construyóse un apeaderu de la llinia C1 de Renfe Cercanías col nome de Villabona-Tabladiello, pa dar serviciu a aquelli, debío a la llontananza de la estación de Villabona.[9]

Beter Club de Fútbol

Nel añu 1945 fúndase en Villabona'l Beter Club de Fútbol, equipu con publicidá, posiblemente pioneru de la esponsorización de los equipos de fútbol. El equipu llucía camiseta blanca con ribetes azules y l'anagrama de la empresa Beter.

L'equipu fundóse cola aída de la citada Beter, el Conde de San Antolín y la empresa minera Mines de Villabona. El so primer presidente foi Luis López Argüelles, capataz xefe de Mines de Villabona, y cuñáu de Francisco Alonso, alies Panchu, ún de los socios de Beter.

Na temporada 45-46 participó nes competiciones federaes de Tercera Rexonal, y de la Copa Federación Asturiana, pasando, probablemente, en temporaes posteriores, al xuegu aficionáu.

Ver tamién

  • Pa ver otros sitios col mesmu nome: Villabona

Bibliografía

  • Palacios, Luján. Villabona, enzarrada na cárcele. La Nueva España.  p. 16. ISSN 1131-8279. 
  • González Rodríguez, Abel; García Ordóñez, Nieves (2005). Crónica de fútbol 1910-2005. Llugo: Llanera Ediciones - Coleición Voces, páx. 34-37. ISBN 84-609-5909-0.
  • «Yacimientos de fluorita de Asturias», Bocamina. Revista de minerales y yacimientos de España (Madrid: Grupo Mineralogista de Madrid) núm. 3, ISSN 11345780 
  • Carauterización de estructuras subterráneas artificiales. Aplicación Mina Villabona, Institutu Teunolóxicu XeoMineru d'España 

Referencies

Enllaces esternos

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.