Vicenza
Alministración
PaísBandera d'Italia Italia
RexónBandera de Vénetu Vénetu
Provincia Vicenza (es) Traducir
Tipu d'entidá comuña d'Italia
Códigu postal 36100
Xeografía
Coordenaes 45°33′N 11°33′E / 45.55°N 11.55°E / 45.55; 11.55
Vicenza alcuéntrase n'Italia
Vicenza
Vicenza
Vicenza (Italia)
Superficie 80.57 km²
Altitú 39 m
Llenda con
Demografía
Población 109 823 hab. (1r xineru 2023)
- 53 178 homes
- 57 935 muyeres
Porcentaxe 100% de Vicenza (es) Traducir
2.26% de Vénetu
0.19% de Italia
Densidá 1363,08 hab/km²
Más información
Prefixu telefónicu 0444
Estaya horaria UTC+01:00 (horariu estándar)
UTC+02:00 (horariu de branu)
Llocalidaes hermaniaes Pforzheim, Annecy, Cleveland, Osijek y Burgos
comune.vicenza.it
Cambiar los datos en Wikidata
La ciudá de Vicenza y les villes palladianas del Vénetu
Patrimoniu de la Humanidá — UNESCO
«Piazza dei Signori»
Llugar  Italia
Criterios Cultural: i, ii
Referencia 712
Inscripción 1994 (XVIII Sesión)
Estensiones 1996
Área Europa y América del Norte
Coordenaes Non
Cambiar los datos en Wikidata
Piazza Castello en Vicenza.

Vicenza (tamién escritu como Vicenzsa o Vicensa en vénetu)[1] ye una ciudá de 113.946 habitantes[2] (o hasta 227.226 considerando la franxa suburbana), capital de la provincia homónima allugada na rexón del Vénetu (al norte d'Italia, a 60 km al oeste de Venecia y 200 km al este de Milán), sede episcopal católica, una de les capitales mundiales de la xoyería d'oru y ocupa el tercer puestu ente les ciudaes industriales del país.

Andrea Palladio, famosu arquiteutu vicentino.

Ye conocida tamién como la Ciudá de Palladio (Città del Palladio, n'italianu), pos el famosu arquiteutu executó numberoses obres nella. N'efeutu, Vicenza ye tamién un centru arquiteutónicu de primer orde nel Vénetu y n'Italia, según centru turísticu y cultural al qu'alleguen persones de toles rexones italianes y del mundu enteru. Esti status tan especial foi respondíu por en 1994 cola declaración de la Unesco pola que foi inscrita ente'l Patrimoniu de la Humanidá. En 1996 la Unesco añadió tamién les Villes palladianas a felicidá declaratoria, polo qu'anguaño ye Patrimoniu de la Humanidá la Ciudá de Vicenza y les villes palladianas del Vénetu».[3]

Xeografía

Asitiada apenes a 39 metros sobre'l nivel del mar (altitú mínima 26 m, máxima 183 m), la ciudá ta bordiada al sur poles Llombes Berici y al oeste polos Prealpes. El centru históricu de la ciudá allugar na confluencia del ríu Bacchiglione col so afluente, el Retrone. Como sía, la muralla medieval estendióse más allá de la ribera de dambos ríos. El Astichello ye otru de los regatos que crucien a la ciudá.

El territoriu municipal (comunale, n'italianu) entiende non yá el nucleu urbanu (bien estendíu mientres el sieglu XIX), sinón que s'estiende escontra zona suburbana y rural vecina al Monte Bérico, qu'apodera a la ciudá dende lo alto.

El centru bérico foi clasificáu como una zona de sismicidad de grau 3 ó más precisamente con sismicidad baxa, d'alcuerdu a la «Ordinanza PCM» 3274 del 20 de marzu de 2003.[4]

Clima

Vicenza tien un clima continental con iviernos fríos y húmedos, ente que los sos branos son templaos y bochornosos. Sobre esti clima inciden les llombes y montes circundantes, que atenúan o torguen les perturbaciones. La ciudá asítiase dientro de la franxa climática Y con 2371 grado día.[5] Por esti motivu l'usu de calefacción nes instalaciones dexar hasta un máximu de 14 hores diaries y dende el 15 d'ochobre hasta'l 15 d'abril. La media de la duración del día ye de doce hores y dieciséis minutos, con punta mínima n'avientu (ocho hores y cuarenta y nueve minutos) y máxima en xunu (quince hores y cuarente minutos).

Mes Ene Feb Mar Abr May Jun Jul Ago Sep Oct Nov Dic Añu
Temperatura máximo media[6] (°C). 8 9 13 18 23 26 29 28 25 19 12 7 18
Temperatura mínimo media[7] (°C). -2 0 3 7 11 15 17 17 14 8 3 -1 8

Demografía

Gráfica d'evolución demográfica de Vicenza ente 1861 y 2001
Fonte ISTAT - ellaboración gráfica de Wikipedia

Política

Vicenza tuvi gobiernos ciudadanos lideraos pola Democracia Cristiana dende 1948 hasta 1995. Dende 1985 hasta 1990 la Segunda Xunta del Alcalde Corazzin tenía tamién socialistes y republicanos. Nos primeros años 90 el nuevu alcalde Achille Variati gobernó dos xuntes abiertes al PDS, el partíu de los ex comunistes.

Na Segunda República Vicenza tuvi como Alcalde del (Partito Popolare Italianu) Marín Quaresimin que ganó les eleiciones del 1995 con una coalición qu'entendía populares, postcomunistas y verdes, esto ye los partíos principales de la coalición que ganó les eleiciones xenerales italianes l'añu siguiente. En 1998 tuvieron nueves eleiciones comunales de resultes de la crisis de la Xunta de centru esquierda. Esto dexó a la coalición conservadora de ganar les eleiciones. Enrico Hullwech foi escoyíu Alcalde dos vegaes y permaneció na so carga hasta 2008.

En 2008 la coalición de centru esquierda, constituyida pol Partíu Demócrata, Italia de los Valores y dos llistes ciudadanes, sol lideralgu del ex Alcalde democristiano Achille Variati, ganó les eleiciones.

Alcalde y Xunta d'Asesores

Conseyu Comunal

La composición ye la siguiente: 12 conceyales democráticos, 12 "cívicos" de centru esquierda, 8 del Pueblu de les Llibertaes, 4 de la Lliga Norte, 1 de la Unión Democrática de Centru, 2 d'una llista cívica de derecha y 1 d'una llista cívica d'estrema esquierda rellacionada cola llucha contra la nueva base americana.

Economía

Vicenza ye una ciudá industrial, que'l so desenvolvimientu empieza mientres los años sesenta y que presenta güei un texíu granible y comercial dinámicu y bien estructurado. Nel territoriu ye precisu destacar la presencia d'industries metalúrxiques, testiles, químiques, farmacéutiques y sobremanera nel ámbitu de xoyería y ropa. La Esposición del Oru ye famosa internacionalmente y tien llugar en Vicenza tres veces al añu (xineru, xunu y setiembre). Esto conxuntu d'empreses casi puramente pequeñes y medianes ye lo que dexa a la ciudá de ponese tercer a nivel italianu pal export (añu 2005).

Monumentos y llugares d'interés

Vicenza ta na llista de la Unesco del Patrimoniu de la Humanidá, xunto con una serie de villes palladianas.[3]

Obres de Palladio

Vicenza caltién 23 edificios diseñaos por Palladio (toos del periodu 1580-1590). Ente ellos cabo incluyir:

  • Villa Capra (tamién conocida como «La Rotonda»), allugada xusto pela rodiada de la zona centro, edificada por Palladio y por Scamozzi ente 1550 y 1606..
  • La pública Basílica Palladiana o «Palazzo della Ragione», allugada centralmente na Piazza dei Signori de Vicenza, de la que'l mesmu Palladio dixo que soportaría la comparanza con cualquier obra similar de l'antigüedá. Al pie de ella atopa la torre Bissara, de 82 metros d'altor y qu'empezó a construyise a finales del sieglu XII.
Obra maestra de Palladio y monumentu principal de la ciudá, foi construyíu na segunda metá del sieglu XVI, alredor del Palaciu de la Razón (sieglu XV) qu'amenaciaba derrumbar y precisaba ser restauráu. L'artista presentó'l so proyeutu en 1549 y trabayó na obra hasta la so muerte (1580).
  • El Teatru Olímpicu, alzáu por Palladio en 1580-1585 pa la Accademia degli Olimpici. Les escenes son de Vincenzo Scamozzi.
Foi proyeutáu por Palladio pocu tiempu antes de la so muerte y termináu por Scamozzi ente 1550 y 1606. L'edificiu sirvió pa los espectáculos de l'Academia Olímpica ya inclusive anguaño celébrense nél espectáculos teatrales.
  • Palazzo Chiericati, sede del muséu de Vicenza.
  • Palazzo Barbaran da Porto
  • Palazzo Thiene
  • Palazzo Porto Breganze

Otros llugares

Ilesies

  • La catedral, que data de principios del sieglu XI, y foi restaurada nel XIII, el XVI y el XIX, tien numberosos cuadros y escultures, la mayor parte d'ellos d'artistes vicentinos (Cittadello, Celestia, Liberi, Ruschi).
  • La Ilesia de l'Ara Coeli (1244), enantes perteneciente a les Clarises, contién estatues de Marinali y Cassetti, y cuadros de Tiepolo.
  • Les ilesies del Carmine (1372) y Santa Catalina (1292), enantes pertenecientes a los Humiliati, tien cuadros destacaos.
  • Santa Corona (1260) ilesia gótica alzada polos dominicos dempués de la muerte de Ezzelino, y tien cuadros como'l Bautismu de Cristu, de Giovanni Bellini y la Adoración de los Magos de Paolo Veronés.
  • Santa Croce (1179).
  • SS. Felice y Fortunato (sieglu VIII).
  • SS. Filippo y Giacomo (sieglu XII).
  • San Llorienzo (1280), n'estilu góticu, contién les tumbes de munchos pernomaos vicentinos.
  • Nel claustru de S. Maria de los servitas (1319) tuvieron llugar los milagros de san Felipe Benizi de Damiani.
  • Basílica barroca del Monte Berico

Edificios seculares

Vicenza vista dende'l Monte Berico.
  • La torre del reló (1224-1446).
  • La biblioteca municipal, fundada pol conde Giovanni M. Bertolo.
  • Casa Pigafetta.
  • El muséu municipal (Pinacoteca Cívica) alluga sobremanera pintures vicentinas nel palladiano Palazzo Chiericati.

En 1932 l'inxenieru José Zanier proyeutó y supervisó la construcción del edificiu de Correos y Telecomunicaciones que se destacar por el so estilu neoclásicu y con un funcionamientu interior d'avanzada pa la dómina de la so realización. El Monumental Escolásticu de Noventa Vicentina ye otra obra cume del citáu inxenieru ítalo-arxentín.

Infraestructures y tresporte

Autovíes

Ferrocarilles

Tresporte públicu

Galería

Personalidaes reconocíes nacíes en Vicenza

  • Amy Adams (1974-), actriz d'Estaos Xuníos nomada al premiu Óscar.
  • Aulo Cecina Alieno (f. 79), militar.
  • Prospero Alpini (1553-1617), médicu, botánicu y científicu de Maróstica.
  • Cipriano Andreon (1937-), artista del bronce.
  • Roberto Baggio (1967-), futbolista de Caldogno, ganador del Balon_de_Oru en 1993.
  • Jacopo Bassano (1515-1592), pintor de Bassano del Grappa
  • Niccolò Boldrini (1500-1570), grabador del Renacimientu.
  • Gelindo Bordin (1959-), exatleta, campeón olímpicu nel maratón de Seúl 1988.
  • Marco Canola (1988-), ciclista.
  • Silvio Ceccato (1914-1997), filósofu y llingüista de Montecchio Maggiore.
  • Canela (Gigliola Zecchin, 1942-), presentadora de televisión; vive n'Arxentina dende 1955.
  • Franco Cúnico (1957-), pilotu de rally.
  • Gabriella Doriu, exatleta de Bassano del Grappa.
  • Ricardo Ezzati (1942-), arzobispu de Santiago de Chile.
  • Mauro Facci (1982-), ciclista.
  • Federico Faggin (1941-), inxenieru, unu de los inventores del microprocesador.
  • Adolfo Farsari (1841-1898), fotógrafu en Xapón.
  • Gianni Ferrio (1924-2013), compositor, direutor d'orquesta y arreglista.
  • Antonio Fogazzaro (1842-1911), escritor y poeta.
  • Giampiero Gloder (1958-), arzobispu, teólogu y diplomáticu.
  • Alessandro Maganza (1556-1630), pintor del Renacimientu.
  • Federico Marchetti (1983-), futbolista de Bassano del Grappa
  • Camillo Mariani (1556-1611), escultor.
  • Ángel Mattiello (1913-Buenos Aires, 1992), tenor llíricu del teatru Colón.
  • Luigi Menti (1934-2013), futbolista y entrenador.
  • Romeo Menti (1919-1949), futbolista.
  • Federico Mordegan (1970-), tenista.
  • Goffredo Parise (1929-1986), periodista y escritor.
  • Antonio Pigafetta (1491-1531), cronista qu'acompañó a Fernando de Magallanes na primer circunnavegación de la Tierra.
  • Vincenzo Pinton (1914-1980), espadachín olímpicu.
  • Giulio Pontedera (1688-1757), botánicu.
  • Antonio Porta (1935-1989), escritor.
  • Lorenzo Renzi (1939-), llingüista y filólogu.
  • Davide Rigon (1986-), pilotu de carreres.
  • Mario Rigoni Stern (1921-2008), escritor nacíu en Asiago.
  • Elia Rigotto (1982-) ciclista.
  • Mariano Rumor (1915-1990), políticu demócrata cristianu, delles vegaes primer ministru d'Italia.
  • Vincenzo Scamozzi (1548-1616), arquiteutu.
  • Armando Segato (1930-1973), futbolista y direutor téunicu.
  • Emanuele Sella (1981-), ciclista.
  • San Cayetano (1480-1547), sacerdote y santu, patronu de los trabayadores católicos.
  • Paolo Tomelleri (1938-), músicu multinstrumentista de jazz.
  • Guido Vedovato (1961-), pintor.
  • Vittorino Veronese (1910-1986), abogáu, direutor de la Unesco.
  • Nicolà Vicentino (1511-1575), teóricu musical y compositor del Renacimientu.
  • Franco Volpi (1952-2009), filósofu.
  • Mike Wieringo (1963-2007), dibuxante estauxunidense de cómics.
  • Giacomo Zanella (1820-1888), poeta y sacerdote.
  • Nicola Zanini (1974-), futbolista y entrenador.

Ciudaes hermaniaes

Ver tamién

Referencies

  1. ↑ Nel dialeutu vicentino úsase comúnmente la grafía Vicensa, que respeta la pronunciación llocal, mientres Vicenzsa ye la grafía unificada que s'utiliza na Wikipedia en llingua véneta.
  2. ↑ Fonte: ISTAT, Bilancio demografico al 31/05/2007 .
  3. 1 2 «City of Vicenza and the Palladian Villes of the Veneto». UNESCO Culture Sector. Consultáu'l 11 d'abril de 2015.
  4. ↑ Ordinanza PCM' 3274, 20 de marzu de 2003, Tratto da zonasismica.it
  5. ↑ Dati Confedilizia (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).. Fecha de consulta 15-03-2008.
  6. ↑ Cf. eurometeo.com
  7. ↑ Cf. eurometeo.com

Enllaces esternos

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.