Venturada | |||||
---|---|---|---|---|---|
| |||||
Alministración | |||||
País | España | ||||
Autonomía | Comunidá de Madrid | ||||
Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Venturada (es) | Daniel Caparrós López | ||||
Nome oficial | Venturada (es)[1] | ||||
Códigu postal |
28729 | ||||
Xeografía | |||||
Coordenaes | 40°47′56″N 3°37′18″W / 40.7988°N 3.6218°O | ||||
Venturada Venturada (España) | |||||
Superficie | 9.79 km² | ||||
Altitú | 864 m | ||||
Llenda con | Guadalix de la Sierra, Cabanillas de la Sierra, Redueña y El Vellón | ||||
Demografía | |||||
Población |
2554 hab. (2023) - 1135 homes (2019) - 1028 muyeres (2019) | ||||
Porcentaxe |
0.04% de Comunidá de Madrid 0.01% de España | ||||
Densidá | 260,88 hab/km² | ||||
Más información | |||||
Estaya horaria | UTC+01:00 | ||||
venturada.org | |||||
Venturada ye un conceyu español de la provincia y Comunidá de Madrid.
Ta asitiáu nuna talaya natural, lo cual apúrre-y una panorámica casi completa de la cuenca del ríu Guadalix y la vega de Torrelaguna. Tien una superficie de 9,79 km² con una población de 1.741 habitantes y una densidá de 177,83 hab/km².
Ye'l conceyu más meridional de la contorna de la Sierra de La Cabrera, partiendo con Navalafuente y Cabanillas de la Sierra, dientro de la mesma contorna, Redueña y El Vellón, pertenecientes a la contorna del Valle del Jarama, y con Guadalix de la Sierra, de la Cuenca Alta del Manzanares.
El conceyu ta estremáu xeográficamente en dos nucleos urbanos: Al este de l'autovía A-1, atópase la urbanización Los Cotos de Monterrey y al Oeste'l cascu urbanu tradicional del conceyu, xunto col restu d'urbanizaciones esistentes nel mesmu: Tolle-Lege, Miravalle y Les Rosales.
El términu contenía una considerable rede de tendalaes por onde travesaba'l ganáu en busca de camperes estacionales.
Accesos
Venturada, foi tradicionalmente un llugar de camín, y anguaño travesar pol so términu municipal les carreteres A-1, la M-608, la N-320 y l'antigua N-1. Venturada tien un gran acuíferu soterrañu natural, consiguiendo unes tierres fértiles pal cultivu, y xacimientos de piedra caliar, destinaos a materiales de construcción.
En tresporte públicu puede aportase por aciu los autobuses de Alsa:
Con Microbuses:
- 193A - El Molar-Urb. Cotos de Monterrey-Venturada
- 197C - Torrelaguna-Venturada-Cabanillas
Con Autobuses dende Plaza Castiella:
- 190B
- 191
- 194
- 195
- 196
- 199
Heráldica y Bandera
La bandera foi aprobada, xunto al escudu, el 16 de marzu de 1995. BOCM de 18 de marzu de 1995. BOE Nᵘ148, de 22 de xunu de 1995.
Descripción del escudu
Escudo partíu. Primero, en gules, tres cornetes, de plata, puestes en palu. Segundu, en azur, un castiellu de plata, almenado, donjonado y mazonado de sable y esclariáu d'azur, con una enseña farpada, de lo mesmo, na so torre, y acompañáu en xefe por dos estrelles, tou de plata. Al timbre, una corona real española.
Significáu del escudu
Al tar asitiáu xunto a una importante vía de comunicación, hai referencies bien antigües a la esistencia de ventes nel so territoriu, que'l so símbolu son les cornetes qu'apaecen nel primer cuartel. El segundu cuartel recuerda la so antigua dependencia de Uceda, señoríu so que la so xurisdicción tuvo hasta'l sieglu XVI.
Descripción de la bandera
Bandera de proporciones 2:3, de pañu gules, brochante al centru l'escudu municipal.
Demografía
1991 | 1996 | 2001 | 2004 | 2006 | 2008 | 2010 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
332 | 539 | 919 | 1118 | 1451 | 1609 | 1741 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
(Fonte: [necesita referencies]) |
Patrimoniu
Talaya
La Talaya de Venturada ye'l símbolu más importante del conceyu, data del 950 d. C., dómina de Abd-Al-Raman III. Ye una edificación militar que se llevantó pa protexer la marca media, que xunía Ávila, Madrid y Guadalaxara con un treme de torres de vixilancia pa poder tener bien xixiláu l'espaciu nel que taben asitiaes. Les Talayes más próximes a la de Venturada son les d'El Berrueco, Arrebatacapas, El Vellón, El Molar y el recintu fortificáu de Talamanca del [Jarama]. Toles talayes nomaes presenten carauterístiques bien similares, polo que puede afirmase con casi total seguridá qu'esistía un programa de construcción de Talayes defensives homoxéneu pa esta marca.
La Talaya de Venturada ye una torre cilíndrica, de 6 metros de diámetru y 9,20 d'altor, executada en mampostería con una única entrada alzada unos metros percima del suelu. Nel so interior esistíen dos altures. La téunica que s'utilizó pa llevar a cabu la so construcción ta basada na execución d'un muriu circular de mampostería de granitu tendente a formar filaes, y ta construyida sobre unos cimientos naturales de granitu. L'accesu a la talaya prauticar por una escalera de mano que llegaba hasta l'estragal de la puerta, una puerta rectangular y adintelada, de la que se caltién el dintel, que ta construyíu en cuatro pieces de granitu que tomen la grosez del muriu. Tanto'l suelu de la primer planta, como les plantes cimeres asitiar nun treme de vigues de madera y a los pisos cimeros tamién s'aportaba por una escalera de mano.
Ilesia Parroquial Santiago Apóstol
La ilesia de Santiago (Venturada) Ye un templu cristianu que data de finales del sieglu XII y principios del XIII.
La ilesia, d'amenorgaes dimensiones consta d'una nave rectangular, con cabecera recta llixeramente retranqueada y campanariu a los pies, con una espadaña de remate triangular. La fábrica orixinal , posiblemente de granitu, foi revocada y encalada, dexando solamente visibles delles partes de sillería, como los refuerzos de les esquines, el abocinamiento del pequeñu baldíu que centra la composición mural y el cuerpu cimeru, onde s'alcuentra'l campanariu.
L'accesu al espaciu internu tien llugar pola antigua portada meridional que, pola so estructura y composición presenta traces del Arte románicu. El techu pela so parte interior ta compuestu pola socesión de trés arquivoltes de mediu puntu formaes por dovelas de granitu, y na parte esterna'l teyáu ye de dos agües.
La ilesia puede ser considerada como un exemplu d'arquiteutura de transición ente los sieglos XII y XIII, onde convivieron sistemes de construcción inda románicos colos primeros ensayos de la bóveda de crucería que se desenvolvería y perfeccionaría a lo llargo de los sieglos siguientes.
Xacimientos medievales de la Ermita de San Benitu
Por cuenta de les obres de l'Autovía Madrid-Burgos que se taben realizando al so pasu por Venturada, abrióse un camín pa facilitar l'accesu de la maquinaria pesada. Dichu camín cortó'l terrén dexando espuestes una serie de sepultures y güesos humanos. Comunicar al serviciu d'Arqueoloxía de la CAM, y pol inminente peligru de destrucción del xacimientu, afeutáu pol trazáu de l'autopista, concedióse un permisu d'escavación d'urxencia.
Na realización del informe preliminar identificáronse trés baltes, numberaes como T1, T2 y T3, escavaes y la roca con orientación E-O, y al tar parcialmente destruyíes y escalaes nun se consideró oportunu incidir nelles.
Nuna segunda fase d'escavación atopáronse, cerca del camín, dos cabeceres de tumbes más T5 y T6, a bien poca distancia de la superficie. Na cabecera de la T6 alcontráronse dos cranios sofitaos lateralmente con un güesu llargu ente medies, y una vegada que se llevantó la llosa pudo vese un craniu infantil asitiáu pámpana abaxo faltándo-y el quexal inferior. El llevantamientu d'estos güesos non pudo realizase el primer día, y les agües de los siguientes díes retardaron tanto'l trabayu como la presencia nel xacimientu, produciéndose la sustracción per parte de dalguna persona los trés cranios de la T6. La sepultura 5 pudo escavase completa, y componíase d'una llosa na cabecera y otra gran llosa pa cubrir quebrada. Nel so interior, escaváu na roca, atopábense los restos d'un enterramientu anterior nos pies d'unos restos humanos completos en posición de decúbito supino con orientación E-O. Nun había dote.
Los trabayos ampliar escontra'l Y de la sepultura 5 y atopáronse distintos restos óseos ensin orde nin disposición concreta. L mayoría güesos llargos, un craniu completu y la calota d'otru, faltando por completu les vértebres. Estos restos reciben el nome d'enterramientu 7. Los restos del T7 sofitar en parte sobre una llosa, que pudo comprobase que pertenecíen a otra tumba, T8. La T8 yera más fonda, con casi 1m de fondura, por ello, y pol baramentu del tiempu pa poder realizar la escavación completa, torgaron captala na so totalidá, quedando cortada al altor de la clavícula. Esti enterramientu nun presentaba llosa completa, tando namái en pies y cabeza. La T8 tampoco presentaba dote.
Como conclusión el tipu de sepultura, de forma trapezoidal y la cabeza arrondada, escavada na roca, con orientación E-O y cabeza al oeste, defínenos la necrópolis como cristiana altomedieval.
Potru de ferrar
El Potru de ferrar de Venturada ye una ferramienta que s'utilizaba pa camuda-y les ferradures a los animales. El potru ta dafechu restauráu y anguaño atópase de primeres del bulevar d'entrada al pueblu.
Historia
Les costumes d'esta contorna serrana rellacionar con tola área celtíbera prerromana, tal como señalen los Mayos d'El Molar o Colmenar Viejo. Les necrópolis altíberas de la provincia de Guadalaxara, escavaes pol Marqués de Cerralbo y la so rellación cola zona oeste de la Sierra, asitien a Venturada en zona obligada de camín.
Primero que Augusto nel añu 19 e. C., terminara de conquistar la península Ibérica nun podemos citar nada seguro na hestoria de Venturada, pero dende mediaos del sieglu II d. C., y a lo llargo de los sieglos III y IV tenemos atestiguada la presencia de población romanizada en Venturada. Na actual carretera de Torrelaguna vivía un grupu de villes que dende Guadalix de la Sierra hasta Torrelaguna y Talamanca de Jarama partir polos valles de Venturada y Redueña. Anguaño pocos son los restos (Como'l Ponte Romana de Talamanca de Jarama) que queden d'esta vía tresversal que diba dende Fuenfría hasta Guadalaxara.
La presencia de población perdura dende'l Baxu Imperiu, sobre la base d'asentamientos agrícoles rurales. A mediaos del sieglu V empezar a sentir una separación de la zona norte al respective de el sur, y ye nel segundu concilio toledanu onde se presenta un co-obispu en Buitrago como ayudante del Obispu de Segovia pa la rexón sur d'esti obispáu. Nel tercer concilio l'Obispu de Buitrago apaez yá claramente estremáu del de Segovia, y con derechu propiu (Esto va faer que sieglos dempués los territorios del sur de Somosierra puedan dixebrase d'esta villa y pasen a incluyise en Madrid o en Uceda).
Tola zona yera parte d'una sociedá latifundísta, creada polos romanos y “cuidada” polos visigodos, pero cola invasión árabe, nel sieglu VIII, esto terminó. Yá nel sieglu IX Venturada empieza a tomar una identidá, una y bones la meyora cristiana sobre'l Duero obligó a los emires cordobeses a fortificar tola rexón fronteriza distribuyida en tres zones; La cimeru sobre l'Ebro, la media, ente Ávila, Madrid y Guadalaxara, y l'inferior n'Estremadura.
Con esta midida Venturada pasó a tener una Talaya d'enllaz, que la so visión xunía les Talayes:
- Talaya de Arrebatacapas
- Talaya d'El Berrueco
- Talaya d'El Vellón
- Talaya d'El Molar Recintu fortificáu de Talamanca del Jarama
La Talaya de Venturada foi declarada Monumentu de calter Históricu-Artísticu pol Real Decreto 2363/1983 de 14 de Setiembre, Publicáu nel BOE de 15 de payares de 1983.
Nel sieglu XIII, l'asentamientu conocíu como “Prestar de ver”, a veres del regueru Albalá (Remolín n'árabe), empieza a ser abandonáu. Mientres el periodu musulmán, el Prestar de ver fuera un llugar d'asentamientu de grupos agrícoles qu'aprovecharon la esistencia d'una villa romana esplotada polos visigodos allugada xunto a la vía que xunía Guadalix con Torrelaguna. La desapaición de Prestar de Ver ye paralela a l'apaición d'un pequeñu nucleu de población cristianu más al este, que ye precisamente onde s'atopa Venturada anguaño. Mientres los sieglos XII, XIII y XIV el pasu por Somosierra convertir na exa d'unión imprescindible ente les dos Ciudaes cristianes más importantes de Castiella, Burgos y Toledo, y Venturada ye unu de los descansos nel camín.
Yá en Venturada, ente los sieglos XII-XIII empezar a construyir la ilesia de Santiago (Venturada) (Una de les poques pieces del Románicu Serranu qu'hai), La Ermita de San Benitu y una necrópolis alredor de la mesma, que sería afayada en 1989 al realizar los trabayos pa la construcción de l'Autovía A-1. Venturada foi reconquistada y repoblada por Alfonsu VI de Llión, y dende esi momentu pasó a depender de la Villa d'Uceda xunto con Cabanillas de la Sierra, Torrelaguna, Redueña y El Berrueco como un alfor y col rangu de condáu. En 1119 reinar Doña Urraca donó esti condáu al infante navarru Don Fernando Garcés, llamáu “El de Fito” o “El de Finxu”, y a la so esposa Doña Estefanía Ermenfot con calter hereditariu.
Años más tarde Fernandu III de Castiella fizo que tanto esti alfor, xunto otros territorios d'Andalucía pasaren a depender del Arzobispáu de Toledo, pero'l 24 de xunetu de 1593, Felipe II d'España (de la Casa d'Austria), concede a Venturada el privilexu de Villazgo, desanexonándola d'esta forma, non yá de la Villa de Uceda, sinón tamién de l'Archidiócesis de Toledo, pudiendo asina impartir xusticia. L'escritu orixinal atopar nel Archivu Xeneral de Simancas.
El siguiente fechu históricu relevante ye'l repliegue de les tropes napoleóniques escontra Somosierra:
Juan de Yuste, Alcalde de la Villa de Venturada, y Don Lorenzo de Estal Ballesteros, Párrocu de la mesma dicen, col respetu debíu: Que'l día dos del corriente pela mañana entró en dichu pueblo parte del exércitu francés tirando balazos, amenaciando cola muerte a los sos habitantes, pidiendo con furiosos berros pan, vinu, carne y agua, y balanciar coles mesmes á les cases y faciendo cachos cuanto atopaben per delantre, escalándoles y robándoles entá en presencia de los sos mesmos dueños. En devanéu procuramos contenelos por tolos medios posibles, suministrándo-yos el pan, que por orde de la xusticia cociérase toa esa nueche, y clamiándo-yos qu'aguardaren pol vinu, que se fora a buscar al pueblu inmediatu. Namái sirvió esto p'aumentar el so insaciable cobicia, el so raxón, y la so rabia, amenaciando á cada momentu cola muerte, hasta qu'á balazos consiguieron refundianos de les nueses cases, ensin danos llugar á salvar otra cosa que les vides, y estes a duros trances.
Echaos de les nueses cases, caminábamos errantes pelos montes, ente que ellos como fieres muertes escalaben, robaben y faíen cachos cuanto nes nueses cases topaben. Pero onde descargaron tol so raxón foi nel templu, profanaron el Sacramentu, arrincaron el tabernáculo, coraron y conculcaron les imáxenes de Xesucristo, de María Santísima y demás Santos, baltaron altares, robando cuantes alhaxes había na Ilesia, y faciendo xires toles ropes y ornamientos. ¡Mas por que canso cuando ta dichu con dicir qu'amburaron el pueblu, amenorgando a cenices en menos de venticuatro hores toles sos cases, ensin esceición, y llegando la so desvergüenza hasta tocar ellos mesmos les campanes a fueu, pero esperando con cañón a los incautos que creyeren, si acasu veníen apagalo!.
Pa tan execrable atentáu, pa tamañu castigu nun sabemos cometiéramos nengún delitu, como nun sía'l suministra-yos desque entraron n'España cames, cebera y cuanto se nos pidió. Nestes llamentables circunstancies allegamos al xeneral Moncey, qu'á la sazón dende Cabanillas taba mirando'l fueu, por que teniendo en considerancia cuanto habíamos esmerado coles tropes, mandara atayar tanto dañu: cosa que -y fuera bien fácil teniendo a la so disposición dieciséis mil homes; pero la quema creció, y el fueu estender hasta texer, quemando les mieses, quedando fechu un pandorial el llugar, y los sos habitantes amenorgaos a la más doliosa mendicidad, entá aquellos mesmos que nun momentu topaben una más que mediana sustentación. En que la so atención á V.S.I. humildemente clamien exunge les llárimes de tantos desgraciaos, bien faciendo qu'en mundu vuelva á haber Venturada, bien dándo-yos puestu socorru pa domiciliarse n'otros pueblos vecinos. Nel Diariu de Madrid del martes, 9 d'agostu de 1808.
Fiestes
- Virxe de l'Antigua (última selmana del mes d'avientu)
- San Isidro (15 de mayu)
- Fiestes de San Xuan (Selmana del 24 de xunu)
- Fiestes de La nuesa Señora de Monterrey (últimu fin de selmana de xunetu)
Ver tamién
- Ilesia de Santiago (Venturada)
Referencies
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- Arquiteutura y desenvolvimientu urbanu - Comunidá de Madrid Zona Norte IV (Fundación Caxa Madrid)
- Archivu Municipal de Venturada
- Diariu de Madrid (1808)