 Vélez de Benaudalla | |||
|---|---|---|---|
.jpg.webp) | |||
| |||
| Alministración | |||
| País |  España | ||
| Autonomía |  Andalucía | ||
| Provincia | .svg.png.webp){kind=small} provincia de Granada | ||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||
Alcalde de Vélez de Benaudalla (es)  | Antonio García Delgado | ||
| Nome oficial | Vélez de Benaudalla (es)[1] | ||
| Códigu postal |
18670 y 18616 | ||
| Xeografía | |||
| Coordenaes | 36°49′55″N 3°30′58″W / 36.831944444444°N 3.5161111111111°O | ||
  Vélez de Benaudalla Vélez de Benaudalla (España)  | |||
| Superficie | 79 km² | ||
| Altitú | 70 m | ||
| Llenda con | El Pinar, Lanjarón, Órgiva, Lújar, Motril, Salobreña y Los Guájares | ||
| Demografía | |||
| Población |
3013 hab. (2023) - 1414 homes (2019) - 1427 muyeres (2019) | ||
| Porcentaxe |
0% de provincia de Granada 0% de Andalucía 0.01% de España | ||
| Densidá | 38,14 hab/km² | ||
| Más información | |||
| Estaya horaria | UTC+01:00 | ||
 | |||
.svg.png.webp){kind=small}
Vélez de Benaudalla ye una llocalidá y un conceyu español asitiáu na provincia de Granada, na comunidá autónoma d'Andalucía, con una superficie de 79 km², una población de 2885 habitantes (2017) y una densidá de población de 36,47 hab/km².
Llocalización
Atópase nes últimes estribaciones de l'Alpujarra Granadina, sobre una nidia fastera y una pequeña llanura que dexa a los sos pies el ríu Guadalfeo.
Los aspeutos xeográficos descritos faen que Vélez de Benaudalla atopar a los 36º 50' de Latitud Norte y los 0º 10' de Longitud Oeste y a una altitú de 170 metros sobre'l nivel del mar, arrodiada d'impresionantes sierres que n'ocasiones algamen hasta los 1500 metros d'altitú:
- Al oeste les Sierres de Los Guájares y Almijara.
- Al este la Sierra de Lújar y la del Xaral
- Al norte, Sierra Nevada.
Asina, l'únicu pasu natural que nos queda constitúi una exa norte-sur que marca la fisionomía d'esti terrén tan abrupto. El so trazáu formalizar el cursu del ríu Guadalfeo que s'atopa próximu yá a la so desaguada nel Mediterraneu.
La superficie qu'abarca'l so términu municipal ocupa unos 79 km cuadraos, 7816 hai, incluyíos los dos anexos, La Gorgoracha y Llagos; tando adscrita, dientro de la provincia de Granada, na contorna de la Mariña Granadina, anque asitiada na parte más septentrional d'esta postrera. Indicamos de siguío les sos llendes qu'a efeutos alministrativos, son los siguientes:
- Al norte: Ízbor (esti de la mesma pertenez al conceyu d'El Pinar), Lanjarón y Órgiva.
- Al Sur: Motril y Salobreña.
- Al este: Lújar.
- Al Oeste: Los Guájares.
Físicamente, sicasí, caltién una unidá estructural bien paecida a tolos pueblos vecinos, viéndose beneficiáu del clima templáu-mediterraneu, carauterizáu per iviernos templaos y branos templaos. Les agües, qu'ensin ser abondoses algamen los 500 llitros añales, tienen una distribución irregular ente los escasos 40-50 díes que llueve al añu.
El mediu
El ríu Guadalfeo
Alimentáu por un númberu importante de pequeñes riegues y afluentes que recueyen el magníficu apurra d'agua de les sierres cercanes, generosamente regaes poles agües, polo que ta aseguráu tanto'l consumu humanu como'l so usu agrícola, dexa cada añu aumentar el númberu d'hectárees de regadío, tantu nesta llocalidá como nes vecines. Pa llevar esto a cabu construyóse nel términu municipal la "Presa de Rules" pa faer una distribución racional de l'agua.
Gargüelu del ríu Guadalfeo
Carauterizada por un fondu encaxonamientu del tramu baxu del ríu, con formaciones meandriformes. Esisten tobas cárstiques, nes cercaníes de Vélez con altu porcentaxe d'impureces. Presenta una vexetación ripiaria termomediterránea. Presentar por tantu un conxuntu paisaxísticu de gran espectacularidá pol altor de los "tajos", la verticalidá de los paredones predresos y, primero de too, pola gran variedá de les sos formes cárstiques. Por tou ello esti espaciu ta catalogáu como monumentu natural de proteición especial nel "Catálogu de Bienes Protexíos de la Provincia de Granada". Tocantes a edificaciones ya infraestructures, la importancia céntrase precisamente en Vélez de Benaudalla que s'alza sobre una gran formación cárstica, amás de pequeñes edificaciones aisllaes con función d'esplotación agrícola y otres edificaciones con función de restorán a lo llargo de la carretera N-323 que coneuta cola carretera de la mariña N-340 y con poblaciones importantes como Motril o Almuñécar.
Sierra de Lújar
Ocupa unes 2.300 hectárees del nuesu términu municipal, una quinta parte de la so superficie total. Trátase d'una alliniación prelitoral caliar, con fondos cañones, fuertes pendientes y acusada karstificación, con importantes repoblaciones de pinos, bosquetes d'encines y dellos exemplos d'endemismo. No que se refier a la so fauna, ye resaltable la nidificación de delles especies d'aves de presa (águila real, ferre, etc), presentando paralelamente exemplos de mamíferos como'l xabalín o la cabra montés. Tien por tantu un gran interés botánicu y faunísticu al que se-y xune un valor xeomorfolóxicu deriváu del so peculiar relieve cársticu y una gran potencialidá paisaxística como mirador de Sierra Nevada y la mariña mediterránea. De xuru hai y que tener en cuenta que les baltes d'árboles que s'asocedieron a lo llargo de los sieglos, bien p'alimentar los inxenios azucreros de Motril o Salobreña, bien pal llogru de carbón como elementu de combustible reclamáu en llares, industries y pola construcción naval, bien pa la puesta en marcha de nuevos espacios agrarios, esquilmaron y estrozaron el paisaxe esistente na zona, de chaparros, encines y algarrobos, dando pasu a los estendíos almendrales, olivares, viñeos, higuerales y, naturalmente, ceberes.
La vexetación
Si faemos una división de la redolada que nos arrodia, podemos atopar con un ampliu espectru de vexetación que, podemos clasificar de la siguiente manera:
Un estratu arbóreo
Onde s'alternen encines, algarrobos, pládanos y caxigales, como últimes muestres d'un monte mediterraneu qu'esistió nel so momentu y del qu'apenes queden exemplos demostrativos.
Un estratu arbustivo
Nel que s'entemecen un ampliu númberu d'especies, dende la simple carba hasta'l arbustu puramente dichu: Enebro, llentiscu, artu, hedra, madreselva, romeru, tomillu, espliegu, retama, palmito, rosa montés, árgoma y jara.
Un estratu herbal
Qu'alterna la yerba y los tréboles con violetes, cardos, primaveres, narcisos, espartos, felechos y, como non, les siempres presentes, ortigues, formando un ampliu mantu vexetal que cubre bona parte del términu municipal.
Fauna
Esfrutamos igualmente d'una variada y amplia fauna, acorde cola vexetación y el relieve imperante, anque como asocede n'otres zones de la nuesa contorna, inclusive d'Andalucía, constátase un descensu manifiestu de la población animal que nos arrodia.
A) Los mamíferos: de los que podemos atopar gran variedá d'insectívoros, lagomorfos, royedores, carnívoros y otros varios.
B) Les aves: de les que tamién atopamos gran variedá del mediu acuáticu roquedos/cortaos, del monte mediterraneu, corvidos y aves de presa.
El nucleu poblacional y los sos anexos
La población atópase inscrita dientro de la conocida como Contorna de la Mariña dientro de la provincia de Granada, qu'entiende un territoriu de carauterístiques similares ente les últimes estribaciones de les Alpujarras y les veres del mar Mediterraneu, conocida tamién como mariña Tropical que s'estiende a lo llargo de daqué más de 772 km², de los cualos Vélez representa aproximao un 10%. No que se refier a suelu urbanu, atopamos con una superficie d'unos 3 km², onde podemos atopar tres nucleos poblacionales básicos claramente definíos, estremándose un puntu onde s'apigura la práutica totalidá de la población y dos anexos que magar tuvieron bastante poblaos n'otres dómines güei atópense práuticamente despoblaos:
- Vélez de Benaudalla
- El caserío de la Gorgoracha
- Llagos
Amás atópase ensame de cortixos y/o pequeñes edificaciones tremaes por tol términu municipal, na so gran mayoría despoblaos.
Vélez de Benaudalla
Na actualidá esta población estender a lo llargo d'unes 30 hectárees, onde puede atopase a la mayoría de los habitantes del conceyu. Esta estensión foi aumentáu darréu a lo llargo, sobremanera, de los postreros 20 años. Asina se ve cómo les actuaciones d'edificación prosiguen, colo que les previsiones de desenvolvimientu d'esti conceyu son bastantes optimistes y puede afirmase que la meyora va vese potenciáu mientres los próximos años. L'antiguu nucleu poblacional foise desenvolviendo a partir de la proteición qu'ufiertaba la fortaleza que la apodera. Asina, la población s'alloriáu desenvolviendo dende los sos píes, nes fasteres que baxen escontra'l valle.
El Barriu Antiguu qu'a pesar de perder les edificaciones primitives caltién el so trazáu orixinariu no que se refier a les sos cais, estreches, con trazaos irregulares que la converten nun pequeñu llaberintu onde s'entrepolen caleyones angostos con víes ensin salida, prototipu carauterísticu del urbanismu potenciáu polos sos anteriores habitantes árabes mientres la ocupación d'estos territorios. Esta zona, que nun toma más allá de les 10 hectárees edificaes, nun caltién otres traces destacaes del so pasáu históricu sacante la fortaleza que, como yá comentemos, apoderar, una y bones toos ellos sufrieron los avatares del pasu del tiempu, que tresformó ostensiblemente l'aspeutu de les mesmes.
El Barriu de la Vega construyíu como'l so nome indica sobre los terrenes que componíen una estrecha franxa de suelu cultivable, sobre una curtia terraza qu'apodera'l cursu del ríu Guadalfeo, desenvolvió una arquiteutura irregular basándose nes separaciones que determinaben los caminos y servidumes de camín esistentes hasta'l momentu. Estender a lo llargo de les 7hai qu'entienden estos terrenes, onde se amalgaman un ampliu espectru d'edificaciones.
El Barriu Nuevu más ampliu que los dos anteriores y onde s'atopa casi la totalidá de los equipamientos de los que dispón el pueblu, alcontrar a lo llargo d'unes 12hai de superficie, práuticamente coincidiendo col percorríu de la carretera yá mentada y con clares manifestaciones d'espansión. Asina constatamos la presencia de los principales equipamientos: Conceyu, consultoriu médicu, colexu, mercáu y oficina de correos.
El caserío de La Gorgoracha
Dende'l cascu urbanu, dirixiéndose a la llocalidá de Motril pela antigua carretera nacional N-323, a unos cinco quilómetros atopamos el Caserío de la Gorgoracha. Ta formáu por ensame de cortixos tremaos que, anguaño, atópense despoblaos na so mayoría o aprovechaos pa estancies esporádiques en fines de selmana o vacaciones. Sicasí, tenemos de considerar qu'esti pequeñu caserío tenía vida propia yá nel sieglu XVI (y posiblemente con anterioridá). Nel so pasáu recién esti anexu goció de gran actividá agrícola y ganadera, especialmente no que se refier a la cabaña caprina, cultivos de secanu y usu de tierres pa camperes.
Llagos
Siguiendo'l viaxe en direición Motril atópase sobre la carretera'l túnel al que da nome l'anexu anterior, La Gorgoracha. Empecipiada la so construcción sol reináu de Sabela II y concluyíu en 1880, ye puertu de monte de 3ª categoría y dixebra los términos municipales de Vélez de Benaudalla y Motril. Pasada dicha obra pública, a la so esquierda podemos tomar el camín de Llagos, con un llargor de diez quilómetros, a la fin del cual atopamos con esti recóndito pobláu, sito nes estribaciones de la sierra de Lújar, que les sos carauterístiques son, en parte, similares a dellos pueblos de les Alpujarras. Nel casu de Llagos, al contrariu que'l casu de La Gorgoracha, ésti taba más dedicáu a l'agricultura, a l'alzada y al usu de les sos mines.
Política
Los resultaos en Vélez de Benaudalla de les postreres eleiciones municipales, celebraes en mayu de 2015, son:
| Eleiciones Municipales - Vélez de Benaudalla (2015) | ||||
| Partíu políticu | Votos | %Válidos | Conceyales | |
| Partíu Socialista Obreru Español (PSOE) | ||||
| Partíu Popular (PP) | ||||
| Izquierda Xunida (IX) | ||||
Principales aspeutos sociu-económicos
Demografía
Vélez de Benaudalla cunta con una población de 2.965 (2007)de los cualos un 24% son menores de 16 años, el 58% ente los 16 y 60 años y el 18% restante mayores de 60 años. La mayor parte de la población ta dedicada a l'agricultura (60%), siendo les demás ocupaciones nel sector servicios (20%) y la construcción (20%).
Puede reparase asina qu'esiste una evolución positiva de la población a lo llargo de los sieglos, con llixeres variaciones y altibaxos por cuenta de distintos periodos de crisis económica que, n'ocasiones, fixo menguar la población sensiblemente. Va Ser nesti sieglu XX cuando se constate una inversión na tónica ascendente, atopándonos con una evolución negativa de la demografía local, que llegó a perder casi la tercer parte del vecinderu que tenía a principiu del mesmu, de resultes de la grave crisis agraria y minera, que tuvo llugar nos 70 y 80, bases naquel momentu de la economía llocal.
| 1852 | 1900 | 1981 | 2008 | 2011 | 2013 | 2015 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1,600 | 3,871 | 2,497 | 2,980 | 2,947 | 2,890 | 2,903 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Agricultura
El términu municipal, que'l so suelu algama una superficie cultivable de 7.816 hai, aproximao, unu de los más grandes de la contorna costera granadina, atopar nun ampliu procesu de tresformamientu no que se refier a l'agricultura, principal actividá de los sos habitantes, qu'ocupa'l 60% de la so población activa:
- El predominiu del secanu ye manifiestu, destacando productos como l'aceituna, les camperes y l'almendra, anque cada añu que pasa reparar una regresión de los mesmos, tantu polos gastos que causen que nun compensen depués colos precios de venta, como pol emburrie que van teniendo na zona les nueves formes de cultivu y les bones resultancies económiques que se reparen como resultaos de les mesmes.
- Anque la realidá granible de la contorna, que xenera auténticos beneficios y capta la mayor parte d'esta población trabayadora, ye'l regadío. Los llabradores tán sacando provechu considerable de les nueves formes de cultivu (ivernaderos) qu'enllantó otres formes de trabayu y rendimientu agrariu. Asina pepinu, xudía y distintes modalidaes de tomate (tomate d'ensalada, cherry etc) van asitiándose como los verdaderos xeneradores de riqueza d'esti conceyu.
Industria y Servicios
Al concentrase nueses actividaes de producción nel sector primariu, agricultura, escasamente queda un 40% de los nuesos trabayadores que se dediquen a los restantes servicios. Nel nuesu casu, la industria dexó d'esistir, una y bones les úniques plantes onde se desenvolvía esti tipu d'actividá, almazaras y partidores d'almendres, como centros productores d'aceite y comerciliadores de l'almendra, sumieron nestos últimos años. Anque nos últimos años volvió resurdir la almazara de l'antigua Cooperativa San Antonio.
Esti desapaecíu sector industrial fai decantar pola busca de les actividaes del sector servicios, qu'ocupen a casi un cuartu de la nuesa población trabayadora. Magar hai un eleváu númberu de persones de dedíquense a la construcción, la mayoría de los vecinos diversifiquen los sos esfuercios pa cubrir distintes ocupaciones dientro de los servicios públicos que s'ufierten al traviés de:
- Chigres y restaurantes
- Pensiones
- Banca
- Tresporte
- Tiendes d'alimentación
- Sanidá
- Enseñanza
- Ayuntamiento
- Mercáu
- Otros comercios
Referencies
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Vélez de Benaudalla 
.
- Páxina web del Escelentísimu Conceyu de Vélez de Benaudalla
- Información turística de Vélez de Benaudalla realizada pol Patronatu de Turismu de Granada
