 Västerås | |
|---|---|
 | |
| Alministración | |
| País |  Suecia |
| Provincies | Provincia de Västmanland |
| Conceyu | Västerås |
| Tipu d'entidá |
área urbana de Suecia (es)  [1] |
| Nome oficial | Västerås (sv)[2] |
| Nome llocal | Västerås (sv) |
| Códigu postal |
72X XX |
| Xeografía | |
| Coordenaes | 59°37′02″N 16°32′32″E / 59.617319°N 16.542157°E |
  Västerås Västerås (Suecia) | |
| Superficie | 50.43 km² |
| Altitú | 17 m |
| Demografía | |
| Población | 128 660 hab. (31 avientu 2020) |
| Porcentaxe |
100% de Västerås 45.82% de Provincia de Västmanland 1.22% de Suecia |
| Densidá | 2551,26 hab/km² |
| Más información | |
| Prefixu telefónicu |
021 |
| Estaya horaria |
UTC+01:00 (horariu estándar) UTC+02:00 (horariu de branu) |
| vasteras.se | |
 | |
Västerås (/vɛstər'oːs/ tr.: vesterós) ye una ciudá asitiada na comuña de Västerås, en Suecia central, a unos 100 quilómetros al oeste d'Estocolmu, na provincia de Västmanland. Ye la capital de la Provincia de Västmanland, y del obispáu y la comuña de Västerås. La ciudá tien aproximao 138 700 habitantes (2011) y ye la quinta ciudá en población de Suecia.[3]
La ciudá atópase arredolada por vastos montes de coníferes al norte, este y oeste, dexando al sur el llagu Mälar col qu'hai conexón marítima hasta'l mar Bálticu. L'altitú na ciudá asitiar ente 40-60 m sobre'l nivel del mar con un máximu de 65 m. El paisaxe ye de roca primaria bien planu y bien sedáu nel que s'alternen campos, montes y llagos. Coles mesmes dientro del área metropolitana atópase'l ríu Svartån que desagua nel llagu Mälaren onde s'atopen tres árees portuaries: al suroeste, el puertu Industrial y comercial destináu al tresporte marítimu; y al sur y suroeste dos puertos que conformen l'área recreativa más grande d'Escandinavia destinada a esta actividá.
La forma de la ciudá ye concéntrica y ye travesada d'este a oeste pela autovía Y-18 (Estocolmo-Gotemburgu) dexar una curtia distancia ente los suburbios y el centru. La rede de carril bici ye bien estensa contabilizándose casi 300 km. Tán compuestos principalmente de carriles separaos de la vía automovilística a lo llargo de lo cual los usuarios percorrer pueden llargues distancies d'un estremu a otru. Identifíquense 8 parques o zones verdes afitaes asitiaes na ciudá como son el Xardín Botánicu, el Djäknebergets, La Fonte Master; Rudbeck Park; Parque de la Ciudá (parque de la Ciudá en Västerås central); Tessinparken; Utanbyparken (Un pequeñu parque con plantíos perennes); y el Vasa Park.
Al oeste de la ciudá atopa l'aeropuertu de Västerås utilizáu principalmente pola compañía de baxu costu Ryanair.[4]
Historia
Ye una de les ciudaes más antigües de Suecia y del norte d'Europa. El so nome provién de Västra Aros (lliteralmente, «desaguada del oeste»), que se refier a la parte occidental del estuariu del Svartån («El ríu Negru» en suecu). La rexón tuvo poblada dende la yera viquinga. Nel sieglu XI yera yá la segunda ciudá más grande de Suecia, llegando a tener un arzobispáu nel sieglu XII. Darréu construyéronse una catedral y un monesteriu. Mientres el reináu de Gustavo Vasa amplióse'l castiellu de Västerås por que sirviera de sede d'una fuerte guarnición militar. Mientres la so dómina, la ciudá foi tamién residencia real y llugar de deliberación del parllamentu suecu (Riksdag). El primer escudu d'armes de la ciudá data de fines del sieglu XIII.
Actualidá
Västerås ye conocida como una ciudá industrial, pero tamién nel comerciu minorista y la loxística. La ciudá quier estremase como Västerås - Mälarstaden, que significa "la ciudá de Västerås, xunto al llagu Mälaren," col fin d'atraer a los turistes y nuevos habitantes, según a los estudiantes a la universidá local, la Universidá Mälardalen (aproximao 16 000 estudiantes matriculaos en Västerås y nel cercanu Eskilstuna). Västerås tien el puertu comercial y recreativo a veres del llagu más grande d'Escandinavia nel llagu Mälaren. La ciudá tien un rascacielos cordialmente moteyáu Skrapan (El raspador), que tien el chigre de cócteles más altu allugáu de Suecia, llamáu Sky Chigre nel pisu 24 del edificiu. Västerås alluga "Power Big Meet", un eventu añal onde los propietarios de coches de gran potencia americana pueden quedar.
Clima
Acordies cola clasificación del clima de Köppen, Västerås esperimenta un clima continental húmedu, con iviernos fríos y branos templaos.
Los branos suelen tener nubes y escamplaes, pero con un riesgu d'agües repentines. Les temperatures diurnes en xunetu na so mayoría ronden los 22 °C, pero dacuando pueden entepasar de 25 °C y n'ocasiones inclusive 30 °C.
Los iviernos son fríos, con una cubierta de nieve que polo xeneral dura dellos meses. Dellos iviernos pueden ser leves con crisis enllargaes ensin nieve nel suelu. El clima difier enforma si les mases d'aire tán llegando dende l'océanu Atlánticu o del continente euroasiático. Nel primer casu, podría esperase temperatures cimeres a 5 °C. Nel segundu casu, la temperatura nun puede alzase percima de -15 °C nel centru del día. El Llagu Mälaren polo xeneral conxelar dende xineru hasta finales de marzu.
La llectura de la temperatura oficial más alta de 36,0 °C rexistró'l 9 de xunetu de 1966. La temperatura más baxo de -36,5 °C rexistró'l 24 de xineru 1875.
 Parámetros climáticos permediu de Västerås (1961–1990)  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura media (°C) | -3.8 | -3.8 | -0.2 | 4.7 | 11.1 | 15.9 | 17.1 | 15.8 | 11.4 | 7.0 | 1.5 | -2.2 | 6.2 |
| Precipitación total (mm) | 40.0 | 29.2 | 32.3 | 34.9 | 39.6 | 54.4 | 75.3 | 71.5 | 67.4 | 56.5 | 56.5 | 44.7 | 602.3 |
| [ensin referencies] | |||||||||||||
Economía
Industria
En 1891 la Casa de la turbina, una pequeña presa hidroeléctrica foi construyida en Svartån nel centru de Västerås. Esto o fixo ANIMA ASEA, un gran fabricante d'equipos d'enerxía llétrica, pa concentrar les sos operaciones en Västerås. Dempués de la fusión en 1998 cola compañía d'enerxía nuclear Brown, Boveri & Cie, ASEA convertir en ABB. Como resultancia, Västerås foi'l llugar de la so sede.
Dende tomar de posesión de negociu nuclear de Westinghouse ABB ye propiedá de Westinghouse Electric. Atópase principalmente nel Complexu Mimer nel centru de la ciudá. Les instalaciones de producción tán en Finnslätten y Saltängen. Westinghouse Suecia produz combustible nuclear y ufierta servicios nucleares pal reactor d'agua en ebullición. A partir de 2014, Westinghouse Suecia poseiade 1000 emplegaos. La planta apurrió combustible a Ucraína dende l'añu 2005. El 11 d'abril de 2014, dempués de l'anexón rusa de Crimea, el contratu con Energoatom pa la Planta d'Enerxía Nuclear d'Ucraína del Sur estender hasta'l 2020.
Otres industries principales inclúin el tresporte como los Bombardier con dellos centros de distribución, caldereros Outokumpu Copper y de TI.
Almacén al per menor y el comerciu
Una de les razones históriques que fixeron de Västerås una ciudá ye'l so allugamientu col ríu y el llagu Mälaren Svartån. La ciudá sigue siendo unu de los principales centros loxísticos en Suecia.
Västerås ye'l llugar de nacencia de la multinacional minorista de ropa H&M. La so primer tienda abrir nel centru de la ciudá en 1947.
Personaxes famosos
- Ann Hallenberg, mezzosopranu clásica.
- Axenstar, banda de power metal.
- Bobo Stenson, pianista de jazz.
- Dagmar Lange, autor sol seudónimu de María Lang.
- Embee, DJ y productor de hip hop.
- Esbjörn Svensson pianista de jazz.
- Fredrik Johansson, músicu.
- Fronda, raperu.
- Gary Sundgren, xugador de fútbol.
- Joachim Laukkanen, comediante suecu.
- Jonny Rödlund, xugador de fútbol.
- Lars Wallin, diseñador de moda.
- Lars Ekborg, cómicu.
- Linda Rosing, cantante, políticu, modelu.
- Loreen, cantante y ganadora del Festival d'Eurovisión 2012 en Bakú, Azerbaixán.
- Magnus Lindgren, músicu de jazz.
- Mai Zetterling, actriz y direutora de cine.
- Maria Bonnevie, actriz.
- María Montazami, personalidá de la televisión.
- Markus Oscarsson, medayista d'oru olímpico en canotaje 2004.
- Mattias Andréasson, cantante y miembru de Y.M.D.
- Mikael Backlund, xugador de ḥoquei sobre xelu.
- Pandora, cantante.
- Patrik Berglund, xugador de ḥoquei sobre xelu.
- Patrik Isaksson, nadador.
- Pontus Kåmark, xugador de fútbol.
- Promoe, raperu miembru de Looptroop.
- Pugh Rogefeldt, músicu.
- Stefan Pettersson, xugador de fútbol.
- Tomas Tranströmer, poeta.
- Tommy Salo, xugador de ḥoquei sobre xelu.
- Åsa Svensson, xugador de tenis.
Tresporte
- La estación central de Västerås.
- Aeropuertu d'Estocolmu-Västerås
Referencies
- ↑ Afirmao en: Localities 2010. Páxina: 47. Editorial: Oficina Nacional de Estadística. Data d'espublización: 16 xunu 2010. ISSN: 1654-3823.
- ↑ Afirmao en: Statistiska tätorter 2018 – befolkning, landareal, befolkningstäthet. Data d'espublización: 24 ochobre 2019. Editorial: Oficina Nacional de Estadística.
- ↑ Estadístiques nel sitiu oficial de Västerås (fonte: Oficina Central d'Estadístiques sueca, 31-12-2011)
- ↑ Vuelos a Västerås nel sitiu web de Ryanair
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Västerås 
.
- Sitiu web oficial (en suecu)
