Telencéfalu, estructura cerebral asitiada sobre'l diencéfalu. Representa'l nivel más altu d'integración somática y vexetativa.
Histolóxicamente, y dende un puntu de vista embriolóxicu y ontoxénicu, estrémense, dientro de la corteya cerebral (o córtex):
- Neocorteya
- Paleocorteya
- Arquicorteya
La corteya cerebral dispónse en dos hemisferios cerebrales separtaos superficialmente pela fisura llonxitudinal superior y xuníos na fondura pol cuerpu callosu.
El telencéfalu ye la parte anterior y más avolumada del encéfalu. Presenta un distintu grau de desenvolvimientu nos distintos grupos de vertebraos:
- En pexes, anfibios y reptiles, ta integráu por un par de bulbos olfativos bien desenvueltos y un celebru posterior, con dos pequeños hemisferios cerebrales, formaos por enanche de les parés llaterales del telencéfalu.
- N'aves y mamíferos el telencéfalu adquier el so máximu desenvolvimientu y apaez formáu por dos hemisferios cerebrales, dixebraos de forma incompleta por un sucu o cisura interhemisférica. L'interior d'estos hemisferios ta ocupáu pol primera y segundu ventrículos.
- La parte esterna de los hemisferios cerebrales, constituyida por sustancia gris (cuerpos neuronales), denómase corteya cerebral. La d'aves y mamíferos primitivos (prototerios y metatenos) ye llisa, ente que nos mamíferos euterios ye bien gruesa y presenta una gran cantidá de plegues o circunvoluciones cerebrales.
La corteya cerebral centraliza ya interpreta les sensaciones, ellabora les rempuestes conscientes, remana los movimientos voluntarios y ye la sede de la conciencia, la memoria y l'intelixencia.
- La parte interna de los hemisferios cerebrales, constituyida por sustancia blanco (axones mielínicos de les neurones), coneuta ente sí los dos hemisferios nuna zona denomada cuerpu callosu.
Pertenecen tamién al telencéfalu, los ganglios basales. Morfolóxicamente, estrémense en:
- Cuerpu estriáu
- Nucleu caudáu
- Nucleu lenticular
- Putamen
- Globu pálidu
- Amígdala
y embrioxénicamente,
- Neoestriáu
- Nucleu caudáu
- Putamen
- Paleoestriáu
- Globu pálidu
- Arquiestriáu
- Amígdales