Stradivarius
[editar datos en Wikidata]

El Español II (1687-1689), perteneciente a la coleición de Stradivarius Palatinos del Palaciu Real, Madrid, España.

Un violín Stradivarius ye unu de los instrumentos de cuerda construyíu polos miembros de la familia italiana Stradivari, particularmente por Antonio Stradivari.

Los instrumentos de Stradivarius son bien valoraos polos intérpretes más importantes del mundu y polos coleicionistes d'antigüedaes. Les carauterístiques sonores ya individuales d'estes obres d'arte son consideraes úniques, y de cutiu los instrumentos identificar pol nome de daquién, xeneralmente un músicu famosu que foi'l so propietariu o qu'a cencielles lo utilizó en dalgún momentu pa les sos interpretaciones. Estudios modernos serios respuenden por que son los meyores conocíos en tola historia de los violinos.

Ente les esplicaciones baraxaes pa la so calidá de soníu, inclúyense l'usu d'una laca especial, d'un tratamientu químicu de la madera, de distintes formes d'ensugáu de la mesma o del usu d'una madera bien aneyo.^[1] Un estudiu conxuntu de les universidaes de Columbia y Tennessee, de 2003, suxure que s'usó madera d'árboles que tuvieron una crecedera más lenta de lo normal —por cuenta de un ciclu solar que produció iviernos llargos y branos menos calorosos de lo habitual mientres la llamada Pequeña Edá de Xelu—, polo que la madera fuera más trupa nesa dómina.^[1]

Teoríes sobre la calidá del so soníu

Hubo munchos intentos d'asonsañar la calidá del soníu d'estos instrumentos; esisten munches teoríes alrodiu de cómo fueron construyíos. Munchos creíen que'l barniz usáu por Stradivari facer con una fórmula secreta que se perdió al morrer el so creador, pero examen de rayos X y analises d'espectru na superficie de los violinos revelaron que toos fueron sometíos a cambeos na so estructura (especialmente'l mangu, el cordal y les cuerdes), y de cutiu lo único que queda del trabayu orixinal ye'l cuerpu mesmu, que foi rebarnizado dacuando.

Antonio Stradivari, obra pictórica d'Edgar Bundy, 1893: imaxe idealizada pol Romanticismu d'un héroe artesanu.

Otra teoría diz que'l puntu clave foi'l tiempu d'ensugáu de les maderes de pládanu y abetu con que tán construyíos; esto tamién foi desmentíu estudiando la fibra de la madera. Les llinies fueron comparaes con modelos d'árboles que vivieron nesa dómina y pudo determinase el tiempu d'ensugáu a cencielles tomando la diferencia ente la fecha de construcción (que yera dexada por Stradivari nuna etiqueta nel interior del instrumentu) y el cálculu de cuándo fuera cortáu l'árbol. Esto reveló que la madera ensugárase mientres non más de 25 años, y non 60 o 70, como se creía.^{[ensin referencies]}

Otra teoría señala que'l periodu de fríu estremo que sufrió Europa nos años en que Stradivari vivió, una pequeña edá de xelu, pudo causar que los árboles que crecieron mientres esa dómina desenvolvieren una fibra más compacta y con una meyor calidá mecánica sonora.^[1] Sicasí, esisten instrumentos construyíos na mesma dómina, con madera de los mesmos árboles, que nun llograron la magnificencia d'un Stradivarius.^{[ensin referencies]}

Cabo mentar tamién la conocida teoría del árbol de Stradivari,^{[ensin referencies]} según la cual el mesmu Stradivari atopó un árbol dientro d'un ríu de que'l so enorme tueru creó dalgunos de los sos más renombraos instrumentos. Dizse que la mesma madera adquirió la vibración del ríu, lo que-y daría un soníu únicu ya irrepetible. Ta claro qu'esta esplicación, ensin nenguna base científica que la sofite, pue tar basada nun intentu por dar un aspeutu más poéticu a la historia de la fabricación de los instrumentos.

Hai otra teoría, la más romántica, que nos cunta que los Stradivarius facer con madera de barcos fundíos.^{[ensin referencies]}

Finalmente, la teoría que paez más acertada^{[ensin referencies]} hasta'l momentu ye una que foi resultáu de los mesmos analises d'espectru na superficie y en parte de la forgaxa residual llograda del interior d'un Stradivarius con sistema endoscópico. Estes pruebes revelaron la presencia de partícules metáliques bien pegaes a la madera, lo que podría suxurir que'l gran maestru fixo un finu tratamientu a les maderes qu'usaba con disoluciones de sales metálicos, lo cual conferiría a los sos instrumentos la fuercia y riqueza de soníu que tanto s'aprecien.

En xineru del 2009 publicáronse, na revista Public Library of Science,^[2][3] los resultaos d'una investigación realizada mientres tres décades con muestres bien pequeñes (capes bien delgaes) tomaes d'un Stradivarius n'arreglu: unu de los autores del estudiu, el doctor Joseph Nagyvary, especialista en bioquímica y profesor de química na Universidá de Texas A&M, aseguró topar pruebes de que n'Italia, nel "periodu doráu" de la construcción d'esti tipu de instrumentos, ente 1700 y 1720, una plaga d'inseutos afectó los árboles de la zona y foi la clave del ésitu de Stradivari. El fabricante de violinos "utilizó bórax (un componente mineral anguaño usáu pa la fabricación de deterxentes y cosméticos, y tamién como retardante de quemes, como insecticida y como axente fungicida) pa caltener los instrumentos contra los inseutos", ensin saber qu'ello tendría tamién efeutos sobre la sonoridá. Usáu como insecticida y preservador de la madera dende la dómina de l'antigua civilización exipcia, onde s'usó tamién para momificar restos humanos, el bórax utilizóse como proteición na primer capa de la madera de los instrumentos.

Preciu averáu

El preciu de los Stradivarius varia dependiendo del instrumentu, el so estáu de caltenimientu y la calidá del soníu, ente otros aspeutos, bazcuyando ente miles de dólares hasta les sumes récor de millones de dólares. Dalgunos al ser utilizaos polos grandes solistes como Yehudi Menuhin o Jascha Heifetz adquieren un valor incalculable. En 2011, unu d'éstos, el llamáu 'Lady Blunt', foi puyáu por 17 millones de dólares.^[4] Pese al eleváu preciu d'esti violín, que supón el récor nuna transaición conocida por un instrumentu musical, nun ye'l más pervalible de los construyíos por Antonio Stradivari. Esti honor osténtalo una viola del conocíu como 'Cuartetu Nacional', patrimoniu español, que, de ser vendida, envalórase adquiriría un preciu d'ente 100 y 140 millones d'euros en puya.^[5]

Esti récor pudo ser superáu en xunu de 2014, una y bones la casa de puyes Sotheby's sacó a la venta violar 'McDonald', unu de los dos únicos Stradivarius que se caltienen en manes privaes, con un preciu de salida de 45 millones de dólares (unos 33 millones d'euros). Nun se presentaron puyes.^[6]

Instrumentos orixinales y non orixinales

De los más de 1000 instrumentos que fabricó Stradivari namái queden pocu más de 500 en circulación (Esto nun significa que dichos instrumentos yá nun esistan, sinón que s'atopen formando parte de coleiciones privaes) Munchos luthiers posteriores roblaron Stradivari nel interior de los sos instrumentos, polo que nun ye raru atopar debaxo de la firma'l testu "made in Germany". Un Stradivarius auténticu estremar polos sos perfinos acabaos, madera d'estrema guapura tornasolada y l'etiqueta que cita l'añu y el llugar onde fueron construyíos.

Coleiciones y exemplares renombraos

El meyor grupu de instrumentos de cuartetu de cuerda del mundu, la coleición Stradivarius Palatinos, atópase en Madrid.^[7] Sicasí, la Nippon Music Foundation tien 15 violinos, 1 viola y 3 violonchelos, La Stradivari Society tien un númberu similar al anterior de instrumentos de gran importancia y el señor David Fulton quien tien la mayor coleición de Stradivarius y instrumentos de cuerda estregada de calter priváu más estensa ya importante del mundu.^{[ensin referencies]}

Coleición nel Muséu Metropolitanu d'Arte, Nueva York

• 
  "Gould" violín (1693)
• 
  "Francesca" violín (1694)
• 
  "Antonius" violín (1711)

Ver tamién

• Llista de instrumentos Stradivarius
• Stradivarius Palatinos
• El violín coloráu, película canadiense de 1998 que, magar presenta una historia ficticia ensin sustentu real dalgunu, inspirar nel violín Stradivarius llamáu "The Red Mendelssohn" ("El Mendelssohn coloráu") ().
• Conocencia tácito

Referencies

Enllaces esternos

• Wikimedia Commons tien conteníu multimedia tocante a Stradivarius.
• Base de datos de instrumentos Stradivarius de Cozio.com.
• Edición n'Internet de HILL, W. Henry; HILL, Arthur F. Hill; y HILL, Alfred Y.: Antonio Stradivari, His Life and Work (1644-1737), Celloheaven.com, 2001 (orixinalmente editáu en 1902).