El Shuri-te (首里手, n’okinawense: Sui-dī; lliteralmente “Mano de Shuri”) ye un estilu de kárate desarrolláu nel archipiélagu d'Okinawa, concretamente na ciudá de Shuri, antigua capital del Reinu de les Ryukyu na redolada de l'actual capital, Naha.
Ye’l nome emplegáu enantes de la Segunda Guerra Mundial pa ún de los dos grandes estilos dominantes que surdieron n’Okinawa por influyencia de les artes marciales chines, xunto col Naha-te que, como’l so nome indica, desarrollóse na ciudá de Naha. Fálase tamién del Tomari-te como un tercer estilu, qu'anguaño permanez sólo en dellos kates.
Orixe
El Shuri-te ye’l resultáu d'amestar a les téuniques de llucha llocales otres importaes de China, englobaes xenéricamente baxo la denomación de kenpo de Shaolin. Dizse tamién que tuvo importancia nel aniciu del Shuri-te la influyencia del kenjutsu de la escuela Jigen-ryu, prauticada polos samuráis del clan Satsuma, qu'invadieron les Ryukyu nel 1609.
Sobre too yera la nobleza llocal la clas que prauticaba’l Shuri-te, nel palaciu real de Shuri. El prauticante más antiguu que se conoz d'esti estilu ye Shinjo Choken, miembru de la corte real, ente finales del sieglu XVI y principios del XVII. Más tarde apaeció Kanga Sakugawa (1733?-1815), más conocíu por "Tode" Sakugawa (“Mano de China” Sakugawa). Esti tuvo seis años de discípulu col monxu budista Peichin Takahara, de Shuri, espertu nel Shuri-te primitivu, y más tarde, otros seis años, con Kushanku, delegáu militar chinu, espertu en kenpo de Shaolin. Al cabu d'esi deprendimientu, Sakugawa fixo dellos viaxes a China pa perfeicionar l'arte. De la que volvió a Okinawa, Sakugawa foi consideráu como’l mayor espertu llocal en "boxéu chinu"; d'ehí’l so nomatu de "Tode" Sakugawa.
Tode Sakugawa fixo evolucionar abondo’l Shuri-te mezclando les téuniques llocales coles del Kung fu. De Kushanku aprendió la postura d'esperar un golpe o un bloquéu col puñu “armáu” nel costáu, llamada "hikite".
El so discípulu más célebre foi Sokon Matsumura, que cambió’l nome de Shuri-te pol de Shorin-ryu.
Sokon Matsumura foi guardia proteutor del último rei d'Okinawa enantes del entamu del periodu Meiji, a mediaos del sieglu XIX. Ún de los sos estudiantes principales foi Anko (Yasutsune) Itosu, secretariu y intérprete del rei, qu'había ser maestru de dos de los principales divulgadores de los estilos modernos de kárate: Gichin Funakoshi, creador del Shotokan, y Kenwa Mabuni, creador del Shito-ryu.
Maestros
Los maestros más importantes del estilu Shuri-te son:
- Kanga “Tode” Sakugawa
- Sokon Matsumura
- Anko Itosu
- Asato Anko
- Choyu Motobu
- Choki Motobu
- Kentsu Yabu
- Chomo Hanashiro
- Gichin Funakoshi
- Chotoku Kyan
- Choshin Chibana
- Kenwa Mabuni
- Kanken Toyama
- Tatsuo Shimabuku
Carauterístiques téuniques
El Shuri-te basábase sobre too en golpes direutos y potentes a puntos vitales, y en defenses n’ángulu. Les sos téuniques principales execútense con rapidez y fuercia, centrándose nun solu golpe definitivu. Tamién fai usu de golpes d'esmenu a mano abierta, pataes reutes y angulares a nivel baxu, y golpes colos antebrazos. Debío al so usu na guardia de los reis de les Ryukyu, incluyía estratexes de proteición, reaición y evacuación del protexíu, qu'inda güei pueden apreciase nos “bunkai” (interpretaciones) non deportivos, y nos “embusen” (llinies de percorríu) de los kates de los estilos actuales de kárate que deriven del Shuri-te.
Formes
Les formes, o kata, más importantes del Shuri-te son:
- Naihanchi (más tarde Tekki)
- Pinan (más tarde Heian)
- Kusanku (más tarde Kanku)
- Passai (más tarde Bassai)
- Jion
- Jitte
- Sochin
- Chinto
Escueles derivaes
Les escueles o estilos derivaos del Shuri-te, desarrollaos la mayoría yá nes islles principales de Xapón, inclúin: Shotokan, Wado-ryu, Shito-ryu, Motobu-ryu, Shorin-ryu, Shudokan, Keishinkan, y Shorinji-ryu. Tamién influyó, ente otros, nel Kyokushinkai ya inclusive nel Taekwondo.