Los entamos

En 1938 Alfred Mosher Butts, residente de Poughkeepsie, creó'l xuegu como una variante d'un xuegu anterior so llamáu Lexiko.

Metanes la Gran Depresión en 1938, un arquiteutu desemplegáu de Nueva York llamáu Alfred Mosher Butts decidió crear un xuegu de mesa. Butts afayó qu'hai tres tipos de xuegos: xuegos de movimientu, xuegos de númberos, y xuegos de pallabres. Xuegos de movimientu son correutor y l'axedrez, xuegos de númberos son Sudoku y Bingu, y los xuegos de pallabres son los anagrames y crucigrames. Butts concentrar na última categoría qu'arreya tanto a les habilidaes como al azar. Más tarde, el xuegu camudó de nome a Criss-Cross.^[1]

Lexiko

Lexiko xugar ensin tableru de xuegu, y los xugadores anotaben puntos sobre la base del llargor de les pallabres que diben formando. Llográbense puntos adicionales por utilizar lletres pocu comunes (B, F, H, M, P, V, W, Y) y un mayor númberu de puntos adicionales por utilizar les lletres más inusuales (J, K, Q, X, Z).

La manera como Butts calculó la frecuencia d'apaición de les lletres na so llingua y el correspondiente valor de caúna d'elles foi por aciu un rigorosu analís de la portada del New York Times. Llegó a la conclusión de que'l xuegu resultaba bien bon si incluyíense munches "S", asina qu'amenorgó el númberu a 4.

En 1933 Butts solicitó una patente pal so xuegu Lexiko, que-y foi refugada. De la mesma, cuando lo presentó a dos fabricantes de xuegos, Parker Brothers y Milton Bradley, namái recibió una cortés negativa. Butts nun tiró la toalla, y nos siguientes 5 años fabricó él mesmu casi 200 xuegos que regaló o vendió a los sos amigos, pero Lexiko nun llegó más lloñe. Nun foi un ésitu comercial.

Corría l'añu 1938 cuando Butts introdució un elementu innovador nel so xuegu. La gran popularidá de les crucigrames apurrió-y la idea de combinar les lletres sobre un tableru de xuegu, formando pallabres de la mesma que nes crucigrames.

Lexiko camudó de nome delles vegaes, llamándose socesivamente New Anagrams, Alph, Criss-Cross y Criss-Crosswords. Butts dibuxó él mesmu colos sos preseos d'arquiteutura los primeros tableros de xuegu pa Criss-Crosswords, imprimiéndolos y pegándolos en tableros d'axedrez. Coles mesmes, dibuxó les lletres de les fiches a mano, pegándoles en cachos de madera de 0,5 cm, cortaos a la midida de los caxellos del tableru.

A lo llargo de los años siguientes, la mecánica del xuegu camudó pasu ente pasu. Por casu, nun momentu dau, la primer pallabra del xuegu tenía d'asitiase na esquina cimera esquierda del tableru. Sicasí, munches de les carauterístiques del xuegu orixinal de Butts caltuviéronse hasta los nuesos díes, por casu, el tableru de 15 x 15 caxellos o l'atril de 7 fiches, según el númberu de fiches de cada lletra y los valores de les mesmes, que se caltuvieron igual dende 1938 hasta güei.

Pero Criss-Crosswords llogró'l mesmu refugu que Lexiko. De nuevu foi-y refugada la patente pal xuegu y dellos fabricantes refugaron la so propuesta. Mientres un tiempu, Butts consideró la idea de fabricar y comercializar el xuegu colos sos propios medios, pero llueu se dio cuenta de que nun tenía espíritu d'empresariu y volvió al so trabayu como arquiteutu. Cola entrada d'Estaos Xuníos a la Segunda Guerra Mundial, Butts abandonó'l desenvolvimientu del xuegu hasta 1948.

Primeros pasos

Y en esi momentu produció un finxu na hestoria del xuegu, protagonizáu por James Brunot, amigu de Butts y unu de los primeros en recibir unu de los xuegos Criss-Crosswords que Butts fabricara coles sos propies manes. James Brunot y la so esposa creíen firmemente nel xuegu y decidieron arriesgase a comercializalo. James Brunot non yá creía nel xuegu, sinón que disponía del tiempu y del espíritu empresarial necesarios pa embarcase nesta aventura comercial. Asina que Butts y Brunot llegaron a un alcuerdu: en cuenta de dar l'autorización a Brunot pa fabricar el xuegu, Butts recibiría un porcentaxe de les ganancies de cada xuegu vendíu.

Nacencia del Scrabble

Los Brunot decidieron que'l xuegu precisaba pequeños cambeos, polo que reorganizaron la distribución de caxellos con premiu y simplificaron les regles, que resultaben demasiáu llargues y complexes. Coles mesmes, empezaron a pensar nun nuevu nome y solicitaron una patente, la que se-yos concedió'l 1 d'avientu de 1948. Pocos díes dempués, tres llargues considerancies, decidieron llamar Scrabble al xuegu (esa pallabra yá esistía n'inglés) y consiguieron rexistralo'l 16 d'avientu de 1948.

Los Brunot empezaron vendiendo'l xuegu nel salón de la so casa de Newtown, en Connecticut. Brunot mercaba les pieces pa fabricar el xuegu y montar con ayuda de la so esposa. De primeres, namái fabricaben 18 unidaes diaries, debíu al trabayosu procesu de estampar les lletres nes fiches de madera uno por una.

Mientres 1949, el primer añu de producción del xuegu per parte de los Brunot, montaron y vendieron 2251 xuegos, teniendo un déficit de US$ 450. Nos años siguientes, siguieron lluchando y trabayando duru pa comercializar el xuegu. En 1952 siguió l'enclín deficitariu, polo qu'empezaron a pensar n'abandonar el proyeutu y Brunot tomóse unes vacaciones pa considerar el futuru de la so empresa.

Al volver, atopar con una sorpresa: un ábanu de pidíos, por cuenta de que los que lo adquirieren encamentar a los sos amigos y conocíos. Llegara'l momentu de treslladase a un local más grande, asina que se camudaron a un colexu abandonáu cercanu a la so casa de Connecticut. Nel últimu trimestre de 1952 vendiéronse 37.000 unidaes de Scrabble. Foi tamién nel añu 1952 cuando Jack Strauss, el presidente de Macy's de Nueva York -los grandes almacenes más importantes del mundu-, aprendió a xugar a Scrabble mientres les sos vacaciones.

El xuegu entusiasmó-y de tal manera que al volver a Nueva York pidió al so Departamentu de Xuegos que-y mandaren unes cuantes unidaes. Nun esisten testimonios de cómo asocedió tou, pero'l fechu ye que'l so Departamentu de Xuegos tuvo que confesar que nun vendíen Scrabble. Macy's non yá empezó a vender Scrabble, sinón que sofitó una campaña de promoción del xuegu que cautivó a miles de persones.

Actualidá

Espardimientu del xuegu en Buenos Aires al cargu de la Asociación Arxentina de Scrabble, mientres "La Nueche de les Llibreríes".

En 1953, anque la cifra de producción aumentara a 6.000 unidaes per selmana, Brunot diose cuenta de que nun podía satisfaer la estraordinaria demanda de Scrabble, asina que dexó la llicencia de fabricación a Selchow and Righter, nesa dómina'l fabricante de xuegos líder n'Estaos Xuníos, que precisamente lo refugó unos años antes. Mientres trés años, túvose que racionar el serviciu de Scrabble a les tiendes, una y bones la demanda nun dexaba d'aumentar y el fabricante nun podía satisfaela.

Mientres, la fiebre de Scrabble estender hasta Australia en 1953. Esi mesmu añu, J. W. Spear & Sons llanzaron el xuegu en Gran Bretaña, onde se convirtió nun ésitu de ventes inmediatu. Brunot acabó vendiendo los derechos de Scrabble en 1968 a Spear's pa tol mundu sacante para los Estaos Xuníos, Canadá y Australia (unos años más tarde consiguieron tamién los derechos pa esti últimu país). Los derechos quedaron partíos d'esta manera hasta l'actualidá.

En 1986 Selchow and Righter vendieron los derechos a Coleco, que quebró en 1987. Y asina asocedió que, 53 años dempués de refugar el xuegu, Milton Bradley adquirió los derechos de Scrabble pa los Estaos Xuníos y Canadá. En 1991 tuvo llugar el primer campeonatu mundial (n'inglés) de Scrabble en Londres, y el segundu entamar en Nueva York en 1993. N'español, celebróse'l Primer Campeonatu Internacional, en Madrid, nel añu 1997. En 1998 convocar al Segundu Campeonatu Internacional na Ciudá de Méxicu D.F. El XIII campeonatu mundial n'español realizar en Venezuela (na Isla de Margarita) n'ochobre de 2009.

Desgraciadamente, James Brunot morrió n'ochobre de 1984, polo que nunca llegó a ver el primer campeonatu mundial del xuegu, pero Alfred Butts sí tuvo la suerte de velo (asistió a la competición de Nueva York y quedó maraviáu al ver lo lloñe que llegara'l so inventu). Butts siguió xugando al Scrabble cola so familia y los sos amigos hasta'l final de los sos díes. Esti home modestu y ensin pretensiones vivió pa ver cómo la so creación convertir nun fenómenu mundial. Vivió hasta los 93 años, finando n'abril de 1993.

Hai 3 campeonatos del mundu de Scrabble, n'español, n'inglés y en francés.