Samain o Samhain (fin del branu) ye una festividá d'orixe celta celebrada la primer nueche del añu nuevu celta. Según la tradición, demientres los trés díes que duraba la celebración los vivos podríen entrar en contautu colos muertos. Nesti primer día de payares, Dagda xuniase con Morrigan señora de los pantasmes, esta diosa da-y a Dagda les indicaciones necesaries pa poder vencer a los Formoré.
Samain na Galiza
Esta fiesta conozse pol nome del Halloween anglosaxón, y les calabaces afuracaes que nun son más que los restos de la cultura celta que pervivió nos pueblos del arcu atlánticu y que yá na Galiza yeren colocaes nos güertos y cruces de camín dende va sieglos.
L'obispu Guevara nel sieglu XVIII faise ecu de les xintes mortuories o conmemoratives n'honor al fináu que se realizaben dientro de la ilesia demientres l'entierru. Esto nun ye más qu'otra reminiscencia de los banquetes funerarios ofrecíos polos paganos indoeuropeos. En siendo torgada esta costume por Alfonsu X El sabiu, na creyencia de que los muertos participaben na xinta pervivió na Galiza pese a los intentos por erradicala, tresformandose nel nomáu pan de les ánimes que yera cociu y repatíu ente los asistentes al funeral, dándose más tarde a los probes del pueblu nuna versión cristianizada y que güei nun ye más qu'una ofrenda floral y llimpieza de les sepultures nel Día de Tolos Santos.