 Riaza | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| |||||
| Alministración | |||||
| País |  España | ||||
| Autonomía |  Castiella y Lleón | ||||
| Provincia |  provincia de Segovia | ||||
| Tipu d'entidá | conceyu d'España | ||||
Alcalde de Riaza (es)  | Benjamín Cerezo Hernández | ||||
| Nome oficial | Riaza (es)[1] | ||||
| Códigu postal |
40500 | ||||
| Xeografía | |||||
| Coordenaes | 41°16′59″N 3°28′00″W / 41.283055555556°N 3.4666666666667°O | ||||
  Riaza Riaza (España)  | |||||
| Superficie | 149.49 km² | ||||
| Altitú | 1190 m | ||||
| Llenda con |
Riofrío de Riaza, Cerezo de Arriba, Ribota, Ayllón, Cantalojas, Fresno de Cantespino, Corral de Ayllón, Sequera de Fresno, Boceguillas, Grajera y Comunidad de villa y tierra de Sepúlveda (es)
| ||||
| Demografía | |||||
| Población |
2150 hab. (2023) - 1118 homes (2019) - 980 muyeres (2019) | ||||
| Porcentaxe |
1.4% de provincia de Segovia 0.09% de Castiella y Lleón 0% de España | ||||
| Densidá | 14,38 hab/km² | ||||
| riaza.es | |||||
 | |||||
Riaza ye un conceyu y villa española enclavada ente l'aguada norte del macizu de Ayllón y el pandu castellanu, na provincia de Segovia, na comunidá autónoma de Castiella y Llión.
Historia
Los sos entamos remontar al sieglu X, cuando foi fundada por Gonzalo Fernández, fíu del conde Fernán González, primer conde Independiente de Castiella. Sicasí, ye probable que nel llugar esistieren pequeños asentamientos dedicaos al llendo y la metalurxa. Delles cróniques falen d'un pobláu llamáu Valherreros.
Demografía
- 2138 habitantes (INE 2017). Nos últimos años, rexistróse un importante aumentu de población estranxera, cuantimás d'orixe búlgaru. La población ensin censar ye considerablemente mayor les fines de selmana, pontes y vacaciones, al ser el conceyu segunda residencia por cuenta del so curiosu turísticu.
Nucleos de población
El conceyu contién a los siguientes nucleos de población amestaos en 1979:
- Riaza, capital del conceyu.
- Aldeanueva del Monte, conceyu independiente hasta 1979[2][3]
- Alquité, conceyu independiente hasta antes de 1857,[2] incorporar al estinguíu conceyu de Villacorta.
- Barahona de Fresno, conceyu independiente hasta antes de 1857,[2] incorporar al estinguíu conceyu d'Aldeanueva del Monte.
- Becerril, conceyu independiente hasta 1979[2][3]
- Madriguera, conceyu independiente hasta 1979[2][3]
- Martín Muñoz de Ayllón, conceyu independiente hasta antes de 1857,[2] incorporar al estinguíu conceyu de Villacorta.
- El Muyo, conceyu independiente hasta 1979[2][3]
- El Negredo, conceyu independiente hasta 1979[2][3]
- Serracín, conceyu independiente hasta antes de 1857,[2] incorporar al estinguíu conceyu de Madriguera.
- Villacorta, conceyu independiente hasta 1979[2][3]
Demografía
| 1981 | 1991 | 1993 | 1995 | 1996 | 1998 | 1999 | 2000 | 2001 | 2002 | 2003 | 2004 | 2005 | 2006 | 2008 | 2010 | 2012 | 2013 | 2014 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1434 | 1650 | 1662 | 1695 | 1673 | 1661 | 1686 | 1680 | 1733 | 1935 | 1988 | 2020 | 2125 | 2224 | 2462 | 2481 | 2489 | 2473 | 2382 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| (Fonte: INE [Consultar]) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Clima
Riaza tien un clima Csb[4] (templáu con branu secu y templáu) según la clasificación climática de Köppen.
 Parámetros climáticos permediu de Riaza (Madriguera) nel periodu 1967-1994  | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Mes | Xin | Feb | Mar | Abr | May | Xun | Xnt | Ago | Set | Och | Pay | Avi | añal |
| Temperatura media (°C) | 3.5 | 4.4 | 6.4 | 7.7 | 11.7 | 16.3 | 20.3 | 20.6 | 17.1 | 11.4 | 6.7 | 4.5 | 10.9 |
| Fonte: Ministeriu d'Agricultura, Alimentación y Mediu Ambiente. Datos de precipitación pal periodu 1967-1994 y de temperatura pal periodu 1973-1994 en Riaza (Madriguera)[5] 11 de payares de 2012 | |||||||||||||
Accesos
Carretera
Pola llocalidá pasa la carretera N-110, nel km 117. Atopar a unos 12 quilómetros del accesu a l'Autovía del Norte (km 103).
Ferrocarril
Riaza foi una de les paraes del ferrocarril direutu Madrid-Burgos, anguaño nun hai servicios ferroviarios.
Alministración y política
| Llexislatura | Nome | Partíu |
|---|---|---|
| 1979-1983 | Mariano Jesús Ramos Martín |  UCD |
| 1983-1987 | Mariano Jesús Ramos Martín |  CP |
| 1987-1991 | Mariano García Muñoz | _Logo_(2008-2015).svg.png.webp){kind=logo} PP |
| 1991-1995 | Mariano García Muñoz | PP |
| 1995-1999 | Domingo Gómez Lombó | PP |
| 1999-2003 | Domingo Gómez Lombó | PP |
| 2003-2007 | Andrea Rico Berzal |  PSOE |
| 2007-2011 | Benjamín Cerezo Hernández | PP |
| 2011-2015 | Benjamín Cerezo Hernández | PP |
| 2015-2019 | Andrea Rico Berzal | PSOE |
| 2019-2023 | n/d | n/d |
| 2023- | n/d | n/d |
Patrimoniu
Ilesia de La nuesa Señora del Mantu.
- Plaza Mayor, típica arquiteutura con portalaes qu'arrodia a una plaza de suelu de sable circular, onde los meses de setiembre y como celebración de les Fiestes de La nuesa señora del Mantu y de Fontanielles tien llugar corríes de toros. Ye'l llugar de referencia de la villa, nella puédese tastiar la gastronomía castellana de la zona y folgar nuna de les sos terraces de branu. Los llunes suel tener llugar un mercadín de gran interés y allegáu.
- Ilesia de La nuesa Señora del Mantu, del sieglu XV.
- Ermita de San Xuan.
- Ermita de San Roque.
- Ermita de la Virxe de Fontanielles.
Cultura
- Fiesta de San Blas, 3 de febreru. Celébrase'l principiu de la primavera con una romería a la paraxa de Fontanielles, llugar onde s'atopa la Ermita de la Virxe, amás d'una amplia zona de recréu.
- Santa Águeda, 5 de febreru, proteutora de les muyeres casaes. Considérase una festividá reivindicativa de muyeres, yá que nesti día elles tienen el privilexu de mandar.
- San Gregorio, 9 de mayu, patrón de Riaza. Celebrar con una misa, procesión y caldereta de bacaláu, siendo típicu tamién acompañala con pinchos de chorizu y morciella d'arroz tostada.
- Huercasa Country Festival, segundu fin de selmana de xunetu. El festival, que ye consideráu unu de los eventos de música country más importantes d'España, celébrase desque en 2014 tuviera llugar la primer edición.
- La Virxe del Mantu, 8 de setiembre, patrona de Riaza. Celebrar con misa cantada y ufrienda floral, bailles tradicionales na Plaza Mayor de Riaza, procesión na tarde peles cais de la villa.
- Les fiestes patronales de Riaza duren nueve díes, empezando'l día 8 de setiembre. El domingu siguiente al día ocho celebra la Romería de La nuesa Señora de Fontanielles, declarada d'Interés Rexonal, y acaba cola segunda romería de Fontanielles, conocida como "el día de la Octava" na paraxa de Fontanielles, a escasos 5 Km de la villa. Mientres les fiestes patronales celébrense los festexos taurinos nun ciclu selmanal qu'empieza colos encierres, declaraos Espectáculu Taurín Tradicional pola Xunta de Castiella y Lleón nel añu 2008.
- Tamién cabo destacar los trés romeríes a la Virxe de Fontanielles, la primera de les cualos faise'l primer domingu de mayu. Les otres dos celébrense'l domingu siguiente al día 8 de setiembre y la otra al siguiente domingu d'este.
Llugares próximos d'interés
Plaza Mayor de Riaza.
- Estación d'Esquí de La Pinilla (Cerezo de Arriba).
- Sepúlveda, Prádena de Atienza, Ayllón, Maderuelo, Fresno, Riofrío de Riaza.
- Arquiteutura rural de los pueblos coloraos como Madriguera y Villacorta y los pueblos negros como El Muyo y Becerril.
Personaxes pernomaos
- Aurelio del Pino Gómez, obispu de Lleida ente 1947 y 1967, nació en Riaza.
- Un ciruxanu de Riaza apellidado Bitoria, realizó nesta llocalidá les primeres inoculaciones de la viruela (les primeres vacunaciones) n'España en redol a 1728.[6][7]
- Amalio Cuenca González, guitarrista (Riaza 10 de xunetu de 1866 - Francia circa 1945).
- Sotero Montejo Ramos, natural d'Ayllón, ayudó económicamente al pueblu apurriéndo-y numberosos ingresos y trabayu a los riazanos. Fináu en Madrid el 17-4-1983 y soterráu en Riaza, convertir nun personaxe pernomáu y fíu adoptivu de la villa.[ensin referencies]
- En Riaza braniaba'l doctor Antonio García Tapia, que creó un hospital-escuela de médicos rurales y fomentó la llocalidá como llugar de veranéu. Nacíu na cercana Ayllón, foi nomáu fíu predilectu de Riaza el 23 de xunetu de 1945.
- En Riaza braniaba l'escritor español Ramón Pérez de Ayala, autor de numberoses noveles y ensayos.[8]
- Tamién tenía una residencia José María Cuevas, que foi presidente de la CEOE dende 1984 hasta 2007.
- Igualmente pasó gran parte de los branos el médicu real Rafael García-Tapia Urrutia (nietu d'Antonio Garcia Tapia) y el pintor real, Ricardo Macarrón.
- Na llocalidá de Madriguera (Segovia) pasa les fines de selmana l'actor Juan Echanove.
Ver tamién
- Parque Natural de Focetes del Ríu Riaza
- Partíu xudicial de Riaza
- Vuelta a España 2015, onde Riaza foi'l final de la etapa nᵘ18.
Referencies
- ↑ Afirmao en: Llista de Conceyos y los sos Códigos por Provincies a 1 de xineru de 2019. Data d'espublización: 8 febreru 2019. Editorial: Institutu Nacional d'Estadística.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Ministeriu d'Alministraciones Públiques (ed.): «Variaciones de los conceyos d'España dende 1842.». Archiváu dende l'orixinal, el 4 de payares de 2012. Consultáu'l 9 de febreru de 2013.
- 1 2 3 4 5 6 Boletín Oficial del Estáu (ed.): «Real Decretu 1822/1979, de 8 de xunu, pol que s'aprueba la incorporación de los Conceyos de Aldeanueva del Monte, Madriguera, Becerril, El Muyo, El Negredo y Villacorta al de Riaza, de la provincia de Segovia.». Consultáu'l 9 de febreru de 2013.
- ↑ aemet.es, Atles climáticu ibéricu.
- ↑ «Promedios mensuales - Riaza , ESP». Consultáu'l 11 de payares de 2012.
- ↑ Paula De Demerson (1993), pp. 3–39.
- ↑ D'arte y d'historia, Antonio Rumeu d'Armes
- ↑ V. La Gaceta Lliteraria, núm. 42, Madrid, 1928, p. 8.
Enllaces esternos
Wikimedia Commons acueye conteníu multimedia sobre Riaza.
- Conceyu de Riaza
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.