| ||||
|---|---|---|---|---|
| reinu | ||||
| ||||
| Alministración | ||||
| Capital | Arles | |||
| Llingües oficiales | llatín | |||
| Xeografía | ||||
| Coordenaes | 43°40′37″N 4°37′43″E / 43.676944°N 4.628611°E | |||
 | ||||
 | ||||
El reinu d'Arles (o Arelato) foi un dominiu francu-burgundiu o puramente borgoñón con capitalidad na ciudá d'Arles, establecíu nel añu 933 al axuntase los territorios que, esgazaos del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu dempués del interregno asocedíu a la muerte del emperador Carlos III el Gordu en 888, formaron el reinu de l'Alta Borgoña y el reinu de la Baxa Borgoña. Estos territorios taben asitiaos respeutivamente al norte y al sur de la cuenca del ríu Ródanu, dende la so nacencia nos Alpes hasta la so desaguada nel mar Mediterraneu.
Foi gobernáu por reis independientes hasta l'añu 1032, cuando cayó de nuevu na órbita del Sacru Imperiu Romanu Xermánicu. Dempués de 1032, la esistencia del Arelato como poder central de los sos territorios foi puramente de iure, estremáu en pequeños dominios feudales que fueron cayendo en poder de los sos vecinos (reinu de Francia, cantones helvéticos, etc.), hasta que la práutica totalidá de los sos postreros remanentes pasaron finalmente al reinu de Francia, en 1378. Unu d'esos postreros remanentes, el condáu de Saboya (convertíu en ducáu de Saboya en 1416), pue ser consideráu como l'herederu del reinu d'Arles, pos a lo llargo de los siguientes sieglos llogró axuntar parte de los territorios del citáu reinu, hasta que la Revolución francesa espulsó a la Casa de Saboya de la cuenca del Ródanu faciéndola bascular escontra El Piamonte ya Italia. Dende ellí encabezaron el procesu d'Unificación Italiana y convirtiéronse en reis d'Italia reunificada.
Reis del Arelato
Fundadores del reinu (antigua Casa de Welf)
En xineru de 888, Rodolfo I de Borgoña, conde de Auxerre, fundó'l reinu de l'Alta Borgoña al ser reconocíu como tal pola nobleza local, mientres la descomposición del Sacru Imperiu tres l'abdicación y muerte del emperador Carlos III el Gordu. Rodolfo I pertenecía a la Casa de Welf, y heredó en 876 a la muerte del so padre, Conrado II de Auxerre, señor del condáu borgoñón d'Auxerre, los territorios de Xinebra, Lausana y Sion, qu'arrodien el llagu de Xinebra, y llamábense Marca Transjurana). Estos territorios fuéren-y concedíos[1] a Conrado n'avientu de 864, col títulu de marqués de Transjurania, pol emperador carolinxu del Sacru Imperiu Lluis II el Mozu, fíu del emperador Lotario I, dempués de que Conrado matara al bosónida conde Huberto.
El fíu de Rodolfo I, Rodolfo II de Borgoña, llogró axuntar los dos reinos de l'Alta y la Baxa Borgoña nel nuevu reinu d'Arles cuando'l bosónida Hugo d'Arles, rei d'Italia, venció-y nel añu 933 el reinu de Provenza, tamién llamáu reinu de la Baxa Borgoña, en cuenta de l'arrenunciu per parte de Rodolfo II a la corona d'Italia. Nel pactu tamién se convieno'l matrimoniu ente la fía de Rodolfo, Adelaida, col fíu d'Hugo, Lotario. En 937, a Rodolfo II asocedió-y el so fíu Conrado el Pacíficu, rei de Borgoña, a quien en 993 asocedió de la mesma el so fíu Rodolfo III de Borgoña, postreru de los reis güelfos de Borgoña.
El Arelato nel Sacru Imperiu Romanu Xermánicu
El 6 de setiembre de 1032, a la muerte de Rodolfo III, producióse una disputa ente'l emperador Conrado II el Salio —designáu herederu del reinu borgoñón pol difuntu rei— y otru sobrín d'esti postreru, el conde de Blois y Troyes Eudes II, l'herederu más direutu de Rodolfo. Este'l conflictu de la Socesión de Borgoña (1032-1034), que tres de dos años de llucha ente los dos primos va acabar favoreciendo al emperador, que va incorporar asina'l reinu al Imperiu.
Anque los sos socesores nel Sacru Imperiu cuntárense como reis d'Alemaña, d'Italia y d'Arles, pocos viaxaron hasta Arles pa ser coronaos na so catedral:
- El 30 de xunetu de 1178, l'emperador Federico I Barbarroja foi coronáu rei del Arelato, na Catedral d'Arles pol so arzobispu Raimond de Bollène.
- El 4 de xunu de 1365, Carlos IV, Rei de Bohemia, fíxose coronar rei d'Arles na Catedral d'Arles.
Descomposición del Arelato
La mayor parte del territoriu de la Baxa Borgoña foi progresivamente incorporáu a la corona de Francia, ente que les partes orientales de l'Alta Borgoña fueron adquiríes poles cases de Zähringen y d'Habsburgu. Federico Barbarroja, al casase con Beatriz de Borgoña, la heredera del Francu Condáu de Borgoña, añadió esos territorios occidentales del reinu d'Arles al dominiu personal del emperador, titulándose conde.
L'emperador del Sacru Imperiu de la Casa de Luxemburgu, Carlos IV, dixebró en 1361 el condáu de Saboya del Arelato. En 1378 dexó los remanentes del Arelato al delfín de Francia, dempués rei Carlos VI de Francia, y el reinu cesó d'esistir de facto.
Reis d'Arles o de los Dos Borgoñas
- Reis de Baxa Borgoña o Borgoña Cisjurana:
- 879-882: Bosón de Provenza († 887), conde de Provenza dempués proclamáu rei en Vienne en 879.
- 882-890: continuación en manes de los reis Carolinxos.
- 890-928: Lluis III el Ciegu († 928), fíu de Bosón, proclamáu rei en Provenza en 890, emperador d'Occidente en 901, cegáu por Berengario de Friuli en 905
- Dende 905 y pola ceguera de Lluis III, el reinu foi alministráu por Hugo d'Arles, conde d'Arles, que lo dexó dempués en 934 a Rodolfo II, rei de la Borgoña Transjurana.
- Reyes d'Alta Borgoña o Borgoña Transjurana:
- Reis del Arelato:
La unión de los dos reinos foi conocida como reinu de los Dos Borgoñas, reinu de Borgoña o reinu d'Arles.
Ver tamién
Referencies
Bibliografía
- Marie-Luise Heckmann, Das Reichsvikariat des Dauphins im Arelat 1378.
Enllaces esternos
- -y retour des rois de Bourgogne (fin IXe-fin Xe siècle)
- Histoire du Royaume de Bourgogne du IXe au XIe siècle
