Reinu armeniu de Cilicia
(de 1199 a 1375)
estáu desapaecíu
Alministración
Capital Tarsus
Kozan
Forma de gobiernu Monarquía
Llingües oficiales armenio medio (es) Traducir
llatín
Francés antiguu
Griegu medieval
Relixón oficial cristianismu, Ilesia católica armenia y Iglesia apostólica armenia (es) Traducir
Xeografía
Coordenaes 40°N 40°E / 40°N 40°E / 40; 40
Superficie 40000 km²
Demografía
Cambiar los datos en Wikidata

El reinu armeniu de Cilicia (tamién conocíu como Pequeña Armenia, Armenia Cilicia, Reinu de Cilicia o Nueva Armenia[1]) foi un reinu formáu na Edá Media por refuxaos armenios que fuxeron de la invasión selyúcida d'Armenia. Atopar no qu'anguaño ye Turquía sudoriental, na rexón de Cilicia. El país foi independiente de 1078 a 1375 aproximao.

El reinu de Cilicia foi fundáu pola dinastía de los Rupénidas, que yera una caña menor de la gran familia de los Bagrátidas, que ocupó los tronos d'Armenia y de Xeorxa en distintos momentos. La so capital foi Sis. El reinu armeniu de Cilicia foi un importante y poderosu aliáu de los cruciaos europeos, y considerábase a sigo mesmu como'l bastión de la Cristiandá n'oriente. Actuó tamién como focu de la cultura y nacionalismu armeniu, pos Armenia (l'Armenia mayor o Gran Armenia, al pie d'El Cáucasu) taba ocupada polos turcos naquella dómina.

Cilicia bizantina

Cilicia fuera reconquistada a los árabes pol emperador bizantín Nicéforo II Foques escontra 965. En ocupándola, espulsó a los musulmanes que vivíen ellí, y animóse a los cristianos de Siria y d'Armenia a repoblala. La inmigración armenia aumentó cola anexón de la Gran Armenia al Imperiu bizantín en 1045 y la posterior conquista selyúcida 19 años dempués, lo que se tradució en dos folaes migratories. Los armenios tamién s'estendieron escontra l'este dende Cilicia, poles rexones montascoses del norte de Siria y Mesopotamia.

Orixe de los reinos armenios de Cilicia

Los armenios llegaron al serviciu de los bizantinos como oficiales del exércitu y como gobernadores, pero cuando'l poder imperial na rexón debilitar nos años de caos que siguieron a la derrota bizantina na batalla de Manzikert (1071), dalgunos d'éstos aprovecharon la oportunidá p'alzase en dueños soberanos, ente qu'otros, siquier nominalmente, siguieron reconociendo la soberanía bizantina. El que tuvo más ésitu de toos foi Filareto Brajamio, un antiguu xeneral armeniu de Romanu IV Diógenes. Ente 1078 y 1085, Filareto estendió'l so principáu dende Cilicia a Edessa, pero a la so muerte'l so territoriu se desintegró de nuevu en señoríos locales.

A finales del sieglu XI, había seis principados importantes na zona:

  • Lampron (más allá de Namrun, actual Camliyayla) y Babaron (Candir Kale), nel estremu meridional de les Puertes Cilicias, taben en manes del ex xeneral bizantín Oshin, fundador de la importante dinastía Hethúmida.
  • Al nordeste atopaba'l principáu de Constantín I d'Armenia, el fíu del príncipe Roupen I. El centru del so poder atópase nes fortaleces de Partzapert y Vahka.
  • Más al nordeste, yá fora de Cilicia, estendíase'l principáu de Marash o Maraş (l'actual Kahramanmaraş), rexíu por Tatoul, un antiguu dignatariu bizantín.
  • Al este de Maraş, l'armeniu Kogh Vasil apoderaba les fortaleces de Raban (l'actual Altınaşkale) y Kesoun, como vasallu de los selyúcides.
  • Al norte d'éstos, nel altu Éufrates, atopábase'l principáu de Malatya (Melitene), gobernáu por Gabriel, unu de los antiguos oficiales de Filareto, tamién so soberanía selyúcida.
  • A lo último, más allá de Malatya, taba Edesa, apoderada por Thoros, otru de los oficiales de Filareto, y xenru de Gabriel de Melitene.

La Primer Cruzada y el principáu rupénida

Cola Primer Cruzada, los armenios de Cilicia tuvieron como poderosos aliaos a los cruzaos francos. Cola so ayuda, defendieron a Cilicia de los turcos, tantu con aiciones militares direutes como pol establecimientu de los reinos cruzaos vecinos: el principáu de Antioquía y el condáu d'Edesa. Mientres los siguientes dos sieglos, armenios y cruzaos fueron en parte aliaos y en parte rivales.

Col ascensu de los príncipes rubénidas, surdió una especie de poder centralizáu na rexón. A lo llargo del sieglu XII, éstos formaron daqué paecíu a una dinastía reinante, y llucharon colos bizantinos pol dominiu de la zona. El príncipe Lleón I foi ganáu pol emperador Xuan II Comneno en 1137, y foi prindáu con otros miembros de la so familia. Morrió en prisión trés años dempués. El fíu y socesor de Lleón, Thoros II, tamién foi prindáu, pero llogró escapar en 1141. Volvió al so reinu pa liderar la llucha contra los bizantinos. De primeres, con ciertu ésitu, pero finalmente, en 1158, tuvo qu'emprestar vasallaxe al emperador Manuel I Comneno. Los príncipes rupénidas siguieron gobernando Cilicia.

El reinu d'Armenia y otros estaos surdíos del Imperiu bizantín, escontra 1265 (William R. Shepherd, Historical Atles, 1911).

El reinu d'Armenia

En 1198 el príncipe rubénida Lleón consiguió asegurase'l tronu, convirtiéndose nel primer rei de l'Armenia de Cilicia. La corona pasaría depués a la dinastía rival de los Hethúmidas, al traviés de la fía de Lleón, la reina Zabel, pol so segundu matrimoniu col príncipe Hethoum. Los sos descendientes reinaríen en Cilicia hasta l'asesinatu de Lleón IV en 1341, cuando'l so primu Constantín IV d'Armenia (Guido Lusignan) foi escoyíu rei.

A finales del sieglu XIV, Cilicia foi invadida polos mamelucos. La cayida de Sis n'abril de 1375 punxo fin a la historia del reinu. Al so últimu rei, Lleón V d'Armenia, concedióse-y un salvoconducto y morrió nel exiliu en París en 1393. El so primu Xaime I de Xipre convirtióse entós en pretendiente al títulu.

Soberanos del reinu armeniu de Cilicia

Nome Periodu reináu Títulu Dinastía
Rubén I 1080-1095

Rubenidas

Constantín I 1095-1102

Rubenidas

Thoros I 1102-1129

Rubenidas

Constantín II 1129

Rubenidas

Lleón I, señor d'Armenia 1129-1140

Rubenidas

Thoros II 1140-1169

Rubenidas

Rubén II 1169-1170

Rubenidas

Mleh I 1170-1175

Rubenidas

Rubén III 1175-1187

Rubenidas

Lleón I 1187-1219

Rubenidas

Isabella 1219-1252

Rubenidas

Haitón I 1226-1270

Hethumidas

1270-1289

Hethumidas

Haitón II 1289-1293
1294-1297
1299-1307

Hethumidas

Thoros III 1293-1298

Hethumidas

Sempad 1297-1299

Hethumidas

1299

Hethumidas

Lleón III 1301-1307

Hethumidas

Oshin 1307-1320

Hethumidas

Oshin de Korikos 1320-1329

Hethumidas

Lleón IV 1320-1341

Hethumidas

1342-1344

Casa de Lusignan

Constantín III 1344-1362

Lusignan

Constantín IV 1362-1373

Lusignan

Lleón V 1374-1393

Lusignan

1393-1398

Lusignan

Janus 1398-1432

Lusignan

Xuan II de Xipre 1432-1458

Lusignan

Carlota de Lusignan 1458-1467

Lusignan

Referencies

  1. «Landmarks in Armenian history». Internet Archive. 1911. https://archive.org/stream/landmarksinarmen00dalerich/landmarksinarmen00dalerich_djvu.txt. Consultáu'l 22 de xineru de 2016. "1080 A.D. Rhupen, cousin of the Bagratonian kings, sets up on Mount Taurus (overlooking the Mediterranean Sea) the kingdom of New Armenia which lasts 300 years."

Enllaces esternos






This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.