Provincia de Teḥrán | |
---|---|
Alministración | |
País | Irán |
ISO 3166-2 | IR-23 |
Tipu d'entidá | provincia d'Irán |
Capital | Teḥrán |
Nome oficial | استان تهران (fa) |
División |
ver
|
Xeografía | |
Coordenaes | 35°42′42″N 51°24′25″E / 35.7117°N 51.407°E |
Superficie | 18814 km² |
Llenda con | Provincia de Qom, Provincia de Semnán y Provincia d'Elburz |
Demografía | |
Población | 13 267 637 hab. (2016) |
Densidá | 705,2 hab/km² |
Más información | |
Estaya horaria | Branu y UTC+04:30 |
La provincia de Teḥrán (persa: استان تهران) ye una de les 31 provincies d'Irán, tien más de 12 millones d'habitantes y ye la provincia más densamente poblada d'Irán. Tien una estensión d'alredor de 18.637 km² y atópase al norte de la pandu central iranín.
La provincia de Teḥrán parte coles provincies de Mazandarán al norte, Qom al sur, Semnán al este y Qazvín al oeste. La ciudá de Teḥrán ye la capital tantu de la provincia como del país, siendo'l distritu central de la provincia. Otros distritos son: Shemiranat, Rei, Islam Shahr, la ciudá de Ray, Karaŷ, Ŷaŷrud, Llar, y Rud Shur. La provincia algamó la so importancia cuando Teḥrán sustituyó, como capital, a Ghajar en 1778 cola dinastía Kayar. Anguaño (2004) Teḥrán atopar ente les 20 ciudaes más grandes del mundu.
Xeografía
La provincia de Teḥrán tien más de 14 millones d'habitantes y ye la rexón más densamente poblada d'Irán. (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión). Aproximao un 84,15 % mora n'árees urbanes y un 15,85 % n'árees rurales de la provincia.
El puntu más altu de la provincia ye'l monte Damavand, que llega a los 5.678 msnm; el puntu más baxu de la provincia son les llanures de Varamin, 790 msnm.
Los ríos más llargos d'esta provincia son el ríu Karaj y el ríu Jajrud.
Los cordales como los Elburz cubren el norte: Savad Kuh y Firuz Kuh atopar nel nordeste; Lavasanat, Qarah Daq, Shemiranat, Hassan Abá y montes Namak atópase nes zones meridionales; Bibi Shahr Banu y Alqadr atopar nel sureste y los altos de Qasr-y-Firuzeh atópase na parte este de la provincia.
Falando dende un puntu de vista medioambiental, el clima de la provincia de Teḥrán nes zones meridionales ye templáu y secu, pero nes cercaníes de los montes ye fríu y semi-húmedu, y nes rexones más altes ye fríu con llargos iviernos. Los meses más templaos del añu son desdemediados de xunetu a mediaos de setiembre, cuando les temperatures van dende los 28º a los 30º y los meses más fríos son de 1 °C alredor d'avientu-ebnero, pero en ciertes dómines pel hibiernu puede ser de 15 °C baxo cero. La ciudá de Teḥrán tien iviernos moderaos y branos templaos. La pluviosidá media añal ye d'aproximao 200 mm, siendo'l máximu mientres la estación iverniza.
Historia
La provincia de Teḥrán tien dellos xacimientos arqueolóxicos qu'indiquen asentamientos que se remonten a fai dellos miles d'años. Hasta va trescientos años, Ray yera la más destacada de les ciudaes de la provincia. Sicasí, la ciudá de Teḥrán creció hasta convertise na ciudá más grande y capital d'Irán pal añu 1778, y dende entós foi'l nucleu comercial, económicu, cultural y políticu d'Irán.
Teḥrán tien más de 1.500 puntos históricos de significáu cultural rexistráu na Organización del Patrimoniu Cultural d'Irán. El más antiguu d'éstos na provincia de Teḥrán son los restos de dos xacimientos nel distritu de Firuzkuh que se remonten al IV mileniu e.C.
Divisiones
- Distrito:
|
|
- Conceyos: Absard, Andishe, Baghershahr, Baghestan, Boumehen, Chahardangeh, Damavand, Eshtehard, Eslamshahr, Ferdowsieh, Firouzkouh, Garmdarreh, Gharchak, Ghods, Golestan, Shahriar, Hashtgerd, Nueva Ciudá de Hashtgerd, Javadabad, Hassan Abá, Kahrizak, Kamalshahr, Karaj, Kilan, Lavasan, Mahdasht, Malard, Meshkindasht, Mohammadshahr, Nasimshahr, Nazarbad, Owshan Fasham Meygoun, Pakdasht, Pardis, Pishva, Robat Karim, Roudehen, Sabasharh, Safadasht, Shahedshahr, Shahriar, Sharifabad, Teḥrán, Vahidieh, Varamin,
La provincia de Teḥrán güei
Teḥrán ye'l corazón comercial d'Irán. La provincia de Teḥrán tien alredor de 17.000 unidaes industriales qu'empleguen a 390.000 persones, 26% de toles unidaes d'Irán. La provincia contién un 30% de la economía d'Irán y entiende el 40% del mercáu consumidor iranín. Tien tres pantanos llamaos Latiyan, Llar y Amir Kabir según dos llagos naturales, apurriendo agua pa Teḥrán y la so provincia. Contién 170 mines, sobre 330 quilómetros cuadraos de montes y más de 12.800 km² de camperes.
Falando polo xeneral, en tol añu, rexones como les fasteres meridionales de los montes Elburz, especialmente nos montes, valles y ríos y llagos artificiales formaos tres les grandes preses de Amir Kabir, Latiyan y Llar xunto colos llagos naturales de Jaban y Tarr apurren considerable recreación pa la provincia.
Entá más, por cuenta de la escesiva nieve nes árees septentrionales de la provincia mientres la temporada iverniza, los Elburz formen un escelente ambiente para deportes d'iviernu como'l esquí. Dizin, Shemshak y Tochal son les estaciones d'esquí más populares.
Parques y otres atraiciones
- Darband (sienda)
- Parque Chitgar
- Parque Mellat
- Parque Laleh
- Parque Jamshidieh
- Parque Niavaran
- Parque Sa'ei
- Parque Shatranj
- Tangeh Savashi
- Parque de Policía *
Sienda Darabad
- Sienda Darakeh
- Parque Jahan-y Kudak
- Complexu Deportivu Azadi
- Complexu Deportivu y campu de golf Enghelab
- Delles cueves, manantiales y cascaes fora de Teḥrán.
- Llagu Latyan
- Parque forestal Lavizan
- Parque forestal Vard-Avard
- Parque Nacional Khajeer
- Parque Nacional Kaveer
- Llagu Tar
- Llagu Amir Kabir
- Hábitat Natural protexíu de Llar
- Hábitat Natural protexíu de Varjeen
Centros relixosos
Mezquites, santuarios, mausoleos y baltes
- Mezquita Soltani, construyida por Fath Alí Sah Kayar
- Mezquita Atiq, construyida en 1663.
- Mezquita Mo'ezz o-dowleh, construyida por Fath Alí Sah Kayar
- Mezquita Haj Seyd Azizollah, construyida por Fath Alí Sah Kayar
- Mezquita Al-javad, la primer mezquita de diseñu modernista d'Irán
- L'antigua mezquita de Sepahsalar, otra destacada mezquita de la dómina Kayar
- La nueva mezquita de Sepahsalar (Madreseh y Motahari)
- Mezquita Filsuf o-dowleh, dómina Kayar
- Mezquita Moshir ol-Saltaneh, dómina Kayar
- Mezquita Mo'ayyer ol-Mamalik, dómina Kayar
- Mausoléu de Shahr Banu
- Mausoléu Javan-mard Qassab, un héroe preislámico semi-míticu *
Docenes de santuarios de Imam-zadeh, con cientos d'años d'antigüedá, incluyendo'l d'Imam Zadeh Saleh.
- Docenes de Saqao Khanehs: tradicionales llugares d'oración
- Dellos Tekyehs: tradicionales llugares pa ceremonies Muharram de duelu por Husayn ibn Ali.
- Campusantu Ibn Babviyeh, onde tán soterraos munchos grandes iraninos, ente ellos Tajti y Ali Akbar Dehjoda
- Campusantu de Zahiroddoulé, onde tán soterraes figures del arte y la cultura como Irach Mirzá, Mohammad Taqí Bahar, Forugh Farrojzad, Abolhasán Sabá, Ruhollah Jaleqí y Darvish Jan
- Tumba Kordan, selyúcida, Karaj.
- Tumba Maydanak, sieglu XIII, Karaj
- Campusantu polacu al norte de Teḥrán, onde tán soterraos munchos soldaos aliaos occidentales
Ilesies
- Ilesia Surep Georg, 1790
- Ilesia Thaddeus Bartoqimus, 1808
- Ilesia Tatavus, de la era Kayar
- Ilesia Enjili, 1867
- Ilesia asiria
Colexos y universidaes
Principales universidaes de la provincia de Teḥrán:
- Universidá Allameh Tabatabaii
- Universidá de Teunoloxía Amirkabir (Politéunicu de Teḥrán) (website)
- Universidá Alzahra (website)
- Colexu Téunicu Shamsipour (website)
- Universidá de Ciencies Médiques Baqiyatallah
- Institutu Farabi d'Educación Cimera Virtual
- Universidá d'Irán de Ciencies y Teunoloxía (IUST)(website)
- Universidá Imam Hossein
- Universidá Imam Sadeq (ISU)
- Universidá d'Irán de Ciencies Médiques
- Universidá de Teunoloxía K.N.Toosi
- Universidá Shahed
- Universidá Shahid Beheshti (website)
- Universidá de Teunoloxía Sharif (website)
- Universidá Tarbiat Modarres (Universidá de Formación del profesoráu)(website)
- Universidá de Teḥrán de Ciencies Médiques
- Universidá Tarbiat Moaalem
- Universidá d'Artes
- Universidá de Bienestar Social y Ciencies de Rehabilitación
- Universidá de Teḥrán (website)
- Universidá Islámica Azad de Teḥrán-Ciencia ya Investigación
- Universidá Islámica Azad de Varamin
- Universidá Islámica Azad de Islamshahr
- Universidá Islámica Azad de Karaj
- Universidá Islámica Azad de Damavand
- Universidá Islámica Azad de Rudehen
- Universidá Islámica Azad de Teḥrán-Ciencies Médiques
- Universidá Islámica Azad de Teḥrán-Norte
- Universidá Islámica Azad de Teḥrán-Sur
- Universidá Islámica Azad de Teḥrán-Central
- Universidá Islámica Azad de Teḥrán-Rexón 1
- Universidá de Ciencies Médiques Shahid Beheshti (website)
- Universidá de Emam Reza (enllaz rotu disponible n'Internet Archive; ver l'historial y la última versión).
- Institutu pa Estudios en Física Teórica y Matemátiques (IPM) (website)
- Colexu Hadith de Teḥrán
- Universidá Imam Ali pa oficiales del exércitu *#
Universidá Integral de Teunoloxía
- Universidá de Teḥrán de Ciencies aplicaes y teunoloxía
- Colexu de Teḥrán de Mediu Ambiente
- Universidá Bagher Aloloum
- Universidá Internacional d'Irán
- Colexu d'Irán de Telecomunicaciones
- Universidá Médica pal Exércitu de la República Islámica de Írán
- NAJA Universidá de Policía *#
Escuela d'Asuntos Económicos (SÍA)
- Escuela de Rellaciones Internacionales
- Universidá Shahed de Ciencies Médiques
- Universidá Shahid Sattari d'Inxeniería Aeronáutica *#
Universidá de Sectes Islámiques
Ver tamién
- Teḥrán (la ciudá)