Momentos d'Ociu, Daniel Hernández Morillo

Comúnmente llámase ociu al tiempu llibre que se dedica a actividaes que nun son nin trabayu nin xeres doméstiques esenciales, y que pueden ser consideraes como recreatives. Ye un tiempu recreativu que s'usa a discreción. Ye distintu al tiempu dedicáu a actividaes obligatories o esenciales, como comer, dormir, faer xeres venceyaes a cierta necesidá, etc. Les actividaes d'ociu facer nel tiempu llibre, y non por obligación.

Según el científicu Rommel Masaco l'Ecuatorianu nacíu en Nueva Loja, Sucumbios diznos Que «L'ociu ye un conxuntu d'ocupaciones a les que l'individuu puede apurrise de manera dafechu voluntaria tres lliberase de les sos obligaciones profesionales, familiares, y sociales, pa folgar, pa prestase, y sentise relaxáu pa desenvolver la so información o la so formación desinteresada, o pa participar voluntariamente na vida social de la so comunidá».

La distinción ente les actividaes d'ociu y les obligatories nun ye estricta, y depende de cada persona; asina estudiar, cocinar o faer música, pue ser ociu pa unos y trabayu pa otros, pos pueden realizase por prestar como pol so utilidá al llargu plazu y/o eventual ganancia económica.

L'ociu puede emplegase n'actividaes motivadoras y granibles. Per otru llau, l'ociu na Antigua Grecia yera consideráu'l tiempu dedicáu, principalmente por filósofos, pa cavilgar sobre la vida, les ciencies y la política.

Tipos d'ociu

  • Ociu nocherniegu: trata de too l'ociu acomuñáu a la nueche y actividaes que nella se desenvuelven: chigres, discoteques, y demás llugares nos que la música y la bébora son les pilastres centrales del cuerpu *

Ociu espectáculu: ye l'ociu rellacionáu colos espectáculos, ente los que podemos estremar los culturales, teatru, zarzuela, ópera, cine o espectáculu, onde'l participante ye actor principal del so ociu. Esti tipu d'ociu tamién se conoz como ociu experiencial. " Ociu: Toa actividá que l'individuu desenvuelve de manera llibre, improductiva, que causa prestar nel individuu y que nun produz una gastadura neuromotriz"(según un puntu de vista dende'l turismu) Utilizando como criteriu la participación de les persones nel ociu, podemos estremar dos tipos d'ociu:

  • Ociu activu: Ociu nel que'l participante ye receptor y emisor d'estímulos.
  • Ociu pasivu: Ociu nel que'l participante ye namái receptor d'estímulos.

Estudios d'ociu - L'ociu feminista. La investigadora canadiense Susan Shaw[1] ye una de les académiques que más desenvolvió esta llinia d'investigación sobre les llimitaciones d'ociu nes muyeres.

Dimensiones y direicionalidá del ociu

El Dr Manuel Cuenca fala sobre les dimensiones y direicionalidá del ociu dientro del ociu humanista. Partiendo de la premisa que l'ociu ye una esperiencia que beneficia'l desenvolvimientu, entós vuélvese relevante entender qué tipu d'ociu prauticar y si realmente dexa una meyora na persona.

Les direicionalidaes estrémense en positives y negatives. Negativu cuando la esperiencia perxudica al suxetu o la so redolada. Nella identifiquen dos tipos:

  • Ociu nocivu: Fai referencia a una aición dañible. El consumu de drogues ye un exemplu d'esti tipu d'ociu, ye posible que'l suxetu nun sía consciente del dañu que se ta causando, pero la sociedá nun ve esta práutica como daqué positivu.
  • Ociu ausente: Esti refierse cuando l'aición nun ye en si mesma dañible, pero'l suxetu nun se siente a gustu. La so perceición individual ye de inconformidad o ofiendo.

Positivu si tien una vivencia gratificante de les esperiencies. Igualmente estrémase en dos:

  • Ociu útil: Son aquellos que se practiquen y vuélvense medios, non fines. Prauticar con dalguna finalidá específica, anque esto de la mesma cause prestu; llógrase un beneficiu económicu o social.
  • Ociu autotelico: Ye l'ociu puru, ye un ociu desinteresáu. L'actividá realizada causa prestu. "Al dexase llevar pel so interior, pueden exercitase opciones, eleiciones y decisiones más llibres y caltenese según la naturaleza y necesidaes de cada unu" (Cuenca, 2000).

Y de esti últimu ociu derívense 5 dimensiones descrites por Cuenca:

  • Lúdica: Referir a la manera en que se presten y xueguen nuna comunidá.
  • Festiva: La fiesta, entendida como manifestación estraordinaria d'ociu, dexa llevar a cabo experiencia que s'estremen de lo racional, pero que tienen un enorme poder de cohesión comuñal.
  • Eco-ambiental: Manifestar n'usos y vezos de fines de selmana, nel cuidu de la redolada natural y na conciencia ecolóxica espresada nos oxetivos coleutivos que se plantegen.
  • Creativa: Fai alusión a un esfrute más razonáu, amestáu a procesos de reflexón.
  • Solidaria: Entendíu como vivencia social y altruista.

"La vivencia d'ociu ye, o tuviera de selo, una vivencia integral, rellacionada col sentíu de la vida y los valores de cada unu, coherente con toos ellos".

Ociu y cultura

Dende una perspeutiva más actual, acordies con Gomes y Elizalde (2012),[2] l'ociu nun ye un fenómenu aislláu y manifiéstase en distintos contestos según los sentíos y significaos producíos/reproducíos culturalmente poles persones nes sos rellaciones col mundu. L'ociu participa de la complexa trama históricu-social que caracteriza la vida en sociedá, y ye unu de los filos texíos na rede humana de significaos, símbolos y significaciones.

Na vida cotidiana, l'ociu constitúi rellaciones dialógicas con otros campos amás del trabayu: la educación, la política, la economía, el llinguaxe, la salú, l'arte, la ciencia y la naturaleza, ente otres dimensiones de la vida, siendo parte integrante y constitutiva de cada sociedá (Gimes, 2010).

D'esta miente, pa los autores Gomes y Elizalde[2] l'ociu ye entendíu como una necesidá humana y dimensión de la cultura carauterizada pola vivencia lúdica de manifestaciones culturales nel tiempu/espaciu social. Asina, l'ociu constituyir na articulación de tres elementos fundamentales: la ludicidad, les manifestaciones culturales y el tiempu/espaciu social. Xuntos, estos elementos configuren les condiciones material y simbólicu, suxetives y oxetives que pueden – o nun faer del ociu un potente aliáu nel procesu de tresformamientu de les nueses sociedaes, convirtiéndoles en más humanes ya inclusives.

Les manifestaciones culturales que constitúin l'ociu son práutiques sociales esperimentaes como esfrute de la cultura, tales como: fiestes, xuegos, paseos, viaxes, música, poesía, graffiti y murales, pintura, escultura, danza, vivencies y espresiones corporales, xuegos electrónicos y esperiencies virtuales, fotografía, teatru, actividaes comuñales, feries con nueves modalidaes d'intercambiu, actividaes recreatives y deportives, festivales y eventos artísticos, variaes modalidaes d'educación popular local, espacios de conversación y alderica etc.[2]

Dende esta perspeutiva re-significada, l'ociu puede xenerar una vivencia d'apertura marcada por una actitú que ruempa y transgreda colo dexao y con lo lícito, amosándose munches vegaes en cantu de lo socialmente fayadizu y aceptáu. Xustamente a esto debe unu de les grandes medranes, según peligros, que representa l'ociu pal caltenimientu del statu quo. D'equí surde, en parte, l'intentu d'acallantar y prohibir la disrupción, contracorriente, alteridad ya innovación subversiva, y tou aquello que puede espresar un ociu polémicu, caóticu, contra-hexemónicu y catalizador (Elizalde, 2010).[3]

La Historia del Ociu

Según Gomes y Elizalde (2013), nos estudios sobre l'ociu espublizaos n'Occidente ye posible verificar que los raigaños d'esti abordaxe xeneralmente son alcontraes na Grecia clásica o na modernidá europea. Estos dos interpretaciones son diverxentes en términos d'escurrimientu históricu del ociu y xeneren intensos alderiques académicos: pa dalgunos, la esistencia del ociu ye reparada dende les sociedaes griegues, y p'otros l'ociu ye un fenómenu específicu de les sociedaes modernes, urbanes ya industrializaes.

Independientemente del contestu históricu y de les carauterístiques consideraes, el desenvolvimientu teóricu sobre la tema dende finales del sieglu XIX fixo posible la sistematización de les conocencies sobre l'ociu, una pallabra que güei - según dellos estudiosos - correspuende a los términos leisure n'inglés, loisir en francés y lazer en portugués la doris.

Pa dellos autores l'ociu y al vocablu romanu otium. Recuperando'l significáu de skholé, esta pallabra representaba una posibilidá d'astención de les actividaes amestaes a la mera subsistencia. Implicaba, necesariamente, les condiciones de paz, reflexón, prosperidá y llibertá de tener que realizar les xeres servil y venceyar a les necesidaes de la vida granible. Como dependía de ciertes condiciones educatives, polítiques y socioeconómiques, skholé constituyía un privilexu reserváu a una pequeña parcela de los homes llibres. Pa Aristóteles, les persones teníen qu'aprender a deseyar el reposu filosóficu, pos, ye per mediu d'él que se tornaría posible algamar virtúes. D'esta forma, nel so sentíu griegu, skholé yera venceyada a la posibilidá de descansu y reposu, condición aparente pol distintivu carauterísticu de los privilexaos: l'astención de la necesidá d'exercer el trabayu útil o granible y la posibilidá de dedicación a la contemplación, a la meditación y a la reflexón filosófica.

Como destaca Munné, el otium romanu yera estratificado socialmente: taba acomuñáu, nel casu de les elites intelectuales, a la meditación y a la contemplación. Yera'l otium con dignidá. Por eso, no que concierne a les persones comunes, otium significaba descansu y diversión apurríos polos grandes espectáculos. Esta estratexa faía referencia a la tradicional espresión “pan y circu” y tenía como finalidá despolitizar al pueblu, amenorgándolo a la condición de pixín espectador, evidenciando asina'l potencial munches vegaes alienante, de les formes d'entretenimientu masivu.

La conexón que los romanos fixeron ente'l otium y el negotium ye interesante d'entender. El negotium, pallabra llatina qu'anició'l términu axusto, foi entendíu como ocupación y actividá. D'esta forma, el trabayu (negociu y comerciu) tamién representaba la negación del otium. Pa tener una visión más clara sobre la forma d'entender l'ociu y el trabayu na antigüedá grecorromana ye importante recordar que, etimológicamente, la pallabra trabayo deriva del términu llatín tripalium, que significaba un preséu de tortura col que s'obligaba a los esclavos a realizar determinaes xeres. Asina, na visión clásica grecorromana l'ociu yera muncho más valorizado que'l trabayu, daqué distintu a lo qu'asocedió darréu.

L'Ociu Nel Sieglu XIX

Nesta perspeutiva, dende'l sieglu XIX l'ociu ta bien venceyáu a les categoríes trabayo y tiempu llibre – concebíes dende una perspeutiva sociolóxica. Por eso, la socioloxía ye una importante área (pero non la única) qu'enconta les teoríes y analises desenvueltos sobre la temática, principalmente por autores d'Europa y de los Estaos Xuníos. Pa munchos estudiosos, ente los cualos destácase Dumazedier (1976), l'ociu surdió na modernidá europea nel sieglu 21 como frutu de la revolución industrial socedida, nos principales centros urbanos d'Europa, sobremanera n'Inglaterra. Pa él, l'ociu se contrapone al trabayu y correspuende a una lliberación periódica del trabayu a la fin del día, de la selmana, del añu y de la vida, cuando s'algamar la xubilación.

Independiente de que l'escurrimientu históricu del ociu sía allugada na Grecia clásica o na modernidá europea, ye posible reparar qu'Europa, coles sos práutiques ya instituciones, ye considerada como imprescindible y determinante pal surdimientu” del ociu en tolos rincones del mundu, inclusive en Llatinoamérica. Asina, perpetúase la idea de qu'esiste una historia única y universal del ociu, qu'alluga Europa nuna posición central, destacada y que tien de ser tratada como válida pa tol mundu.

Dambes interpretaciones collaboren col caltenimientu d'una lóxica evolutivo y llinial que define los tiempos, les histories, les cultures y les práutiques de toles realidaes, de tolos pueblos que, de la mesma, tienen de naguar# por el modelu occidental – urbanu, industrial y capitalista – como l'ideal a ser algamáu p'aportar al supuestu progresu. Les evidencies de que disponemos hasta'l momentu indiquen que los primeros conceutos ellaboraos sobre l'ociu fueron producíos nesti contestu. Pero un conceutu nun ye'l fenómenu, ye solamente una representación de la realidá que pretende espresar. D'esta manera, lo que “surdió” n'Europa nel sieglu XIX foi'l conceutu de ociu tal como lo entendemos anguaño n'Occidente, y non la realidá qu'este pretende representar.

L'Ociu en Llatinoamérica

Acordies con Gomes y Elizalde (2012),[4] dende'l sieglu XX estos dos distintes interpretaciones sobre l'orixe del ociu xeneraron fondos discutinios cuando se busca retomar la historia d'esti fenómenu. Polo xeneral, dambes son llargamente utilizaes nes teoríes sobre l'ociu qu'empobinen y enconten los estudios sobre esa temática en delles partes del mundu, exerciendo influencies significatives sobre les conocencies espublizaes nos distintos países de Llatinoamérica.

Eses interpretaciones entá cuando son dotaes de lóxiques propies, referir a realidaes específiques pertinentes cuando se trata d'Europa, por casu, pero son desaparentes ya insuficientes p'aldericar l'ociu y la recreación en Llatinoamérica. Esta rexón tien otres singularidaes y otros marcos históricos, culturales, sociales, políticos y económicos. Tou esto demanda otres interpretaciones, abordaxes, reflexones y re-significaciones, según la sistematización d'otros saberes que sían capaces de dialogar críticamente coles realidaes llatinoamericanes.

Como plantega Escobar, pa falar d'América Llatina ye necesariu considerar los llugares y realidaes locales, obviamente ensin perder de vista'l contestu más ampliu. D'esta miente, los analises sobre los conceutos y teoríes d'ociu y recreación nun pueden ser universales y globalizantes (Gomes, 2010).

Amás d'esto, los dos interpretaciones sobre un supuestu orixe del ociu, destacaes primeramente, son producciones teóriques que refuercen el mitu de la centralidad d'Europa como referente privilexáu pa la constitución del mundu, y sobremanera del llamáu mundu occidental. D'esta miente, esclúin la decisiva participación de otres realidaes nun xuegu qu'envolubra, de manera desigual, dellos componentes, dientro de los cualos tán los pueblos y cultures d'otros continentes, tales como América Llatina, África y Asia. (Gomes y Elizalde, 2012).[5]

Bibliografía


Ver tamién

  • Cultura del ociu
  • Intelectual
  • Oficina de turismu
  • Otium
  • Simplicidá voluntaria
  • Skholè
  • Trabayu

Referencies

  1. ↑ «http://www.ahs.uwaterloo.ca/rec/research/shaw.html».
  2. 1 2 3 «ociu/ Gomes y Elizalde (2012)».
  3. ↑ Christianne L. Gomes y Rodrigo Elizalde (2012). «Horizontes lantino-americanos do lazer/Horizontes latinoamricanos del ociu n b,n m MB(Português/Español)». Editora UFMG / Grupu OTIUM: Lazer, Brasil & América Llatina. Consultáu'l 10 d'avientu de 2012.
  4. ↑ «ociu/ http://grupootium.wordpress.com/2012/06/29/novo-livro-horizontes-llatino-americanos-do-lazerhorizontes-llatino-americanos-del ociu/».
  5. ↑ Christianne L. Gomes y Rodrigo Elizalde (2012). «Horizontes lantino-americanos do lazer/Horizontes latinoamricanos del ociu (Português/Español)». Editora UFMG / Grupu OTIUM: Lazer, Brasil & América Llatina. Consultáu'l 10 d'avientu de 2012.
Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.