Ñire
Estáu de caltenimientu
Preocupación menor (LC)
Esmolición menor (IUCN)[1]
Clasificación científica
Reinu: Plantae
División: Magnoliophyta
Clas: Magnoliopsida
Orde: Fagales
Familia: Nothofagaceae
Xéneru: Nothofagus
Especie: N. antarctica
(G.Forst.) Oerst. 1871
Consultes
Royal Botanic Gardens, Kew Royal Botanic Gardens, Kew
World Flora Online World Flora online
[editar datos en Wikidata]
Xamasca del ñire.
Ilustración
Xamasca modelada pol vientu

Nothofagus antarctica —comúnmente llamáu ñire, ñirre[2] o faya antártica— ye un árbol caducifoliu nativu del monte andín patagónicu d'Arxentina dende la llatitú 36° S hasta Tierra del Fueu (56° lat.S) y del sur de Chile. N'Arxentina, dende Neuquén hasta Tierra del Fueu y en Chile distribúise ente les rexones d'O'Higgins y de Magallanes. Medra principalmente n'árees de los Andes y na islla de Tierra del Fueu, en suelos delgaos y con temperatures baxes casi tol añu.

Descripción

Estos árboles algamen a midir ente 10 y 25 metros d'altu y tienen tueros delgaos de configuración escalonada. Les fueyes son simples y alternaes, de 5 a 35 mm de llargu, col cantu dentáu y onduláu; tán cubiertes con una cera d'arume duce. El color de la xamasca ye verde, tornándose mariellu-acoloratao na seronda; pierde por completu los sos fueyes pel iviernu. La flor ye poco llamativa de color mariellu verdosu. El frutu mide 6 mm, ye bien fragante y ta compuestu de 4 cáscares que contienen trés nueces o fayucos.

Ñire significa raposu na llingua mapuche. Llamaron asina a esti árbol yá que estos animales suelen faer les sos llurigues debaxo de los mesmos.

Y na islla de Tierra del Fueu ye habitual que'l Ñire tea cubiertu de barba d'árbol, barba de vieyu, barba del diañu o barba d'indiu, un liquenes verde claro con aspeutu piloso.

La madera de ñire úsase principalmente para lleña. Foi llantáu na mariña norte del Pacíficu d'Estaos Xuníos.[3] Foi exitosamente introducíu como árbol ornamental nes Islles Britániques onde se desenvuelve perbién. Los árboles plantaos nes Islles Feroe, que fueron importaos de la so más austral distribución en Tierra del Fueu amosaron bona resistencia al fríu.[4]

Taxonomía

Nothofagus antarctica foi descrita por (G.Forst.) Oerst. y publicáu en Skrifter Udgivne af Videnskabs-Selskabet i Christiana. Mathematisk-naturvidenskabelig Klass 5(9): 354. 1871.[5]

Etimoloxía

Nothofagus: nome xenéricu compuestu de notho = "falsu" y Fagus = "haya", nomándolo como "falsa haya".[6]

antarctica: epítetu xeográficu qu'alude al so allugamientu nel Antárticu.

Sinonimia
  • Fagus antarctica G.Forst., Comment. Soc. Regiae Sci. Gott. 9: 24 (1789).
  • Calucechinus antarctica (G.Forst.) Hombr. & Jacquinot ex Decne. in J.S.C.Dumont d'Urville, Voi. Pôle Sud 2: 19 (1853).
  • Calucechinus montagnei (Hombr. & Jacquinot) Hombr. & Jacquinot ex Decne. in J.S.C.Dumont d'Urville, Voi. Pôle Sud 2: 19 (1853).
  • Fagus montagnei Hombr. & Jacquinot, Voi. Pôle Sud: t. 8, f. 11 (1853).
  • Fagus alpina Poepp. ex A.DC. in A.P.de Candolle, Prodr. 16(2): 120 (1864), nom. illeg.
  • Fagus antarctica var. sublobata A.DC. in A.P.de Candolle, Prodr. 16(2): 120 (1864).
  • Fagus antarctica var. uliginosa A.DC. in A.P.de Candolle, Prodr. 16(2): 120 (1864).
  • Fagus uliginosa Phil. ex A.DC. in A.P.de Candolle, Prodr. 16(2): 120 (1864), pro syn.
  • Fagus antarctica var. microphylla Phil., Añales Univ. Chile 91: 515 (1895).
  • Fagus antarctica f. latifolia Kurtz ex Albov, Revista Mus. La Plata, Secc. Paleontol. 7: 387 (1896).
  • Fagus antarctica var. palustris Albov, Revista Mus. La Plata, Secc. Paleontol. 7: 387 (1896).
  • Fagus antarctica var. subalpina Albov, Revista Mus. La Plata, Secc. Paleontol. 7: 387 (1896).
  • Nothofagus montagnei (Hombr. & Jacquinot) Krasser, Ann. K. K. Naturhist. Hofmus. 11: 163 (1896).
  • Nothofagus uliginosa (A.DC.) Krasser, Ann. K. K. Naturhist. Hofmus. 11: 163 (1896).[7][8]

Referencies

  1. ↑ García, N., y C. Ormazábal (2008). Árboles Nativos de Chile. Santiago: Enersis S.A, páx. 196. Consultáu'l 2011.
  2. ↑ Nombre vulgar preferido en castellano, en Árboles: guía de campo; Johnson, Owen y More, David; traductor: Pijoan Rotger, Manuel, ed. Omega, 2006. ISBN 978-84-282-1400-1. Versión en español de la Collins Tree Guide.
  3. ↑ «Nothofagus antarctica en Washington Park Arboretum». Seattle Government. Consultáu'l 27 de xunu de 2009.
  4. ↑ Højgaard, A., J. Jóhansen, and S. Ødum (eds) 1989. A century of tree planting in the Faroe Islands. Føroya Frodskaparfelag, Torshavn
  5. ↑ «Nothofagus antarctica». Tropicos.org. Missouri Botanical Garden. Consultáu'l 25 de mayu de 2012.
  6. ↑ En Nombres Botánicos
  7. ↑ «Nothofagus antarctica». Royal Botanic Gardens, Kew: World Checklist of Selected Plant Families. Consultáu'l 6 de mayu de 2010.
  8. ↑ Nothofagus antarctica en PlantList

Bibliografía

  • Hoffmann, Adriana (1997). Flora silvestre de Chile zona araucana: Una guía ilustrada para la identificación de las especies de plantas leñosas del sur de Chile (entre el río Maule y el seno de Reloncaví).. Santiago: El Mercurio.
  • USDA, ARS, National Genetic Resources Program. GRIN National Germplasm Resources Laboratory, Beltsville, Maryland. https://web.archive.org/web/20130512233115/@http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?25387 (27 nov. 2007)

Enllaces esternos

  • Wikimedia Commons alluga una categoría multimedia sobro Nothofagus antarctica.
  • semeyes
  • «Nothofagus antartica». Enciclopedia de la Flora Chilena. Archiváu dende l'orixinal el 14 d'abril de 2009. Consultáu'l 27 de xunu de 2009. 
  • «Nothofagus antarctica». Chilebosque. Consultáu'l 27 de xunu de 2009. 
  • «Ñirre, Descripción ya imáxenes». Chileflora. Consultáu'l 27 de xunu de 2009. 
  • «Ñirre nos Xardinos de Crarae, Escocia». PlantenTuin Esveld. Consultáu'l 27 de xunu de 2009. 
  • Fonte d'Información
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.