Primer visión

A lo llargo de la so vida, Joseph Smith compartió y llueu escribió en delles ocasiones d'una esperiencia na so mocedá, na que vio a Dios el Padre y Xesucristu, como seres dixebraos. Cristu enteró-y que la verdadera ilesia nun s'atopaba en mundu y que sería restaurada per aciu d'elli. Arriendes d'eso, díxo-y que se-y daría autoridá pa organizar y liderar la Ilesia. Joseph Smith y Oliver Cowdery afirmen que primero Xuan el Bautista, y dempués los apóstoles Pedru, Xacobu y Xuan, los visitaron en 1829, dándo-yos autoridá pa reestablecer la Ilesia de Cristu.^[5]

La primer d'estes visiones foi precedida polo que Smith describió como un tracamundiu doctrinal predicada por delles ilesies, el que lu llevó a recurrir a la Biblia en cata d'una meyor rempuesta. Delles visiones y visites de seres celestiales (ente ellos, Dios el Padre y el so fíu Xesucristu) asocedieron más p'alantre, nes qu'afirmó recibir instrucciones pa restaurar la verdadera Ilesia de Xesucristu.

La primer visión asocedería cuando, siendo un mozu de catorce años, decidió entrugar a Dios cuála yera la ilesia verdadera.^[6] Na so autobiografía, Joseph Smith describe la visita de dos seres divinos coles pallabres que siguen:

[...] vi una columna de lluz xusto enriba la mio tiesta, más rescamplante que’l sol, qu'amiyó adulces hasta cayucar sobre min (…) En folgando sobre min la lluz, vi nel aire enriba de min a dos Personaxes, de clarencia y gloria que desafiaben cualquier descripción. Ún d'ellos falóme, llamándome pol nome, y dixo, señalando al otru: Esti ye’l mio Fíu queríu. ¡Ascúchalu!^[7]

Organización oficial

Esti movimientu entamó con un pequeñu númberu de miembros en pueblos nel occidente de Nueva York: Fayette, Manchester y Colesville. La ilesia entamó'l 6 d'abril de 1830 como institución llegal baxo'l nome d'Ilesia de Cristu. Fundóse nesi día en conmemoración a la ñacencia de Xesús, pos Joseph recibió una revelación qu'esa foi la fecha real en que ñació Xesús el Cristu. Yá p'haza 1834, les espublizaciones iniciales de la ilesia nomaríase la Ilesia de los Santos de los Últimos Díes,^[8] y en 1838 Joseph Smith anunció que recibiera de Dios una revelación pa oficialmente camudar el nome de la Ilesia a La Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes.^[9]

El Llibru de Mormón

Nes siguientes visiones indicaríase-y a Joseph Smith ónde atopar unos antiguos rexistros escritos enriba de llámines d'oru, que conteníen un compendiu históricu de l'América antigua. En dichu compendiu un profeta llamáu Mormón resumiera los rexistros de los descendientes d'un grupu d'inmigrantes provenientes del reinu d'Israel qu'aportaren navegando a l'América 600 años enantes de Cristu y que dieren aniciu en parte a los pobladores amerindios atopaos ellí polos colonizadores posteriores. Smith dixo que Moroni, fíu de Mormón, escondió darréu'l llibru nun oteru, anguaño conocíu como l'oteru de cumora, nel Estáu de Nueva York, y añadió qu'en 1823, el mesmu Moroni, en forma d'ánxel, apaecióse-y pa dici-y ónde taba escondíu'l llibru y que Dios quería que lo traduxera. El llibru inclúi, tamién, el rellatu referente a la visita que Xesús de Nazaré realizaría al continente americanu dempués de la so resurrección. El llibru espublizóse per primer vegada como'l Llibru de Mormón en 1830 n'inglés y 1886 n'español.^{[10] [5]}

Disensión

P'hacia la fin de la década de 1830, William Law y otros Santos de los Últimos Díes en puestos de lideralgu, acusaron públicamente a Joseph Smith de ser un falsu profeta, resultando nuna dixebra de la ilesia. Munches d'estes persones depués volvieron a la ilesia entá baxo'l lideralgu de Smith. Otros formaron nueves ilesies alredor d'otros líderes. Dempués del asesinatu de Smith per parte d'un ensame al mandu del gobiernu de Carthage, Illinois, dellos miembros con prominencia na ilesia sosteníen ser el socesor llexítimu de Joseph, dando como resultáu una crisis de socesión, na que la mayoría de los miembros de la ilesia aceptaron el lideralgu de Brigham Young; ente qu'un prominente grupu siguió a Sidney Rigdon. La crisis resultó en delles dixebres permanentes y la formación de grupos satélites, dalgunos de los que dexaron d'esistir. Estos diversos grupos de son dacuando axuntaos baxo dos denomaciones: Santos de la Pradería—aquellos que quedaron nel Mediu Oeste de los Estaos Xuníos—y los Santos de los Montes Rocosos—aquellos que siguieron a Brigham Young fasta'l Territoriu d'Utah. Anguaño, esisten munches organizaciones poco conocíes que se consideren como parte del movimientu de los Santos de los Últimos Díes, pese a que, na mayoría de los casos, nun reconozan a les otres rames como válides y consideren les sos propies tradiciones como la única validera y autorizada versión de la ilesia de Xesucristu. La mayoría d'estes organizaciones son pequeñines. La gran mayoría de los Santos de los Últimos Díes pertenecen al mayor grupu, La Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes, el que reporta más de 15,4 millones de miembros per tol mundiu. El segundu grupu de más tamañu ye la ecuménica Comunidá de Cristu, el que reporta 250,000 miembros. La tercer más grande ye la Ilesia de Xesucristu, con unos 20 mil integrantes. Otres cañes partieron de la Comunidá de Cristu formando los sos congregaciones y misiones relixoses.^[11]

Crítiques dende los círculos cristianos

Inda que los mormones son cristianos, creyendo que Cristu ye Dios, el Salvador del xéneru humanu y la esperanza y orixinador de la so fe,^[12] dellos grupos cristianos, tanto católicos como protestantes, acusen al mormonismu (particularmente a La Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes) de nun ser una caña del cristianismu. Les principales diferencies que señalen ente la cristiandad tradicional y el mormonismu son los que vienen darréu:

1. Les denominaciones del movimientu de los Santos de los Últimos Díes refuguen la doctrina de la Trinidá como se presenta nos creos históricos de la cristiandá ortodoxa.^[13]
2. Les denominaciones del movimientu de los Santos de los Últimos Díes creen qu'hebo una apostasía tres la muerte de los apóstoles de Cristu, y qu'esa apostasía permaneció hasta la dómina de Joseph Smith^[14]
3. Amás de la Biblia, les denominaciones del movimientu de los Santos de los Últimos Díes basen la so doctrina n'otros llibros que consideren Santes Esctiures. Non toles denominaciones del mormonismu amiesten al canon cristianu tradicional los mesmos escritos, pero toos aceuten siquiera la Biblia como Escritura Sagrao.^[15] Esti aspeutu alloña al mormonismu del principiu de Sola Scriptura que fundó'l protestantismu conque nun consideren al mormonismu una ilesia cristiana protestante.^[16]

Crítiques dende los círculos musulmanes

Les investigaciones qu'eruditos musulmanes fixeron sobro'l mormonismu, atoparon delles asemeyancies ente dambes relixones que faen pensar, non nuna "Restauración de Toles Coses" revelaes al traviés de Joseph Smith, sinón más bien nuna serie de Suplantaciones Doctrinales, diciéndo-y a la xente que Dios-y reveló a elli, cuando en realidá, dio les enseñances al Profeta Mohama, al traviés de la revelación del Corán y lo qu'elli mesmu enseñó nos Dichos o Hadices. N'otres pallabres, atopóse que'l mormonismu ye un amiestu de doctrines, estrayíes na so mayoría del Islam, y un poco d'otres relixones, como del Talmud del xudaísmu, del cristianismu paulín y nósticu, y otru poco más de les relixones paganes.

1. La Ilesia SUD siempre espublizó la enseñanza qu'afirma la esistencia de Les tribus d'Israel n'América muncho tiempu enantes de Cristóbal Colón; sicasí, marinos musulmanes yá teníen esta información dende hai más de 1200 años; inclusive, conocíase a los habitantes de la Norteamérica Antigua pol nome de Xudíos Coloraos, una y bones qu'estes tribus afirmaben ser descendientes de Xacobu o Yacub. Confier l'estudiu fechu por Enrique García Barthe na so Tesis "Ente Yankees y Ches". Tamién se pue saber más del tema na seición "Islam na América" editáu n'Islam y A el-Andalus.
2. Una de les enseñances más relevantes nel Llibru de Mormón, ye la que fala de viaxes tresoceánicos dende l'antiguu continente, al traviés del Oceanu Pacificu, nos rellatos del Viaxe de Lehí y la so familia dende la ciudá de Xerusalén, y la hestoria de Mahonri Moriancumer (meyor conocíu col nome de L'Hermanu de Jared) y el so grupu. Estes enseñances tán escrites en 1 Nephi y Ether. Sicasí, nel Corán y los Hadices de Mohama (PSCE) apaez un rellatu mui asemeyáu d'un Profeta de Dios, llamáu Arsad Ibn Karib, descendiente del Profeta Noé (PSCE), más conocíu col nomatu de Dhul Qarnain (El de los Dos Cuernos), que salió de la ciudá de la Meca, y circunnavegó La Tierra, pasando pela actual Centroamárica, China y Xapón, y les estepes ruses. Esti rellatu alcuéntrase nel Sura 18 del Corán El Covarón : 83-98. Amás d'esto, un navegante musulmán d'aniciu chinu llamáu Zhen He esplora y coloniza munchos sitios del Pacíficu y l'Atlánticu Americanu, dexando la so influyencia, la so cultura y la so relixón. Un análisis más completu sobre esti fechu pue atopase nel sitiu Web de Gavin Menzies.
3. Nel Llibru de Mormón, afírmase nel Capítulu 13 de First Nephi, que ciertu home, impulsáu pol Espíritu Santu, cruciaría les grandes agües, hasta la descendencia de los lamanites. Siempres se dixo qu'esi home yera Cristóbalo Colón. Recién se vieno a saber qu'esti navegante conocía de la esistencia d'América por mapes fechos por musulmanes y navegantes d'otres ñaciones, inclusive d'ún llamáu Piri ibn Hajji Muhammad, conocíu como Piri Reis, el sobrín de Kemal Reis, el que fizo mapes del mundu basándose en trabayos que foron realizaos dende los tiempos d'Alexandru Magno. Véase "PIRI REIS Y EL MAPA DE COLÓN" por Islam y A el-Andalus. Poro, Colón, al contrario de lo dicho nel Llibru de Mormón cuando diz que ye un home inspiráu pol Espíritu Santu, foi un home qu'amosó al mundu datos que nun yeren de so, sinón de marinos que conocieron les tierres de l'América y que los amosó como los sos, pa beneficiu de les potencies económiques de la dómina, inclusive de la naciente y xorreciente Banca Xudía que se xestaba n'Europa nesos díes. Pue vese esta información nel vidéu El Secreto de Colón. En cuanto al Mapa de Piri Reis, ta fecháu a principios del s. XVI, y ye posterior, poro, al descubrimientu colombín (1492), pero nesti mapa ha sorrayase'l fechu de que contién información xeográfica d'enantes de la Edá de Xelu, la configuración de les mariñes Atlántiques de l'América del sur y L'Antártida, les que nun conoció Colón nos sos viaxes, lo que lu fai coincidente col rellatu coránicu y los hadices de Mohama (PSCE).
4. Esisten ciertos versículos en Doctrina y Convenios 115:1-4, onde se diz que Xesucristu resucitáu afirma la veracidá de la Ilesia: En verdá, asina vos diz el Señor, mio siervu Joseph Smith, fíu, y tamién mio siervu Sidney Rigdon, y tamién mio siervu Hyrum Smith, y a los vuesos conseyeros que son, y que sían designaos dempués; y tamién a ti, mio siervu Edward Partridge, y a los tos conseyeros; y tamién a los mios siervos fieles del sumu conseyu de la mio ilesia en Sión, pos asina se llamará, y a tolos ancianos y xente de la mio Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes, espardíos per tol mundiu; porque asina se llamará la mio ilesia nos caberos díes, esto ye, La Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes. Ye interesante notar qu'una afirmación asemeyada la fai Dios Mesmu (Aponderáu Sía) nel Corán, Sura 5:3 “...Güei vos perfeicioné la relixón, completé La mio Gracia sobro vós y dispunxi que l'Islam sía la vuesa Relixón...”
5. Joseph Smith afirmó que recibió la revelación del Llibru de Mormón cuando 'Ánxel Moroni lu visitó ente 1823 y 1830 dempués de Cristu. Mohama (PSCE) recibió'l Corán cuando l'Ánxel Gabriel lu visitó ente los años 610 al 632 dempués de Cristu, de la que l'Ánxel Gabriel foi'l que reveló'l Corán a Mohama (PSCE), ente que, según el rellatu fechu nel Llibru de Mormón, Moroni acaba d'escribir el llibru y sotiérralu nuna caxa de cementu nel actual oteru de cumora.
6. La creyencia de la preesistencia humana, l'afirmación de qu'enantes de ñacer les almes de les persones tán nel cielu,^[17] la que s'atopa principalmente en the Book of Abraham (el Llibru d'Abrahán) 3:22-23: Y el Señor amosárame a min, Abrahán, les intelixencies que se crearon primero qu'esistiera el mundu; y ente toes estes había munches de les nobles y grandes; y vio Dios qu'estes almes yeren bones, y taba metanes elles, y dixo: A estos voi faer los mios gobernantes; pos taba ente aquellos que yeren espíritus, y vio que yeren bonos; y díxome: Abrahán, tu yes ún d'ellos; fosti escoyíu enantes de ñacer. Ye una enseñanza bramente asemeyada que foi dada pol Islam dende hai más de 14 sieglos y ye mentada nel Corán Sura 7:172 Y cuando to Señor sacó de los llombos de los fíos d'Adán a la so propia descendencia y fíxolos que dieren testimoniu: ¿acasu nun soi yo vuesu Señor? Contestaron: Sí, atestiguámoslo. Por que'l Día del Llevantamientu nun pudiereis dicir: Naide mos alvirtiera d'esto...
7. La doctrina de los 3 graos de gloria na Seición 76 de Doctrina y Convenios, una de les enseñances más representatives na Ilesia SUD, alcuéntrase tamién en La Sura 56 del Corán "L'Acontecimientu"
8. La doctrina del matrimoniu pela eternidá, la que los misioneros SUD siempre enseñen a los investigadores, cola fras les families son eternes, ye la enseñanza qu'animó a munches persones a xunise a esta ilesia, la que ta rexistrada en Doctrina y Convenios 132: 1-28. Ye tamién, curiosamente, la mesma que l'Islam enseñó per más de 14 sieglos, dándo-y un valor singular dientro del contestu de les relixones revelaes al ser la mayor defensora de los sos valores. Esta alcuéntrase nel Coran 13, La Truena: 20-24 El que reparen fielmente l'alianza con Alá y nun violen lo apautao, el que caltienen los llacios qu'Alá ordenó caltener y tienen mieu a so Señor y de que-yos vaya mal al afitar les cuentes, el que tienen paciencia por deséu de prestar a so Señor, faen el salat, dan llimosna, de callao o en públicu, de lo que-yos aproveciemos y repelen el mal col bien, esos van tener la Morada Postrera, los xardinos del edén, en que van entrar, xunto con aquellos de los sos padres, esposes y descendientes que foron bonos. Los ánxeles van entrar onde ellos tean, per dayures: ¡Paz sobre vós, por tener paciencia! ¡Qué prestoso será la Morada Postrera!. Paez comeniente notar que na Ilesia SUD, si daquién nun ta casáu nún de los sos templos, baxo les condiciones que tán indicaes nesti llibru, enxamás podrá ser un Dios al igual que Dios, nin podrá gobernar mundos, sinón que será un simple ánxel sirviente d'otros que se ganaron el premiu pola so fidelidá a los convenios d'obediencia, castidá, sacrificiu y consagración a La Ilesia; ente que nel Islam, Allah (Aponderáu Sía), ve la fidelidá a la so Llei, tanto de pensamientu, pallabra, obra y intenciones, de forma individual según familiar, y el premiu dau a los creyentes pol so Misericordia, van ser Los Xardinos del Edén y l'oportunidá de tar na Proximidá al Peraltu Señor de los Mundos, Allah (Aponderáu Sía).
9. En 1844, Joseph Smith afirma recibir la revelación sobre la Poligamia o Matrimoniu Plural, la que ta rexistrada en Doctrina y Convenios 132:61-66, na que dexa a los homes de la Ilesia casase con más d'una muyer, ye curiosamente, asemeyada a que s'atopa nel Coran 4, Sura Les Muyeres: 1-6: ¡Homes! ¡Tenéi mieu a vuesu Señor, que vos creó d'una sola persona, de la que creó a la so esposa, y de los que tremó un gran númberu d'homes y de muyeres! ¡Tenéi mieu a Alá, en que'l so nome pidís coses, y respetái la consanguinidá! Alá siempres vos repara. Dái a los güérfanos los bienes que-yos pertenecen. Nun sustituyáis lo malo polo bono. Nun consumáis la so facienda amestándola a la vuesa. Sería un gran pecáu. Si tenéis mieu a nun ser equitativos colos güérfanos, entós, casáivos coles muyeres que vos gusten: dos, trés o cuatro. Pero, si tenéis mieu a nun obrar con xusticia, entós con una sola o coles vueses esclaves. Asina, vais evitar meyor l'obrar mal. Dái a les vueses muyeres la so dote de baldre. Pero, si arrenuncien prestoses a una parte nel vuesu favor, faéi usu d'esta tranquilamente.
10. La Doctrina que fala sobre'l perdón qu'Adán recibió de Dios tres la so espulsión del Xardín d'Edén, la que se menta en The Book of Moses 6:53, en The Pearl of Great Price (la Perlla de Gran Preciu), ún de los llibros canónicos de la Ilesia. Tamién s'atopa nel Corán, Sura "La Vaca" 2:37
11. El conceutu de la trinidá cristiana como trés personaxes distintos, estremables y dixebraos, al igual que les tradiciones paganes de toles grandes relixones de l'antigüedá, como'l casu de los exipcios y babilonios. Pa más información pue consultase los siguientes artículos: Desintoxicando l'Auto-Engaño..., Jesús, l'Amigo Imagnario, Los Inicios del Cristianismo y la busca del Cristo Histórico.
12. The Book of Abraham (el Llibru d'Abrahán), un llibru de los que componen The Pearl of Great Price (La Perla de Gran Preciu), ún de los llibros canónicos de la Ilesia SUD, ye consideráu poles autoridaes xenerales como la prueba principal de la capacidá divina de traducir escritos sagraos qu'afirmaba tener Joseph Smith, ello ye qu'en delles ocasiones se dixo per parte d'ellos que si se llegara a tener los papiros orixinales, esa sería la evidencia más grande de la esistencia de profetes vivientes na actualidá. Sicasí, n'atopándose esos papiros en Nueva York en 1967, non solo nun s'atopó coincidencia dalguna ente la traducción y los orixinales, sinón que s'atoparon tamién delles partes del Corán enxertes nesa supuesta traducción. Compara'l capítulu 1 de The Book of Abraham (el Llibru d'Abrahán) cola Sura 21: 51-70.
13. El 6 d'abril ye una fecha perimportante pa los siguidores d'esta ilesia, talo como s'axusta en Doctrina y Convenios 20:1 L'aniciu de la Ilesia de Cristu nestos últimos díes, trescurriendo mil ochocientos trenta años dende la venida del nuesu Señor y Salvador Xesucristu na carne; siendo debidamente corganizada y establecida acordies coles lleis del país, pola voluntá y el mandamientu de Dios, nel cuartu mes y el sestu día del mes que ye llamáu abril. Díxose, inclusive, polos Presidentes de la Ilesia, los que son llamaos tamién videntes y reveladores, qu'esta ye la fecha real de ñacencia de Xesucristu. Sicasí, ye interesante notar qu'esta fecha pa nada ye nueva...esta apórtase como datu nel evanxeliu armeniu de la Infancia de Xesús, ún de los evanxelios apócrifos, Capitulu 5, Versiculu 9...Desque la Virxe pronunció aquella frase d'humildación, el Verbu divín entró nella pela so oreya. Y la naturaleza íntima del so cuerpu animáu foi santificada, con tolos sentíos y colos dolce miembros o muérganos de los sentíos, y quedó purificada como l'oru nel fueu. Y convirtióse nun templu santu ya inmaculáu, y na casona del Verbu divín. Y nel mesmu momentu entamó l'embaranzu. Porque, cuando l'ánxel llevó la bona nueva a María, yera'l 15 de Nisán, lo que fai'l 6 d'abril, un miércoles, a la hora tercer del día.

Crítiques dende los círculos non relixosos

• Los escépticos apliquen al mormonismu'l mesmu principiu d'esixencia d'evidencies que piden a tolos grupos qu'afirmen coses sobrenaturales: Afirmaciones estraordinaries riquen evidencies estraordinaries (Frase del filósofu escocés David Hume). Ye por ello que los escépticos dubien del don de profecía de Joseph Smith y de los rellatos de pueblos semites (llamaos lamanites y nefites) na América en tiempos enantes de la conquista europea, ente otres creyencies. Los escépticos señalen que nun hai nenguna evidencia arqueolóxica que sofite los rellatos del Llibru de Mormón.
• Dellos grupos de non-relixosos d'activistes de los movimientos de gais y lesbianes critiquen a La Ilesia de Xesucristu de los Santos de los Últimos Díes pol so supuestu activismu escontra les uniones d'homosexuales nos Estaos Xuníos. Esti conflictu foi claramente patente, por exemplu, nel masivu sofitu de los mormones p'aprobar la proposición 8 en California, defendiendo'l matrimoniu específicamente ente home y muyer, a lo llargo de les eleiciones presidenciales de los Estaos Xuníos de 2008.