23-11-2021 12:59
Llingües sudarábigues modernes
Distribución xeográfica Bandera de Yeme Yeme
Bandera d'Omán Omán
Falantes 226 mil
Filiación xenética

Afroasiáticu
  Afrosiáticu sept.
    semíticu
      Sem. meridional

        L. sudarábigues
Subdivisiones Bathari
Harsusi
Hobyót
Mehri
Sheri (Jeballi)
Soqotri
Códigu Glottolog mode1252
Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües sudarábigues [modernes] (o tamién: sudarábigu oriental o meridional oriental) ye un grupu filoxenéticu de llingües semítiques faláu principalmente por pequeñu grupos qu'habiten el sur de la península arábiga, en Yeme y Omán. Xunto coles llingües semítiques etiópiques, que son el grupu semíticu más cercanu a les sudarábigues, formen el semíticu meridional.

Clasificación

La clasificación d'Alexander Militarev fecha a partir de métodos glotocronológicos suxure qu'estes llingües formen un grupu xunto con llingües etiópiques y xuntes estos dos cañes constitúin un grupu distintu al formáu pol restu de llingües semítiques modernes.

Tien de señalase que magar nun tiempu consideróse qu'estes llingües yeren descendientes direutos l'antiguu sudarábigu, esa perspeutiva foi abandonada. De fechu paez que l'antiguu sudarábigu (sabeo), ta más rellacionáu coles llingües etiópiques que coles modernes llingües sudarábigues.

Llingües del grupu

  • Mehri: ye la llingua sudarábiga con más falantes, con más de 70 mil falantes en Yemen y otros 50 mil n'Omán, y otros 15 mil que viven en Kuwait dempués d'emigrar a esi país. La población total en tolos países envalórase en 135 764 (SIL, 2000). El grupu étnicu denómase a sigo mesmu Mahra.
  • socotrí: ye otru grupu numberosu, con falantes de la islla de Socotra aisllaos de les presiones del árabe yemenín. D'alcuerdu, col censu de 1990 de Yeme, el númberu de falantes d'era de 57 mil (incluyendo, seique, socotríes que viven nel continente). La población total en tolos países (incluyendo trabayadores emigraos) ye d'unos 64 mil.
  • Shehri: (davezu denomáu Jebbali o Jibbali o "llingua de los montes"), con unos 25 mil falantes, foi la llingua principal falada pola mayoría de rebalbos de la rebelión de Dhofar mientres los años 1960 y 1970 na provincia omaní de Dhofar asitiada a lo llargo de la frontera con Yemen.
  • Bathari: pal que s'envalora queden namái unos 200 falantes.
  • Harsusi: con ente 1000 y 2000 falantes n'Omán.
  • Hobyót: con namái un centenar de falantes n'Omán.

Descripción llingüística

Gramática

Les llingües sudarábigues modernes son notables poles sos carauterístiques aparentemente arcaiques dientro del grupu semíticu, particularmente na so fonoloxía. Por casu, son l'únicu grupu de semíticu que caltién les fricatives llaterales del idioma protosemíticu.

Amás, Militarev suxure que tuvo d'esistir un sustratu llingüísticu de tipu cushíticu, que supuestamente taría presente na península arábiga xunto colos falantes de llingües semítiques.[1] Acordies con Václav Blažek, esto suxure que los semites asimilaríen poblaciones cushítiques vecines. Blažek argumenta amás que'l Llevante mediterraneu sería, poro, l'Urheimat del proto-afrosiáticu, dende onde les distintes llingües afroasiátiques esvalixaríense.

Comparanza léxica

Los numberales pa distintes llingües cushites meridionales son:[2]

GLOSA BathariHobyótHarsusiMehriShehriSoqotri PROTO-
SUDARÁBIGU
1tʼɑːd /
tʼejt		tʼɑːd /
tʼɑd		tʼɑːd /
tʼejt		tʼɑːd /
tʼɑjd		 tʼad /
tʼit		tʼɒt /
tʼɛh		tʼād /
tʼayd(ti)
2θe'roh /
θe'ret		θruh /
θɑrt		θə'roh /
θərit		θroh /
θrɑjt		 θroh /
θrəh		trɒh /
trih		*θəroh /
*θrayt
3ɬɔːθiːt /
ɬhəːliːθ		ɬɑːfɑjt /
ɬɑliːt		ɬɑːθejt /
'ħɑjneθ		ɬɑːθɑjt /
ɬɑhliːθ		 ɬha'liθ /
ɬɔ'θet		ɬɛlɛh /
ɬɛʕtɛh		*ɬāθayt /
*ɬhɑlīθ
4rib'ʕɑt /
'ʔɑrbɑʕ		ʔɑrboːt /
ʔorbɑ		ʔarbɑ'ʕot /
ʔorbaʕ		ʔarbuːt /
ʔarbaː		 ʔerba'ʕot /
'ʔorbaʕ		ʔɒrbɛʕ /
ʔirbəʕ		*ʔarbaʕot /
*ʔarbaʕ
5xəmmɔːh /
xɑːməh		xummuh /
xɑjmɑ		xəm'moh /
xɑːmeh		xammoh /
xɑjmɑh		 xũʃ /
xĩʃ		χīmɛh /
χɒjməh		*xəmmoh /
*xaymah
6jətiːt /
het		jitːiːt /
hɑt		h'tajt /
het		ʔitiːt /
hitː		 ʃ'tet /
ʃɛt		jhɒːʕt /
hītəh		*šdīt /
*šat
7həbəʕiːt /
hɑːbɑʕ		hbɑjt /
hoːbɑ		hebiʕɑːt /
hɔːbaʕ		ʔiːbɑjt /
hoːba		 səb'ʕet /
ʃɔːʕ		jhɒbəʕ /
hibʕəh		*šābʕait /
*šābaʕ
8θəməniːt /
θəmɔːni		θɑmɑneːt /
θɑmoːniː		θəməneːt /
θəmeːni		θɑmɑniːt /
θmoːniː		 θĩ'nit /
θũni		tɛmɔːni /
tɛmənɛh		*θamanīt /
*θamāni
9sɑʕiːt /
'sɑʕ		sˤɑːʕeːt /
sɑʔ		sɑ'ʕit /
soʕ		sʕɑjt /
sɛː		 sa'ʕet /
sɔʕ		sɛʕ /
sɛʕəh		*saʕīt /
*saʕ
10ʕiɬiriːt /
ʕɑːɬɑr		ʔɑɬareːt /
ʔoːɬɑr		ʕɑɬi'rit /
ʕɔːɬer		ʔɑɬɑriːt /
ʔoːɬɑr		 ʕəɬi'ret /
'ʕɔɬər		ʕɑːɬər /
ʕɛɬrɛh		*ʕaɬarīt /
*ʕāɬər

Cuando apaecen dos formes la primera refierse a la forma de masculín y la segunda a la forma de femenín.

Referencies

  1. ↑ Militarev 1984, 18-19; cf. tamién Belova 2003
  2. ↑ Semitic numerals (E. Chan) Archiváu el 30 d'ochobre de 2013 na Wayback Machine.

Bibliografía

Enllaces esternos

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.