Llingües nilótiques orientales | ||
|---|---|---|
| Distribución xeográfica | África oriental | |
| Países |
 Etiopía Sudán del Sur Kenia Uganda Tanzania | |
| Filiación xenética |
Nilo-saḥarianu | |
| Subdivisiones |
Bari Lotuko-Maa Tesu-Turkana | |
| Códigu Glottolog | east2418 | |
| Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Les llingües nilótiques orientales son un grupu de llingües nilótiques, falaes por dellos pueblos nilóticos ente los que tán los maasái.
Clasificación
Les llingües nilótiques occidentales estrémense convencionalmente en tres grupos:
- Grupu bariː bari, kakwa, mandari
- Grupu lotuko-maa: lotuho, maasái-samburu.
- Grupu tesu-turkana: karamojong, tesu, toposa, turkana
Antes de la clasificación de Joseph Greenberg de les llingües africanes, estes llingües clasificábense dientro de la familia nilo-camítica, güei considerada obsoleta como clasificación. Ello ye que esisten interesantes diferencies ente estes llingües y les que orixinalmente denomináronse "nilótiques" (agora nilóticu occidental. Polo que respecta a les formes pronominales la diferencia ente la caña occidental y les otres cañes meridional y oriental (consideraes primeramente nilo-camítiques): les cañes meridional y oriental tienen formes especiales na inflexón de persona que nun apaecen na caña occidental. Otru puntu en que difieren ye l'orde básicu (VSO predominante nel grupu oriental y meridional; y SVO nel grupu occidental).
Comparanza léxica
Los numberales en distintes llingües nilótiques orientales son:[1]
GLOSA Bari Lotuxo-Maa Tesu-Turkana PROTO-
NILÓTICU Or.Otuho Maasái Samburu Tesu Turkana Karamojong
(dodotho)Toposa '1' ɡɛ́lɛ̀ŋ ʌ̀bóíté nabô (f.)
obô (m.)naɓô (f.)
oɓô (m.)ìdʸòpét a-péì ɲí-péí péì *-pei '2' mʊ̀rɛ́k ʌ̀ríxèy aré (f.)
aàre (m.)aré (f.)
waáre (m.)ìɑɾè ŋa-áréì ŋí-ááréí áréì *a-rei '3' mʊ̀sálà xúnixòì uní (f.)
okúni (m.)uní (f.)
okúni (m.)íwúní ŋa-úní ŋúúní ʊ́nì *-xuni '4' ɪ́ŋwàn aŋwân oŋwán (f.)
oóŋwan (m.)onɠwán (f.)
oónɠwan (m.)íwóŋón ŋa-ómwɔ̀n ŋóómwán ɔ́ŋwɔ́n *-ŋwan '5' mʊ̀kánàt míèt ímíêt ímɟêt íkɑ̀ɲ ŋa-kànɪ̥ ŋííkan kànì̥ *miet
*kani'6' búkɛ̀r ɪ́llɛ́ íllɛ̂ ílê íkɑ̀ɲɑ̂pè 5 ka-1 5 ka 1 5 kà-1 *5+1 '7' búryò xátt-àrɪ̀k naápishana (f.)
oópishana (m.)sápâ íkɑ̀ɲɑ̂ɾè 5 ka-2 5 ka 2 5 kà-2 *5+2 '8' búdö̀k xóttó-xúnìk (ísíêt) (ísɟêt) íkɑ̀ɲɑ̂wùní 5 ka-3 5 ka 3 5 kà-3 *5+3 '9' bʊ́ŋwàn xɔ́ttɔ́-ŋwàn naáudo (f.)
oódó (m.)sâːl íkɑ̀ɲɑ̂wòŋòn 5 ka-4 5 ka 4 5 kà-4 *5+4 '10' púwö̀k tɔ́mɔ̀n tɔ́mɔ̂n tômôn ítòmòn ŋa-tɔ̀mɔn ŋí-tomón tɔ̀mɔ́ní̥ *tɔmɔn
Los términos ente paréntesis son préstamos del kalenjin. Los términos del bari a partir de 5 amuesen influencia del nilóticu occidental.
Referencies
Bibliografía
