Llingües makaa-njem | ||
|---|---|---|
| Países |
 Camerún República Centroafricana Guinea Ecuatorial República del Congo Gabón | |
| Filiación xenética |
Níxer-Congu | |
| Subdivisiones |
Mvumbóico (Kwasio) Pomo–Bomwali | |
| Códigu Glottolog | maka1323 | |
| Ver tamién Idioma - Families - Clasificación de llingües | ||
| [editar datos en Wikidata] | ||
Les llingües makaa-njem son un grupu filoxenéticu de llingües bantús faláu en Camerún y rexones axacentes de República Centroafricana, Guinea Ecuatorial, Gabón y República del Congo. Estes llingües fueron codificadas como'l subgrupu A.80 na clasificación de Guthrie. Acordies con Nurse & Philippson (2003), añadiendo les llingües kako (subgrupu A.90 de Guthrie) formen un nuedu filoxenéticamente válidu, llamáu Pomo–Bomwali (Kairn Klieman, 1997).
Llingües del grupu
Les llingües kako (A.90) según Guthrie son:
- Kwakum
- Pol (Pomo, Kweso)
- Kako.
Les llingües makaa-njem (A.80) son:
| Nome | Ublicación primaria | Otros allugamientos | Grupu(s) étnicu(s) | Nᵘde falantes[1] | Comentarios |
|---|---|---|---|---|---|
| Bekwel | Congo | Camerún,
Gabón |
Bekwel | 12 060 | Cercanu al nkonabeeb y al koonzime. Los falantes camerunensses tamién usen el mpongmpong.[2] |
| Bomwali | Congo | Camerún | Bomwali | 39 280 | |
| Byep | Camerún | Nengunu | Maka | 9 500 | Tamién llamáu makaa septenrional, que nun ye intelixible col makaa.[3] |
| Kol | Camerún | Gabón | Bekol | 12 000 | Los falantes usen tamién el makaa o koonzime.[4] |
| Koonzime | Camerún | nengunu | Badwe'y,
Nzime |
30 000 | Los badwe'y falen el dialeutu koozime; los nzime falen el dialeutu koonzime. Usáu como segunda llingua por munchos Baka.[5] |
| Makaa | Camerún | None | Maka | 80 000 | Rellacionáu col byep (makaa septentrional) y kol, anque nun ye intelixible con ellos.[4] |
| Mpiemo | República Centroafricana | Camerún, Congo | Mbimu | 29 000 | |
| Mpumpong | Camerún | nengunu | Nkonabeeb | 45 000 | |
| Ngumba (Kwasio) | Camerún | Guinea Ecuatorial | Mabi, Ngumba, Bujeba, Gyele (Koya, Kola) | 22 000 | Los gyele son pigmeos |
| Njyem | Camerún | Congo | Njyem | 7 000 | Faláu por munchos Baka como segunda llingua.[6] |
| Swo | Camerún | nengunu | Swo | 9 000 | Alto nivel d'influencia del beti.[7] |
| Ukhwejo | República Centroafricana | nengunu | Benkonjo
|
2,000 |
Maho (2009) añade'l shiwe (oshieba) de Gabón central.
Glottolog clasifica estes llingües de la siguiente manera:[8]
- Mvumboic: Gyele, Kwasio, Shiwe
- Pomo–Bomwali
- Kako (A.90): Kako, Kwakum, Pomo
- Ndzem–Bomwali
- Bekwilic: Bekwil, Mpiemo–Ukhwejo, Mpongmpong
- Bomwali
- Makaaic: Byep, Kol, Makaa, So ***Njemic:
Koonzime, Njyem
- Yambe
Comparanza léxica
Los numberales para distintos grupos de llingües kako-makaa-njem son:[9]
GLOSA Kako Mvúmboico Bekwílico Kako Kwaku Pol PROTO-
KAKOGyele Ngumba Bekwil Mpiemo Ukhwejo Mpongmpong '1' wɛ́tɛ mɔ́tù wáte *mwa-te m̀-vúrūŋ vúùr wát/
ŋgɔ́tnguatɔ wɔ́ːtɔ ŋ̀gwát '2' yiɓâ íbà bǎ *-ba ḿ-ɓá mbá y-ɓá ɓá ɓá mbá '3' yítati ítátí láːl *-taːti ǹ-lâl nlál y-lɛ̂l laːli láːli lɛ̏l '4' yinî ínîːn nǎ *-nai ǹ-nà nà y-nâ nán ná nâ '5' yitán ìtǎːn táːn *taːn -tân ntàn y-tɛ̂n taáni tááni tɛ̂n '6' 5+1 tɔ̀wɔ̀ tçóbó *tobo ǹ-tuɔ́ ntúó 5+1 5+1 tɔ́ɔ́ twǒ /
5+1'7' 5+2 tàmbárʲɛ̀ támbalí *tam-bari ɛ̀mbwêrɛ́ hɛ́mbʰúèrí 5+2 5+2 tambalí 5+2 '8' 5+3 ʃǎl séíl *syal lɔ̀mbɛ̀ lòmbì 5+3 5+3 sial 5+3 '9' 5+4 bùjɛ́ líkísáaʔ/
líkísáte*-bwa(?) rɛ̀bvwǎ rèbvùà 5+4 5+4 ɛɓóó 5+4 '10' kámɔ́ kàːmɔ̀ káːmɛ́ *kaːme wûm wùm kǎm kaːmó kaːmɔ́ kám
GLOSA Makáico Otres PROTO-
MAKAA-NJEMPROTO-POMO-
BOMWALIByep Kol Makaa Khaasili Bomwali Nzime '1' * * '2' * * '3' * * '4' * * '5' * * '6' * * '7' * * '8' * * '9' * * '10' * *
Referencies
Bibliografía
- Nurse & Philippson (2003), The Bantu Languages.
- Gordon, Raymond G., Jr. (ed.) (2005). Ethnologue: Languages of the World, 15th ed. Dallas: SIL International. Accessed 7 June 2006.
