Llingües de la familia

Les llingües del grupu maba falar en Chad oriental, Sudán occidental y nordeste de la República Centroafricana. Greenberg clasificó a estes llingües dientro de filu nilosahariano, ente que Tucjer y Bryan (1956) clasificar como un grupu independiente ensin parentescu aparente con otres llingües d'África.

Clasificación interna

Les llingües maba inclúin les siguientes llingües:

• Kenjeje (Yaali)
• Mabang (Mabano septentrional)
  • Maba
  • Koboi (consideráu una variante de maba).
  • D-Mimi (Mimi de la llista de Decorse)
• Mabano central
  • Masalit: Surbakhal, Masalit
  • Karanga (central?)
  • Marfa (central?)
  • Baxat (central?)
• Runga-Kibet (Mabano meridional)
  • Aiki (llamáu runga nes fontes más antigües)
  • Kibet ye cercanu al aiki, al puntu que dellos autores considerar variantes de la mesma llingua.
• Otres llingües pocu documentaes:
  • Muru (runga-kibet?)
  • Dagal (runga-kibet?)

Esta división en tres grupos ye tentativa yá que les llingües pocu documentaes, tán bien pocu documentaes y el so adscripción provisional realízase sobre la base de namái dos formes léxiques:

Otros dos llingües designaes comúnmente como "llingua mimi" y atestiguaes namái por aciu llistes de vocabulariu recoyíes por Decorse (Mimi-D) y Nachtigal Mimi-N), fueron tamién clasificaes como llingües maba, anque esto foi aldericáu. El mimi-N paez tar namái remotamente rellacionáu, y G. Starostin argumentó que'l mimi-D nun ye una llingua maba, contrariamente a lo que considera J. Edgar, y que les similaridades superficiales podríen debese al contautu colos maba, que son el grupu llocalmente dominante.

Fonoloxía

J. Edgar (1991) ye un trabayu comparativu preliminar sobre les cuatro llingües maba meyor documentaes, nesi trabayu arrexuntar 242 formes léxiques, la mayoría d'elles con equivalentes claros en siquier trés d'estes llingües. A partir de les pallabres con correspondencies clares propónse un conxuntu de cognaos colos que ye esboza'l sistema fonolóxicu del proto-mabano. El sistema propuestu por J. Edgar (1991) ye:

		Llabial		Coronal		Palatal		Velar
oclusiva	sorda			*t				*k
	sonora	*b		*d		*ɟ		*g
fricativa		*f		*s, *s1		*ʃ
líquida				*r, *l, *l1
nasal	continua	*m		*n				*ŋ
	prenasalizada	*mb		*nd				*ŋg
semiconsonante		*w				*y

Los fonemes /s₁, *l₁, *ʃ/ nun pueden ser construyíos en tolos sos detalles anque presenten correspondencies más o menos regulares nes llingües mabas modernes la so naturaleza articulatoria na protollingua nun ta clara. Por casu /s₁/ presenta como reflexos nes llingües modernes o bien /s/ o bien /t/ (seique trátase d'una africada /ʦ/ o una palatal /c/) y /*l₁/ reflexar en distintes llingües como /r/, /l/ o /y/..

Comparanza léxica

Los numberales en distintes llingües maba son:^[1]

GLOSA	Maba	Masalit	Runga-Kibet		PROTO- MABANO
			Kibet	Aiki
'1'	tɛ́g tɔ́ː	tíyóŋ	dowai	kʰanˈda	*tow-
'2'	mbàːr mbùl	mbárá	mbaʀ	mba	*mbar
'3'	kùŋàːl káyáŋ	káaŋ	kʰrustiŋˈgal	kʰazaŋɡa	*kasaŋ(gal)
'4'	àssàːl ássíː	áás	ʔaːtal	attɛi	*att- /*as1s1-
'5'	tùːr tuːr	tóór	tor	tur	*tur
'6'	(sìttàːl)	ít̪í	ʔisal	izɛi	*it̪- / *is-
'7'	mɛ́ndrìː	màrí	mɪndɪrsɪʔ	mɪndirsi	*mɪndir(si)
'8'	íyyáː	àd̪á	mbaːkʰl	mbɑkadeli
'9'	ɔ̀ddɔ̀yí	àyi	kʰadɛijə	kʰaddɛl	*adayi-
'10'	ɔ̀ttúg	ùt̪úk	jutʊk̚	jtuk̚	*yutuk

Bibliografía

• John Edgar & John Y. Lavers: "First Steps toward Proto-Maba", African Languages and Cultures, Vol. 4, Non. 2 (1991), páxs. 113-133.