Llingües jicaque-tol
Distribución xeográfica Francisco Morazán, Yoro (enantes Cortés)
Países  Hondures
Falantes ~350 (1997)[1]
Filiación xenética

Hokano (?)
 Tequistlateco-Jicaque

  L. jicaque-tol
Subdivisiones Jicaque oriental (Tol)
Jicaque occidental
Códigu Glottolog jica1245
Ver tamién
Idioma - Families - Clasificación de llingües
[editar datos en Wikidata]

Les llingües jicaque-tol formen una familia de llingües indíxenes falaes n'Hondures polos tolupanes y enantes tamién polos jicaques d'El Palmar.

Clasificación

La familia jicaque-tol ta formada por siquier dos llingües documentaes el jicaque occidental o jicaque d'El Palmar, anguaño estinguíu y conocíu namái por un vocabulariu curtiu publicáu por Membreño nel sieglu XIX[2] y reeditáu por Lehmann a principios del sieglu XX,[3] la otra llingua'l jicaque oriental o jicaque del Monte de la Flor, tamién llamáu tol o tolupán, ye faláu entá por unos pocos centenar de persones cerca d'Orica (Hondures) y dellos vieyos nel departamentu de Yoro. Les dos llingües jicaque anque emparentaes guarden una cierta distancia, les estimaciones glotocronológicas dan ente 10 y 16 sieglos de separación.

Rellación con otres llingües

Estes llingües jicaque-tol tán emparentaes coles llingües tequistlateques falaes nel estáu mexicanu d'Oaxaca formando la familia tequistlateco-jicaque.[4] Tamién se conxeturó bien especulativamente nesti últimu grupu podría tar rellacionáu coles llingües hokanas de Norteamérica.[5]

Descripción llingüística

Fonoloxía

L'inventariu fonolóxicu del proto-jicaque foi reconstruyíu por L. Campbell y Oltrogge:[6][7]

Llabial Alveolar Palatal Velar Glotal
[- cont] simple *p *t, *c *k *ʔ
apirada *pʰ *tʰ, *cʰ *kʰ
glotaliz. *pʼ *tʼ, *cʼ *kʼ
nasal *m *n
[+ cont] fricativa (*β) *s *h
aproximante *w *y

Los signos /c, c', ch/ son notaciones usaes convencionalmente polos americanistes para /ʦ, ʦʔ, ʦh/. Les vocales reconstruyíes polos mimu autores inclúin amás de /*i, *y, *a, *o, *o/ la vocal zarrada central /*ɨ/.

Dalgunes correspondencies fonétiques regulares ente'l jicaque oriental y l'occidental son les siguientes:

Proto-JTJicaque Oc.Jicaque Or.
(Tolupán)
*-p-k-p
*-k-k-k
*l-d-l-
*-l-n-l
*-m-n-m
*k'-k-Ø
*-k'--g--ʔ-
*(-)ʦ'-(-)ʧ-(-)ʦ'-
*ʦhʃʦh
*-ʦ--ʧ--s-
*s-ʧ-s-
*-sØ-s


Ver tamién

Referencies

  1. ↑ Ethnologue report for language code: Tol
  2. ↑ Membreño, 1897, páxs. 195-6 y páxs. 233-42.
  3. ↑ W. Lehman, 1920, páxs. 654-68.
  4. ↑ L. Campbell, 1979, p. 965-966.
  5. ↑ J. Greenberg & M. Swadesh, 1953.
  6. ↑ Campbell y Oltrogge, 1977
  7. ↑ Campbell y Oltrogge, 1980

Bibliografía

  • Campbell, Lyle (1979): "Middle American Languages" en The languages of native America: Historical and comparative assessment, Campbell, Lyle; & Mithun, Marianne (Eds.), Austin: University of Texas Press, páxs. 902-999.
  • Campbell, Lyle, and David Oltrogge (1980): "Proto-Tol (Jicaque)", International Journal of American Linguistics, Vol. 46, Non. 3 (Jul., 1980), páxs. 205-223.
  • Holt, Dennis. (1999). Tol (Jicaque). Languages of the World/Materials 170. Munich: LincomEuropa.
  • Consulta'l portal dedicáu al Diccionario de las Lenguas de Hondures DLH y al de Hondureñismos de l'Academia Hondurana de la Llingua AHL, coeditado col Centru Cultural d'España en Tegucigalpa

fr:Langues jicaques

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.